Nguyên tắc tài trợ vốn của Quỹ Phát triển doanh nghiệp nhỏ và vừa được thực hiện như thế nào? Điều kiện và mức tài trợ vốn được quy định ra sao?

Luật sư cho tôi hỏi: Tôi là giám đốc một doanh nghiệp nhỏ hoạt động trong lĩnh vực công nghệ. Doanh nghiệp tôi đang phát triển một dự án khởi nghiệp sáng tạo và muốn tìm hiểu về các chính sách tài trợ vốn từ Quỹ Phát triển doanh nghiệp nhỏ và vừa để có thêm nguồn lực triển khai. Tuy nhiên, tôi chưa rõ việc tài trợ vốn của Quỹ được thực hiện theo nguyên tắc nào, cũng như doanh nghiệp cần đáp ứng những điều kiện gì và được tài trợ với mức bao nhiêu?Mong luật sư tư vấn giúp tôi, xin cảm ơn.

MỤC LỤC

1. Nguyên tắc tài trợ vốn của Quỹ Phát triển doanh nghiệp nhỏ và vừa được thực hiện như thế nào?

2. Điều kiện và mức tài trợ vốn được quy định ra sao?

Trả lời:

1. Nguyên tắc tài trợ vốn của Quỹ Phát triển doanh nghiệp nhỏ và vừa được thực hiện như thế nào?

Trong quá trình hỗ trợ doanh nghiệp nhỏ và vừa phát triển, tài trợ vốn là một trong những hình thức hỗ trợ quan trọng và trực tiếp nhất của Quỹ Phát triển doanh nghiệp nhỏ và vừa. Không giống như hoạt động cho vay, tài trợ vốn mang tính hỗ trợ không hoàn lại một phần chi phí đầu tư, giúp doanh nghiệp có thêm nguồn lực triển khai dự án, mở rộng sản xuất và đổi mới công nghệ. Để bảo đảm việc hỗ trợ này diễn ra minh bạch, đúng đối tượng và đúng mục tiêu, Nhà nước đã nêu rõ nguyên tắc tài trợ vốn của Quỹ tại Điều 28 Nghị định số 39/2019/NĐ-CP ngày 10/5/2019 của Chính phủ về tổ chức và hoạt động của Quỹ Phát triển doanh nghiệp nhỏ và vừa (sau đây gọi tắt là “Nghị định số 39/2019/NĐ-CP”) được bổ sung bởi Nghị định số 45/2024/NĐ-CP ngày 26/4/2024 của Chính phủ sửa đổi, bổ sung một số điều của Nghị định số 39/2019/NĐ-CP (sau đây gọi tắt là “Nghị định số 45/2024/NĐ-CP”) như sau:

“Điều 28. Nguyên tắc tài trợ vốn của Quỹ

1. Quỹ tài trợ một phần chi phí đối với các hạng mục đầu tư xây dựng nhà xưởng, mua máy móc thiết bị của dự án, phương án sản xuất, kinh doanh của doanh nghiệp nhỏ và vừa đáp ứng các điều kiện quy định tại khoản 1 Điều 29 Nghị định này.

2. Đồng tiền tài trợ là đồng Việt Nam.

3. Mỗi doanh nghiệp nhỏ và vừa được Quỹ xem xét, quyết định tài trợ vốn không quá 01 lần.”

Theo đó, Quỹ tài trợ một phần chi phí đối với các hạng mục đầu tư xây dựng nhà xưởng, mua máy móc thiết bị của dự án, phương án sản xuất, kinh doanh của doanh nghiệp nhỏ và vừa đáp ứng các điều kiện tài trợ vốn theo khoản 1 Điều 29 Nghị định số 39/2019/NĐ-CP. Nguyên tắc này thể hiện rõ mục tiêu của Nhà nước là khuyến khích doanh nghiệp đầu tư vào năng lực sản xuất, đổi mới công nghệ và cơ sở hạ tầng, thay vì hỗ trợ dàn trải hoặc không có trọng tâm. Việc Quỹ chỉ tài trợ một phần kinh phí vừa thúc đẩy doanh nghiệp chủ động tham gia đầu tư, vừa đảm bảo hiệu quả sử dụng vốn tài trợ. Cơ chế “đồng đầu tư” này giúp doanh nghiệp nâng cao tinh thần tự lực, trách nhiệm và tính bền vững, đồng thời tối ưu hóa nguồn ngân sách nhà nước khi có thể hỗ trợ được nhiều doanh nghiệp hơn từ cùng một nguồn vốn.

Bên cạnh đó, điều luật này xác định rõ nguyên tắc, đồng tiền tài trợ phải là đồng Việt Nam. Việc quy định sử dụng đồng Việt Nam làm đơn vị tài trợ thể hiện chủ trương quản lý thống nhất về tiền tệ, tài chính quốc gia, đồng thời giúp kiểm soát rủi ro tỷ giá và đảm bảo minh bạch trong hạch toán, kế toán. Ngoài ra, việc sử dụng đồng Việt Nam còn phù hợp với đối tượng thụ hưởng là doanh nghiệp trong nước, giúp doanh nghiệp dễ dàng quản lý, ghi nhận chi phí và thực hiện nghĩa vụ tài chính theo pháp luật Việt Nam.

Cần lưu ý rằng, mỗi doanh nghiệp nhỏ và vừa chỉ được Quỹ xem xét, quyết định tài trợ vốn tối đa 01 lần. Nguyên tắc này nhằm đảm bảo sự công bằng, bình đẳng trong tiếp cận nguồn vốn hỗ trợ của Nhà nước, tránh tình trạng một doanh nghiệp được nhận hỗ trợ nhiều lần gây lãng phí hoặc mất cân đối trong phân bổ nguồn lực.

Tóm lại, nguyên tắc tài trợ vốn của Quỹ Phát triển doanh nghiệp nhỏ và vừa nêu trên đã thiết lập một khuôn khổ rõ ràng, chặt chẽ và minh bạch cho hoạt động tài trợ. Ba nguyên tắc cơ bản không chỉ thể hiện tính kỷ luật tài chính và công bằng trong chính sách hỗ trợ, mà còn góp phần thúc đẩy đổi mới, khuyến khích doanh nghiệp nâng cao năng lực cạnh tranh và phát triển bền vững. Qua đó, Quỹ Phát triển doanh nghiệp nhỏ và vừa tiếp tục khẳng định vai trò là công cụ tài chính hiệu quả của Nhà nước trong việc đồng hành cùng doanh nghiệp, góp phần hiện thực hóa mục tiêu phát triển kinh tế quốc gia theo hướng tự chủ và hội nhập.

2. Điều kiện và mức tài trợ vốn được quy định ra sao?

Trong bối cảnh doanh nghiệp nhỏ và vừa đóng vai trò quan trọng trong nền kinh tế quốc dân, việc tăng cường hỗ trợ tài chính thông qua Quỹ Phát triển doanh nghiệp nhỏ và vừa là một chính sách mang ý nghĩa chiến lược. Tuy nhiên, để đảm bảo việc sử dụng vốn Nhà nước một cách hiệu quả, minh bạch và đúng đối tượng, pháp luật đã quy định rõ các điều kiện và mức tài trợ vốn. Do đó, tại Điều 29 Nghị định số 39/2019/NĐ-CP được sửa đổi bởi Nghị định số 45/2024/NĐ-CP ghi nhận chi tiết như sau:

“Điều 29. Điều kiện và mức tài trợ vốn

1. Doanh nghiệp nhỏ và vừa được Quỹ xem xét, quyết định tài trợ vốn khi đáp ứng các điều kiện quy định tại điểm a, điểm b, điểm c khoản 1 hoặc điểm c khoản 1, điểm a, điểm b khoản 2 hoặc điểm c khoản 1, điểm a, điểm b khoản 3 Điều 16 Nghị định này.

2. Mức tài trợ vốn không quá 01 tỷ đồng cho một dự án, phương án sản xuất, kinh doanh nhưng không quá 50% vốn đầu tư xây dựng nhà xưởng, mua máy móc thiết bị.”

Dẫn chiếu đến điểm a, b, c khoản 1, điểm a, b khoản 2 và điểm a, b khoản 3 Điều 16 Nghị định số 39/2019/NĐ-CP được sửa đổi bởi Nghị định số 45/2024/NĐ-CP quy định như sau:

“Điều 16. Điều kiện vay vốn

1. Doanh nghiệp nhỏ và vừa khởi nghiệp sáng tạo được vay vốn của Quỹ khi đáp ứng các điều kiện sau:

a) Đáp ứng tiêu chí doanh nghiệp nhỏ và vừa khởi nghiệp sáng tạo theo quy định tại Luật Hỗ trợ doanh nghiệp nhỏ và vừa và các văn bản hướng dẫn thi hành;

b) Có dự án, phương án sản xuất, kinh doanh khả thi và đảm bảo phù hợp với tiêu chí xác định doanh nghiệp nhỏ và vừa khởi nghiệp sáng tạo;

c) Đảm bảo nguồn vốn chủ sở hữu tham gia dự án, phương án sản xuất, kinh doanh tối thiểu 20% tổng vốn đầu tư để thực hiện dự án, phương án sản xuất, kinh doanh và phải đảm bảo đủ nguồn vốn để thực hiện dự án, phương án sản xuất, kinh doanh;

...

2. Doanh nghiệp nhỏ và vừa tham gia cụm liên kết ngành được vay vốn của Quỹ khi đáp ứng các điều kiện sau:

a) Tham gia cụm liên kết ngành theo quy định tại Luật Hỗ trợ doanh nghiệp nhỏ và vừa và các văn bản hướng dẫn thi hành;

b) Có dự án, phương án sản xuất, kinh doanh khả thi trong ngành, lĩnh vực của cụm liên kết ngành;

...

3. Doanh nghiệp nhỏ và vừa tham gia chuỗi giá trị được vay vốn của Quỹ khi đáp ứng các điều kiện sau:

a) Tham gia chuỗi giá trị theo quy định tại Luật Hỗ trợ doanh nghiệp nhỏ và vừa và các văn bản hướng dẫn thi hành;

b) Có dự án, phương án sản xuất, kinh doanh khả thi và có sản phẩm thuộc chuỗi giá trị;

...”

Về điều kiện vay vốn, doanh nghiệp nhỏ và vừa được Quỹ xem xét, quyết định tài trợ vốn khi đáp ứng các điều kiện:

- Đáp ứng tiêu chí doanh nghiệp nhỏ và vừa khởi nghiệp sáng tạo theo quy định tại Luật Hỗ trợ doanh nghiệp nhỏ và vừa và các văn bản hướng dẫn thi hành;

- Có dự án, phương án sản xuất, kinh doanh khả thi và đảm bảo phù hợp với tiêu chí xác định doanh nghiệp nhỏ và vừa khởi nghiệp sáng tạo;

- Đảm bảo nguồn vốn chủ sở hữu tham gia dự án, phương án sản xuất, kinh doanh tối thiểu 20% tổng vốn đầu tư để thực hiện dự án, phương án sản xuất, kinh doanh và phải đảm bảo đủ nguồn vốn để thực hiện dự án, phương án sản xuất, kinh doanh.

Hoặc khi đáp ứng các điều kiện:

- Đảm bảo nguồn vốn chủ sở hữu tham gia dự án, phương án sản xuất, kinh doanh tối thiểu 20% tổng vốn đầu tư để thực hiện dự án, phương án sản xuất, kinh doanh và phải đảm bảo đủ nguồn vốn để thực hiện dự án, phương án sản xuất, kinh doanh;

- Tham gia cụm liên kết ngành theo quy định tại Luật Hỗ trợ doanh nghiệp nhỏ và vừa và các văn bản hướng dẫn thi hành;

- Có dự án, phương án sản xuất, kinh doanh khả thi trong ngành, lĩnh vực của cụm liên kết ngành.

Hay khi đáp ứng các điều kiện:

- Đảm bảo nguồn vốn chủ sở hữu tham gia dự án, phương án sản xuất, kinh doanh tối thiểu 20% tổng vốn đầu tư để thực hiện dự án, phương án sản xuất, kinh doanh và phải đảm bảo đủ nguồn vốn để thực hiện dự án, phương án sản xuất, kinh doanh;

- Tham gia chuỗi giá trị theo quy định tại Luật Hỗ trợ doanh nghiệp nhỏ và vừa và các văn bản hướng dẫn thi hành;

- Có dự án, phương án sản xuất, kinh doanh khả thi và có sản phẩm thuộc chuỗi giá trị.

Với những điều kiện này, nhằm mục đích bảo đảm rằng chỉ những doanh nghiệp thực sự có năng lực, có dự án khả thi và phù hợp với định hướng phát triển kinh tế quốc gia mới được tiếp cận nguồn vốn tài trợ của Nhà nước. Việc yêu cầu doanh nghiệp đáp ứng các điều kiện cụ thể không chỉ giúp nâng cao hiệu quả sử dụng vốn tài trợ, mà còn tăng tính sàng lọc, minh bạch và trách nhiệm trong hoạt động xét duyệt của Quỹ. Đây cũng là cách Nhà nước khuyến khích doanh nghiệp hoàn thiện năng lực quản trị, lập kế hoạch đầu tư rõ ràng và hướng đến phát triển bền vững.

Còn về mức tài trợ vốn, được xác định không quá 01 tỷ đồng cho một dự án, phương án sản xuất, kinh doanh nhưng tối đa là 50% vốn đầu tư xây dựng nhà xưởng, mua máy móc thiết bị. Việc giới hạn mức tài trợ này thể hiện nguyên tắc hỗ trợ một phần, cùng chia sẻ rủi ro và trách nhiệm giữa Nhà nước và doanh nghiệp. Nhà nước không tài trợ toàn bộ chi phí mà chỉ hỗ trợ một phần cần thiết để doanh nghiệp có thể khởi động hoặc mở rộng sản xuất, khuyến khích doanh nghiệp chủ động huy động thêm nguồn lực khác.

Như vậy, điều luật này đã xác lập một khung pháp lý chặt chẽ, hợp lý và mang tính định hướng cao. Những quy định về điều kiện tài trợ đảm bảo đúng đối tượng, đúng mục tiêu chính sách, trong khi giới hạn mức tài trợ giúp phân bổ nguồn vốn công bằng, hiệu quả và khuyến khích doanh nghiệp phát huy nội lực. Qua đó, hoạt động tài trợ của Quỹ không chỉ góp phần thúc đẩy đổi mới, phát triển sản xuất kinh doanh, mà còn thể hiện vai trò của Nhà nước trong việc đồng hành, hỗ trợ và tạo nền tảng vững chắc cho sự phát triển của doanh nghiệp nhỏ và vừa trong nền kinh tế thị trường định hướng xã hội chủ nghĩa.

Trân trọng./.