Giám đốc quỹ xã hội, quỹ từ thiện được quy định như thế nào?

Tôi vừa nhận được lời mời đảm nhận vị trí Giám đốc của một quỹ từ thiện chuyên hỗ trợ người vô gia cư - một công việc đầy ý nghĩa và nhân văn mà tôi rất mong muốn được cống hiến. Tuy nhiên, trước khi đưa ra quyết định, tôi muốn hiểu rõ hơn về khía cạnh pháp lý liên quan. Cụ thể, xin Luật sư cho tôi hỏi: Theo quy định pháp luật hiện hành, Giám đốc quỹ từ thiện được hiểu là ai, có những quyền hạn, nghĩa vụ và trách nhiệm pháp lý cụ thể như thế nào trong quá trình điều hành và quản lý hoạt động của quỹ?

MỤC LỤC

1. Hội đồng quản lý quỹ xã hội, quỹ từ thiện là gì?

2. Giám đốc quỹ xã hội, quỹ từ thiện được quy định như thế nào?

Trả lời:

1. Hội đồng quản lý quỹ xã hội, quỹ từ thiện là gì?

Căn cứ theo khoản 1 Điều 26 Nghị định số 93/2019/NĐ-CP ngày 25/11/2019 của Chính phủ về việc tổ chức, hoạt động của quỹ xã hội, quỹ từ thiện được sửa đổi bởi khoản 13 Điều 1 Nghị định số 136/2024/NĐ-CP ngày 23/10/2024 của Chính phủ về việc sửa đổi, bổ sung một số điều của Nghị định số 93/2019/NĐ quy định về định nghĩa của hội đồng quản lý quỹ xã hội, quỹ từ thiện như sau:

“Điều 26. Hội đồng quản lý quỹ

1. Hội đồng quản lý quỹ là cơ quan quản lý của quỹ, nhân danh quỹ để quyết định, thực hiện các quyền và nghĩa vụ của quỹ; các thành viên phải có đủ năng lực hành vi dân sự và không có án tích. Hội đồng quản lý quỹ có tối thiểu 03 thành viên gồm: Chủ tịch, các Phó Chủ tịch và các thành viên không phải là người có quan hệ gia đình, trong đó có tối thiểu 51% số lượng thành viên là công dân Việt Nam. Nhiệm kỳ Hội đồng quản lý quỹ do điều lệ quỹ định nhưng không quá 05 năm, tính từ ngày có quyết định công nhận của cơ quan nhà nước có thẩm quyền quy định tại Điều 18 Nghị định này.

Hội đồng quản lý quỹ do Ban sáng lập đề cử, trường hợp không có đề cử của ban sáng lập, Hội đồng quản lý quỹ nhiệm kỳ trước bầu ra Hội đồng quản lý quỹ nhiệm kỳ tiếp theo. Chậm nhất 90 ngày trước ngày hết nhiệm kỳ, quỹ phải hoàn thành hồ sơ, thủ tục công nhận hội đồng quản lý hợp lệ gửi cơ quan nhà nước có thẩm quyền quy định tại Điều 18 Nghị định này công nhận. Hội đồng quản lý quỹ nhiệm kỳ trước điều hành hoạt động của quỹ cho đến khi có quyết định công nhận hội đồng quản lý nhiệm kỳ tiếp theo.”

Theo đó, Hội đồng quản lý quỹ xã hội, quỹ từ thiện là cơ quan quản lý cao nhất của quỹ, có vai trò đại diện pháp lý cho quỹ trong việc quyết định, tổ chức thực hiện các quyền và nghĩa vụ phát sinh trong quá trình hoạt động. Đây là thiết chế quản trị bắt buộc, bảo đảm cho quỹ hoạt động đúng tôn chỉ, mục đích và tuân thủ pháp luật.

Pháp luật quy định rõ về thành phần, tiêu chuẩn và cơ cấu nhân sự của Hội đồng quản lý quỹ, trong đó yêu cầu tối thiểu 03 thành viên (gồm Chủ tịch, Phó Chủ tịch và thành viên khác), ít nhất 51% là công dân Việt Nam và không có quan hệ gia đình giữa các thành viên để bảo đảm tính độc lập, minh bạch và khách quan trong quản lý quỹ. Bên cạnh đó, các thành viên phải có đầy đủ năng lực hành vi dân sự và không có án tích, nhằm duy trì tính liêm chính và uy tín của tổ chức xã hội – từ thiện.

Ngoài ra, quy định về nhiệm kỳ không quá 05 năm và nghĩa vụ hoàn thiện hồ sơ công nhận Hội đồng quản lý nhiệm kỳ mới trong thời hạn 90 ngày trước khi nhiệm kỳ cũ kết thúc thể hiện nguyên tắc kế thừa, liên tục trong quản lý, tránh khoảng trống quyền lực, đồng thời bảo đảm sự giám sát hợp pháp của cơ quan nhà nước có thẩm quyền.

Như vậy, có thể khẳng định rằng Hội đồng quản lý quỹ chính là trung tâm điều hành, hoạch định chiến lược và chịu trách nhiệm toàn diện trước pháp luật về hoạt động của quỹ, là cơ sở pháp lý cốt lõi bảo đảm cho quỹ xã hội, quỹ từ thiện vận hành ổn định, minh bạch và đúng quy định pháp luật.

2. Giám đốc quỹ xã hội, quỹ từ thiện được quy định như thế nào?

Căn cứ theo Điều 28 Nghị định số 93/2019/NĐ-CP ngày 25/11/2019 của Chính phủ về việc tổ chức, hoạt động của quỹ xã hội, quỹ từ thiện quy định như sau:

“Điều 28. Giám đốc quỹ

1. Giám đốc quỹ do Hội đồng quản lý quỹ bổ nhiệm trong số thành viên Hội đồng hoặc thuê người khác làm Giám đốc quỹ.

2. Giám đốc quỹ là người điều hành công việc hằng ngày của quỹ, chịu sự giám sát của Hội đồng quản lý quỹ, chịu trách nhiệm trước Hội đồng quản lý quỹ và trước pháp luật về việc thực hiện các quyền và nhiệm vụ được giao. Nhiệm kỳ của Giám đốc quỹ không quá 05 năm, có thể được bổ nhiệm lại.

3. Giám đốc quỹ có các nhiệm vụ và quyền hạn sau đây:

a) Điều hành và quản lý các hoạt động của quỹ, chấp hành các định mức chi tiêu của quỹ theo đúng nghị quyết của Hội đồng quản lý, điều lệ quỹ và các quy định của pháp luật;

b) Ban hành các văn bản thuộc trách nhiệm điều hành của Giám đốc và chịu trách nhiệm về các quyết định của mình;

c) Báo cáo định kỳ về tình hình hoạt động của quỹ với Hội đồng quản lý quỹ và cơ quan có thẩm quyền;

d) Chịu trách nhiệm quản lý tài sản của quỹ theo điều lệ quỹ và các quy định của pháp luật về quản lý tài chính, tài sản;

đ) Đề nghị Chủ tịch Hội đồng quản lý quỹ bổ nhiệm Phó Giám đốc và lãnh đạo các đơn vị trực thuộc;

e) Các nhiệm vụ, quyền hạn khác theo quy định của điều lệ quỹ và quyết định của Hội đồng quản lý quỹ.”

Từ quy định trên, có thể thấy Giám đốc quỹ là người giữ vai trò trung tâm trong hoạt động điều hành, quản lý hằng ngày của quỹ xã hội, quỹ từ thiện. Với vị trí này, Giám đốc quỹ có thể được bổ nhiệm từ thành viên Hội đồng quản lý hoặc thuê ngoài, song phải chịu trách nhiệm trực tiếp trước Hội đồng quản lý quỹ và trước pháp luật về toàn bộ hoạt động của quỹ.

Việc giới hạn nhiệm kỳ tối đa 05 năm, cùng quyền được bổ nhiệm lại, thể hiện sự linh hoạt nhưng vẫn bảo đảm tính kiểm soát trong quản trị. Ngoài ra, Giám đốc quỹ còn có nghĩa vụ thực hiện đúng điều lệ quỹ, tuân thủ các quy định pháp luật về quản lý tài chính, tài sản, đồng thời bảo đảm tính công khai, minh bạch trong mọi quyết định điều hành.

Tóm lại, chức danh Giám đốc quỹ vừa mang tính hành chính – điều hành, vừa gắn liền với trách nhiệm pháp lý cao, góp phần bảo đảm quỹ hoạt động đúng mục tiêu, hiệu quả và đúng pháp luật.

Trân trọng./.