Hội đồng thành viên của Quỹ Phát triển doanh nghiệp nhỏ và vừa được quy định như thế nào?
Luật sư cho tôi hỏi: Hiện nay, tôi đang tìm hiểu về Quỹ Phát triển doanh nghiệp nhỏ và vừa để nắm rõ cơ cấu hoạt động của Quỹ trước khi tham gia chương trình hỗ trợ vốn. Trong đó, tôi đặc biệt quan tâm đến Hội đồng thành viên, bộ phận được xem là giữ vai trò quyết định trong việc định hướng, quản lý và điều hành hoạt động của Quỹ. Tuy nhiên, tôi chưa rõ Hội đồng thành viên của Quỹ được tổ chức, bổ nhiệm và thực hiện chức năng, nhiệm vụ như thế nào theo quy định pháp luật?Mong luật sư tư vấn giúp tôi, xin cảm ơn.
MỤC LỤC
1. Quỹ Phát triển doanh nghiệp nhỏ và vừa là gì?
2. Hội đồng thành viên của Quỹ Phát triển doanh nghiệp nhỏ và vừa được quy định như thế nào?
Trả lời:
1. Quỹ Phát triển doanh nghiệp nhỏ và vừa là gì?
Trong bối cảnh nền kinh tế Việt Nam đang đẩy mạnh hội nhập và phát triển khu vực doanh nghiệp tư nhân, đặc biệt là doanh nghiệp nhỏ và vừa, việc hình thành các cơ chế hỗ trợ tài chính là yếu tố then chốt giúp khơi thông nguồn lực, thúc đẩy sản xuất, kinh doanh. Nhằm thực hiện mục tiêu đó, Nhà nước đã thành lập Quỹ Phát triển doanh nghiệp nhỏ và vừa, có thể xem là một tổ chức tài chính đặc thù có vai trò quan trọng trong việc hỗ trợ, đồng hành cùng các doanh nghiệp nhỏ và vừa trên con đường phát triển bền vững. Theo khoản 1 Điều 2 Nghị định số 39/2019/NĐ-CP ngày 10/5/2019 của Chính phủ về tổ chức và hoạt động của Quỹ Phát triển doanh nghiệp nhỏ và vừa (sau đây gọi tắt là “Nghị định số 39/2019/NĐ-CP”) ghi nhận:
“Điều 2. Địa vị pháp lý, tư cách pháp nhân của Quỹ
1. Quỹ Phát triển doanh nghiệp nhỏ và vừa là quỹ tài chính nhà nước ngoài ngân sách, hoạt động không vì mục tiêu lợi nhuận, do Thủ tướng Chính phủ thành lập.”
Theo đó, Quỹ Phát triển doanh nghiệp nhỏ và vừa được hiểu là quỹ tài chính nhà nước ngoài ngân sách, quỹ hoạt động không vì mục đích lợi nhuận và do Thủ tướng Chính phủ thành lập.
Như vậy, Quỹ Phát triển doanh nghiệp nhỏ và vừa không chỉ là một tổ chức tài chính hỗ trợ vốn đơn thuần mà còn là công cụ chính sách của Nhà nước nhằm tạo môi trường thuận lợi để doanh nghiệp nhỏ và vừa phát triển bền vững. Với tính chất hoạt động độc lập, không vì lợi nhuận và được thành lập bởi Thủ tướng Chính phủ, Quỹ đóng vai trò cầu nối giữa Nhà nước và cộng đồng doanh nghiệp, góp phần thúc đẩy tăng trưởng kinh tế, đổi mới sáng tạo và nâng cao năng lực cạnh tranh quốc gia.
2. Hội đồng thành viên của Quỹ Phát triển doanh nghiệp nhỏ và vừa được quy định như thế nào?
Trong cơ cấu tổ chức quản lý của Quỹ Phát triển doanh nghiệp nhỏ và vừa, Hội đồng thành viên giữ vai trò trung tâm trong việc hoạch định, định hướng và điều hành toàn bộ hoạt động của Quỹ. Đây là bộ phận nhân danh Quỹ để thực hiện các quyền, nghĩa vụ theo quy định của pháp luật, đồng thời bảo đảm cho Quỹ vận hành đúng tôn chỉ, mục tiêu và phù hợp với chính sách phát triển doanh nghiệp nhỏ và vừa của Nhà nước. Cụ thể tại Điều 7 Nghị định số 39/2019/NĐ-CP được sửa đổi, bổ sung bởi khoản 3 Điều 1 Nghị định số 45/2024/NĐ-CP ngày 26/4/2024 của Chính phủ sửa đổi, bổ sung một số điều của Nghị định số 39/2019/NĐ-CP ngày 10/5/2019 của Chính phủ về tổ chức và hoạt động của Quỹ Phát triển doanh nghiệp nhỏ và vừa như sau:
“Điều 7. Hội đồng thành viên
1. Hội đồng thành viên nhân danh Quỹ thực hiện các quyền và nghĩa vụ của Quỹ theo quy định tại Nghị định này và quy định khác của pháp luật có liên quan.
2. Hội đồng thành viên bao gồm Chủ tịch và 02 thành viên. Chủ tịch và các thành viên làm việc theo chế độ chuyên trách, do Bộ trưởng Bộ Kế hoạch và Đầu tư bổ nhiệm, miễn nhiệm, cách chức, khen thưởng, kỷ luật.
3. Chủ tịch và các thành viên Hội đồng thành viên có nhiệm kỳ làm việc 05 năm và có thể được bổ nhiệm lại.
4. Hội đồng thành viên có các quyền và nghĩa vụ sau đây:
a) Quyết định chiến lược, kế hoạch hoạt động 05 năm, hằng năm của Quỹ sau khi Bộ Kế hoạch và Đầu tư phê duyệt;
b) Ban hành quy chế hoạt động của Quỹ phù hợp với quy định tại Nghị định này;
c) Quyết định phương án quản lý vốn đầu tư, xây dựng; mua, bán, quản lý, sử dụng tài sản thuộc thẩm quyền theo quy định pháp luật;
d) Quyết định Báo cáo tài chính; phân phối lợi nhuận, trích lập các quỹ hằng năm sau khi Bộ Kế hoạch và Đầu tư phê duyệt;
đ) Bổ nhiệm, bổ nhiệm lại, miễn nhiệm, khen thưởng, kỷ luật hoặc thuê theo phương án nhân sự đối với Giám đốc sau khi Bộ Kế hoạch và Đầu tư chấp thuận;
e) Quyết định thành lập, tổ chức lại, giải thể chi nhánh, văn phòng đại diện và các đơn vị hạch toán phụ thuộc sau khi có ý kiến chấp thuận của Bộ Kế hoạch và Đầu tư;
g) Quyết định thành lập, tổ chức lại, giải thể các đơn vị chuyên môn, nghiệp vụ;
h) Quyết định chức năng, nhiệm vụ, quyền hạn và cơ cấu tổ chức của các đơn vị chuyên môn, nghiệp vụ, chi nhánh, văn phòng đại diện và các đơn vị hạch toán phụ thuộc;
i) Quyết định về tiền lương, thù lao, tiền thưởng và quyền lợi khác đối với Giám đốc, các chức danh khác do Hội đồng thành viên bổ nhiệm;
k) Bổ nhiệm, bổ nhiệm lại, miễn nhiệm, khen thưởng, kỷ luật, tiền lương, thù lao, tiền thưởng và các quyền lợi khác đối với Phó Giám đốc.
5. Tiêu chuẩn, điều kiện bổ nhiệm Chủ tịch, các thành viên Hội đồng thành viên
a) Chủ tịch Hội đồng thành viên phải có trình độ đại học trở lên, có kinh nghiệm ít nhất 05 năm là người quản lý, điều hành trong các lĩnh vực về kinh tế, tài chính, ngân hàng, quản trị kinh doanh, luật, kế toán, kiểm toán;
b) Các thành viên Hội đồng thành viên phải có trình độ đại học trở lên, có kinh nghiệm là người quản lý, điều hành trong các lĩnh vực về kinh tế, tài chính, ngân hàng, quản trị kinh doanh, luật, kế toán, kiểm toán;
c) Không phải là vợ hoặc chồng, cha đẻ, cha nuôi, mẹ đẻ, mẹ nuôi, con đẻ, con nuôi, anh chị em ruột, anh rể, em rể, chị dâu, em dâu của người quản lý Quỹ;
d) Không đồng thời là cán bộ, công chức trong cơ quan nhà nước, tổ chức chính trị, tổ chức chính trị - xã hội hoặc không phải là người quản lý, điều hành tại doanh nghiệp khác;
đ) Chưa từng bị cách chức Chủ tịch Hội đồng thành viên, thành viên Hội đồng thành viên hoặc Chủ tịch công ty, Giám đốc, Phó Giám đốc hoặc Tổng giám đốc, Phó Tổng giám đốc của doanh nghiệp nhà nước;
e) Trừ Chủ tịch Hội đồng thành viên, thành viên khác của Hội đồng thành viên có thể kiêm Giám đốc.
6. Quyền và nghĩa vụ của các thành viên Hội đồng thành viên
a) Tham dự họp thảo luận, kiến nghị, biểu quyết các vấn đề thuộc thẩm quyền của Hội đồng thành viên;
b) Thực hiện các nhiệm vụ, công việc do Chủ tịch Hội đồng thành viên phân công theo thẩm quyền;
c) Kiểm tra, xem xét, tra cứu, sao chép, trích lục sổ ghi chép và theo dõi hợp đồng, giao dịch, sổ kế toán, báo cáo tài chính, sổ biên bản họp Hội đồng thành viên, các giấy tờ và tài liệu khác của Quỹ;
d) Thực hiện các quyền và nghĩa vụ khác theo quy định tại Nghị định này.
7. Trách nhiệm của Chủ tịch và các thành viên Hội đồng thành viên
a) Tuân thủ pháp luật, quy định tại Nghị định này, quyết định của Bộ Kế hoạch và Đầu tư;
b) Chấp hành các nghị quyết của Hội đồng thành viên;
c) Chịu trách nhiệm cá nhân khi lợi dụng danh nghĩa Quỹ thực hiện hành vi vi phạm pháp luật;
d) Trường hợp thành viên Hội đồng thành viên phát hiện có thành viên Hội đồng thành viên khác có hành vi vi phạm trong thực hiện quyền và nghĩa vụ được giao thì có trách nhiệm báo cáo bằng văn bản với Bộ Kế hoạch và Đầu tư; yêu cầu thành viên vi phạm chấm dứt hành vi vi phạm và khắc phục hậu quả.
8. Chi phí hoạt động của Hội đồng thành viên
Chi phí hoạt động của Hội đồng thành viên được tính vào chi phí quản lý của Quỹ. Giám đốc bảo đảm các điều kiện và phương tiện cần thiết cho hoạt động của Hội đồng thành viên.
9. Chế độ làm việc, điều kiện và thể thức tiến hành họp Hội đồng thành viên theo quy định của pháp luật đối với Công ty trách nhiệm hữu hạn một thành viên do Nhà nước nắm giữ 100% vốn điều lệ.”
* Lưu ý: Bộ Kế hoạch và Đầu tư cùng với Bộ Tài chính được hợp nhất thành Bộ Tài chính (căn cứ mục 2.3 Phần II Kết luận số 121-KL/TW ngày 24/01/2025 của Ban Chấp hành Trung ương Đảng Khóa XIII về tổng kết Nghị quyết số 18-NQ/TW ngày 25/10/2017 của Ban Chấp hành Trung ương Đảng Khóa XII một số vấn đề về tiếp tục đổi mới, sắp xếp tổ chức bộ máy của hệ thống chính trị tinh gọn, hoạt động hiệu lực, hiệu quả và khoản 6 Điều 1 Nghị quyết số 176/2025/QH15 ngày 18/02/2025 của Quốc hội về cơ cấu tổ chức của Chính phủ nhiệm kỳ Quốc hội khoá XV).
Theo đó, Hội đồng thành viên nhân danh Quỹ thực hiện các quyền và nghĩa vụ của Quỹ theo luật định. Hội đồng thành viên này bao gồm Chủ tịch và 02 thành viên. Chủ tịch và các thành viên làm việc theo chế độ chuyên trách, do Bộ trưởng Bộ Tài chính bổ nhiệm, miễn nhiệm, cách chức, khen thưởng, kỷ luật. Nhiệm kỳ làm việc của Chủ tịch và các thành viên Hội đồng thành viên là 05 năm và có thể được bổ nhiệm lại. Quy định này nhằm bảo đảm tính ổn định và liên tục trong quản trị của Quỹ, đồng thời thể hiện rõ trách nhiệm của cơ quan chủ quản là Bộ Tài chính trong việc lựa chọn nhân sự có năng lực, phẩm chất để đảm nhiệm vai trò quản lý, điều hành. Nhiệm kỳ 05 năm giúp các thành viên có thời gian thực hiện các kế hoạch dài hạn, nâng cao tính chuyên sâu và hiệu quả của công tác quản trị.
Về nhiệm vụ và quyền hạn, Hội đồng thành viên có các quyền và nghĩa vụ sau đây:
- Quyết định chiến lược, kế hoạch hoạt động 05 năm, hằng năm của Quỹ sau khi Bộ Tài chính phê duyệt;
- Ban hành quy chế hoạt động của Quỹ phù hợp với Nghị định số 39/2019/NĐ-CP;
- Quyết định phương án quản lý vốn đầu tư, xây dựng; mua, bán, quản lý, sử dụng tài sản thuộc thẩm quyền theo luật định;
- Quyết định Báo cáo tài chính; phân phối lợi nhuận, trích lập các quỹ hằng năm sau khi Bộ Tài chính phê duyệt;
- Bổ nhiệm, bổ nhiệm lại, miễn nhiệm, khen thưởng, kỷ luật hoặc thuê theo phương án nhân sự đối với Giám đốc sau khi Bộ Tài chính chấp thuận;
- Quyết định thành lập, tổ chức lại, giải thể chi nhánh, văn phòng đại diện và các đơn vị hạch toán phụ thuộc sau khi có ý kiến chấp thuận của Bộ Tài chính;
- Quyết định thành lập, tổ chức lại, giải thể các đơn vị chuyên môn, nghiệp vụ;
- Quyết định chức năng, nhiệm vụ, quyền hạn và cơ cấu tổ chức của các đơn vị chuyên môn, nghiệp vụ, chi nhánh, văn phòng đại diện và các đơn vị hạch toán phụ thuộc;
- Quyết định về tiền lương, thù lao, tiền thưởng và quyền lợi khác đối với Giám đốc, các chức danh khác do Hội đồng thành viên bổ nhiệm;
- Bổ nhiệm, bổ nhiệm lại, miễn nhiệm, khen thưởng, kỷ luật, tiền lương, thù lao, tiền thưởng và các quyền lợi khác đối với Phó Giám đốc.
Những quyền hạn, nghĩa vụ này thể hiện rõ vai trò “bộ não điều hành” của Hội đồng thành viên trong toàn bộ hoạt động của Quỹ. Việc trao quyền hoạch định chiến lược và quản lý tài chính, nhân sự giúp Hội đồng chủ động trong tổ chức, đồng thời tăng tính linh hoạt, minh bạch và hiệu quả trong việc sử dụng nguồn lực công. Không những vậy, còn giúp Hội đồng thành viên thực hiện tốt vai trò giám sát và kiểm soát nội bộ, bảo đảm rằng bộ máy điều hành Quỹ hoạt động đúng quy trình, công khai, minh bạch và phù hợp với mục tiêu của Nhà nước. Việc phân định rõ thẩm quyền cũng tránh được tình trạng chồng chéo, lạm quyền trong bộ máy quản lý.
Về tiêu chuẩn, điều kiện bổ nhiệm Chủ tịch, các thành viên Hội đồng thành viên:
- Chủ tịch Hội đồng thành viên phải có trình độ đại học trở lên, có kinh nghiệm ít nhất 05 năm là người quản lý, điều hành trong các lĩnh vực về kinh tế, tài chính, ngân hàng, quản trị kinh doanh, luật, kế toán, kiểm toán;
- Các thành viên Hội đồng thành viên phải có trình độ đại học trở lên, có kinh nghiệm là người quản lý, điều hành trong các lĩnh vực về kinh tế, tài chính, ngân hàng, quản trị kinh doanh, luật, kế toán, kiểm toán;
- Họ không phải là vợ hoặc chồng, cha đẻ, cha nuôi, mẹ đẻ, mẹ nuôi, con đẻ, con nuôi, anh chị em ruột, anh rể, em rể, chị dâu, em dâu của người quản lý Quỹ;
- Không đồng thời là cán bộ, công chức trong cơ quan nhà nước, tổ chức chính trị, tổ chức chính trị - xã hội hoặc không phải là người quản lý, điều hành tại doanh nghiệp khác;
- Chưa từng bị cách chức Chủ tịch Hội đồng thành viên, thành viên Hội đồng thành viên hoặc Chủ tịch công ty, Giám đốc, Phó Giám đốc hoặc Tổng giám đốc, Phó Tổng giám đốc của doanh nghiệp nhà nước;
- Trừ Chủ tịch Hội đồng thành viên, thành viên khác của Hội đồng thành viên có thể kiêm Giám đốc.
Các điều kiện này thể hiện sự nghiêm túc trong công tác nhân sự, nhằm chọn lựa những người có năng lực, chuyên môn và đạo đức nghề nghiệp. Việc loại trừ những mối quan hệ thân nhân hoặc kiêm nhiệm giúp tăng tính độc lập, khách quan và minh bạch trong quản lý, ngăn ngừa xung đột lợi ích và bảo đảm tính liêm chính trong hoạt động điều hành Quỹ.
Điều khoản trên cũng nêu rõ quyền và nghĩa vụ của các thành viên Hội đồng thành viên rằng:
- Tham dự họp thảo luận, kiến nghị, biểu quyết các vấn đề thuộc thẩm quyền của Hội đồng thành viên;
- Thực hiện các nhiệm vụ, công việc do Chủ tịch Hội đồng thành viên phân công theo thẩm quyền;
- Kiểm tra, xem xét, tra cứu, sao chép, trích lục sổ ghi chép và theo dõi hợp đồng, giao dịch, sổ kế toán, báo cáo tài chính, sổ biên bản họp Hội đồng thành viên, các giấy tờ và tài liệu khác của Quỹ;
- Thực hiện các quyền và nghĩa vụ khác theo Nghị định số 39/2019/NĐ-CP.
Có thể thấy, cơ chế này đề cao tinh thần trách nhiệm cá nhân và tập thể, giúp mọi quyết định được xem xét khách quan, dân chủ và minh bạch. Qua đó, hoạt động của Quỹ được đảm bảo đúng định hướng, hạn chế rủi ro, nâng cao hiệu quả giám sát nội bộ.
Bên cạnh đó, Chủ tịch và các thành viên Hội đồng thành viên được pháp luật trao trách nhiệm:
- Tuân thủ pháp luật, quy định tại Nghị định số 39/2019/NĐ-CP, quyết định của Bộ Tài chính;
- Chấp hành các nghị quyết của Hội đồng thành viên;
- Chịu trách nhiệm cá nhân khi lợi dụng danh nghĩa Quỹ thực hiện hành vi vi phạm pháp luật;
- Trường hợp thành viên Hội đồng thành viên phát hiện có thành viên Hội đồng thành viên khác có hành vi vi phạm trong thực hiện quyền và nghĩa vụ được giao thì có trách nhiệm báo cáo bằng văn bản với Bộ Tài chính; yêu cầu thành viên vi phạm chấm dứt hành vi vi phạm và khắc phục hậu quả.
Những nội dung này là rõ tinh thần trách nhiệm, liêm chính và kỷ luật trong hoạt động của Hội đồng thành viên. Việc yêu cầu tuân thủ pháp luật, chấp hành nghị quyết tập thể và chịu trách nhiệm cá nhân khi vi phạm giúp bảo đảm tính minh bạch, thống nhất trong quản lý. Đồng thời, cơ chế báo cáo sai phạm góp phần tăng cường giám sát nội bộ, ngăn ngừa lạm quyền và giữ vững uy tín của Quỹ.
Ngoài ra, chi phí hoạt động của Hội đồng thành viên được tính vào chi phí quản lý của Quỹ. Giám đốc bảo đảm các điều kiện và phương tiện cần thiết cho hoạt động của Hội đồng thành viên. Chế độ làm việc, điều kiện và thể thức tiến hành họp Hội đồng thành viên được thực hiện theo quy định của pháp luật đối với Công ty trách nhiệm hữu hạn một thành viên do Nhà nước nắm giữ 100% vốn điều lệ. Điều này giúp chuẩn hóa hoạt động của Hội đồng thành viên, tạo điều kiện để cơ quan này hoạt động hiệu quả, ổn định và phù hợp với khuôn khổ pháp lý chung của doanh nghiệp nhà nước. Đây cũng là cách đảm bảo sự thống nhất trong mô hình quản trị, tránh sự tùy tiện hoặc thiếu đồng bộ trong hoạt động điều hành.
Như vậy, Hội đồng thành viên là cơ quan nòng cốt, đóng vai trò lãnh đạo, hoạch định chiến lược và kiểm soát toàn diện hoạt động của Quỹ Phát triển doanh nghiệp nhỏ và vừa. Cơ cấu, quyền hạn, tiêu chuẩn và trách nhiệm được quy định rõ ràng không chỉ nhằm đảm bảo tính minh bạch, hiệu quả trong điều hành mà còn thể hiện sự chuyên nghiệp hóa trong quản lý quỹ tài chính công của Nhà nước. Thông qua đó, Hội đồng thành viên góp phần củng cố niềm tin, nâng cao hiệu quả sử dụng nguồn vốn hỗ trợ doanh nghiệp và thúc đẩy sự phát triển mạnh mẽ, bền vững của doanh nghiệp nhỏ và vừa, động lực quan trọng của nền kinh tế Việt Nam hiện nay.
Trân trọng./.
