Trách nhiệm tái chế của tổ chức, cá nhân sản xuất, nhập khẩu được quy định như thế nào? Đối tượng, lộ trình thực hiện trách nhiệm tái chế được thực hiện ra sao?
Luật sư cho tôi hỏi: Tôi là chủ một doanh nghiệp nhập khẩu mỹ phẩm và thực phẩm đóng gói để phân phối tại thị trường Việt Nam. Tôi muốn biết, theo quy định pháp luật hiện hành thì trách nhiệm tái chế của tổ chức, cá nhân sản xuất, nhập khẩu được thực hiện như thế nào? Đồng thời, đối tượng nào phải thực hiện trách nhiệm tái chế và lộ trình thực hiện ra sao?
MỤC LỤC
1. Trách nhiệm tái chế của tổ chức, cá nhân sản xuất, nhập khẩu được quy định như thế nào?
2. Đối tượng, lộ trình thực hiện trách nhiệm tái chế được thực hiện ra sao?
Trả lời:
1. Trách nhiệm tái chế của tổ chức, cá nhân sản xuất, nhập khẩu được quy định như thế nào?
Căn cứ theo Điều 54 Luật bảo vệ môi trường 2020 quy định về trách nhiệm tái chế của tổ chức, cá nhân sản xuất, nhập khẩu được quy định như sau:
“Điều 54. Trách nhiệm tái chế của tổ chức, cá nhân sản xuất, nhập khẩu
1. Tổ chức, cá nhân sản xuất, nhập khẩu sản phẩm, bao bì có giá trị tái chế phải thực hiện tái chế theo tỷ lệ và quy cách tái chế bắt buộc, trừ các sản phẩm, bao bì xuất khẩu hoặc tạm nhập, tái xuất hoặc sản xuất, nhập khẩu cho mục đích nghiên cứu, học tập, thử nghiệm.
2. Tổ chức, cá nhân quy định tại khoản 1 Điều này được lựa chọn thực hiện tái chế sản phẩm, bao bì theo một trong các hình thức sau đây:
a) Tổ chức tái chế sản phẩm, bao bì;
b) Đóng góp tài chính vào Quỹ Bảo vệ môi trường Việt Nam để hỗ trợ tái chế sản phẩm, bao bì.
3. Tổ chức, cá nhân quy định tại khoản 1 Điều này phải đăng ký kế hoạch tái chế và báo cáo kết quả tái chế hằng năm đến Bộ Tài nguyên và Môi trường, trừ trường hợp quy định tại điểm b khoản 2 Điều này.
4. Việc đóng góp, sử dụng đóng góp tài chính hỗ trợ tái chế sản phẩm, bao bì quy định tại điểm b khoản 2 Điều này phải bảo đảm các nguyên tắc sau đây:
a) Mức đóng góp tài chính và mức kinh phí hỗ trợ tái chế được xác định theo khối lượng hoặc đơn vị sản phẩm, bao bì;
b) Đóng góp tài chính được sử dụng để hỗ trợ cho hoạt động tái chế sản phẩm, bao bì quy định tại khoản 1 Điều này;
c) Việc tiếp nhận, sử dụng đóng góp tài chính phải công khai, minh bạch, đúng mục đích theo quy định của pháp luật.
5. Chính phủ quy định chi tiết và lộ trình thực hiện Điều này.”
Như vậy, tổ chức, cá nhân sản xuất, nhập khẩu sản phẩm, bao bì có giá trị tái chế có trách nhiệm thực hiện tái chế theo tỷ lệ và quy cách bắt buộc, trừ trường hợp sản phẩm, bao bì phục vụ xuất khẩu, tạm nhập tái xuất hoặc nghiên cứu, thử nghiệm. Chủ thể có thể lựa chọn hình thức thực hiện, gồm: tự tổ chức tái chế hoặc đóng góp tài chính vào Quỹ Bảo vệ môi trường Việt Nam để hỗ trợ hoạt động tái chế. Đồng thời, họ phải đăng ký kế hoạch và báo cáo kết quả tái chế hằng năm (trừ trường hợp chỉ thực hiện nghĩa vụ bằng đóng góp tài chính). Việc đóng góp tài chính phải đảm bảo nguyên tắc công khai, minh bạch, xác định theo khối lượng hoặc đơn vị sản phẩm, bao bì và được sử dụng đúng mục đích hỗ trợ tái chế.
2. Đối tượng, lộ trình thực hiện trách nhiệm tái chế được thực hiện ra sao?
Ngày 10/01/2022 Chính phủ ban hành Nghị định số 08/2022/NĐ-CP quy định chi tiết một số điều của Luật Bảo vệ môi trường. Trong đó, theo Điều 77 Nghị định số 08/2022/NĐ-CP được sửa đổi, bổ sung bởi khoản 33 Điều 1 Nghị định số 05/2025/NĐ-CP do Chính phủ ban hành ngày 06/01/2025 nêu rõ Đối tượng, lộ trình thực hiện trách nhiệm tái chế như sau:
“Điều 77. Đối tượng, lộ trình thực hiện trách nhiệm tái chế
1. Tổ chức, cá nhân sản xuất, nhập khẩu (sau đây gọi chung là nhà sản xuất, nhập khẩu) các sản phẩm, bao bì quy định tại Cột 3 Phụ lục XXII ban hành kèm theo Nghị định này để đưa ra thị trường Việt Nam phải thực hiện trách nhiệm tái chế sản phẩm, bao bì đó theo tỷ lệ, quy cách tái chế bắt buộc quy định tại Điều 78 Nghị định này.
Nhà sản xuất, nhập khẩu quy định tại khoản này là tổ chức, cá nhân chịu trách nhiệm về chất lượng và ghi nhãn sản phẩm, hàng hóa tại Việt Nam theo quy định của pháp luật về chất lượng sản phẩm, hàng hóa.
2. Bao bì quy định tại khoản 1 Điều này là bao bì thương phẩm (gồm bao bì trực tiếp và bao bì ngoài) của sản phẩm, hàng hóa sau đây:
a) Thực phẩm theo quy định của pháp luật về an toàn thực phẩm (trừ kẹo cao su);
b) Mỹ phẩm theo quy định của pháp luật về điều kiện sản xuất mỹ phẩm;
c) Thuốc theo quy định của pháp luật về dược;
d) Phân bón, thức ăn chăn nuôi, thuốc thú y theo quy định của pháp luật về phân bón, thức ăn chăn nuôi, thuốc thú y;
đ) Chế phẩm tẩy rửa dùng trong lĩnh vực gia dụng, nông nghiệp, y tế;
e) Xi măng.
3. Các đối tượng sau đây không phải thực hiện trách nhiệm tái chế:
a) Nhà sản xuất, nhập khẩu các sản phẩm, bao bì để xuất khẩu hoặc tạm nhập, tái xuất hoặc sản xuất, nhập khẩu cho mục đích nghiên cứu, học tập, thử nghiệm theo quy định tại khoản 1 Điều 54 Luật Bảo vệ môi trường.
b) Nhà sản xuất, nhập khẩu có doanh thu bán sản phẩm quy định tại khoản 2 Điều này dưới 30 tỷ đồng/năm;
c) Nhà sản xuất đã đưa ra thị trường bao bì nhưng bao bì đó được chính nhà sản xuất đó thu hồi, đóng gói để tiếp tục đưa ra thị trường; tỷ lệ thu hồi, đóng gói tiếp tục đưa ra thị trường bằng hoặc cao hơn tỷ lệ tái chế bắt buộc theo quy định tại Cột 4 Phụ lục số XXII ban hành kèm theo Nghị định này.
4. Nhà sản xuất, nhập khẩu có trách nhiệm tái chế các sản phẩm, bao bì do mình
sản xuất, nhập khẩu và đưa ra thị trường theo lộ trình sau đây:
a) Bao bì và các sản phẩm ắc quy, pin; dầu nhớt, dầu nhờn (sau đây gọi chung là
dầu nhớt); săm lốp: Từ ngày 01 tháng 01 năm 2024;
b) Sản phẩm điện, điện tử: Từ ngày 01 tháng 01 năm 2025;
c) Phương tiện giao thông: Từ ngày 01 tháng 01 năm 2027.
Bộ Tài nguyên và Môi trường trình Thủ tướng Chính phủ ban hành quy định việc
thải bỏ phương tiện giao thông trước ngày 01 tháng 01 năm 2026.”
Như vậy, đối tượng áp dụng gồm bao bì thương phẩm của thực phẩm, mỹ phẩm, thuốc, phân bón, thức ăn chăn nuôi, thuốc thú y, chất tẩy rửa, chế phẩm gia dụng, nông nghiệp, y tế và xi măng. Một số trường hợp được miễn trừ gồm: Sản xuất/nhập khẩu phục vụ xuất khẩu, nghiên cứu, thử nghiệm; doanh nghiệp sản xuất bao bì có doanh thu năm trước dưới 30 tỷ đồng; hoặc doanh nghiệp nhập khẩu có giá trị nhập khẩu dưới 20 tỷ đồng. Về lộ trình thực hiện, trách nhiệm tái chế được áp dụng từ: Ngày 01/01/2024 đối với bao bì, ắc quy, pin, dầu nhớt, săm lốp; ngày 01/01/2025 đối với sản phẩm điện, điện tử; và từ ngày 01/01/2027 đối với phương tiện giao thông.
Trân trọng./.
