Giám đốc của Quỹ Phát triển doanh nghiệp nhỏ và vừa được quy định như thế nào?
Luật sư cho tôi hỏi: Khi tìm hiểu về bộ máy điều hành của Quỹ Phát triển doanh nghiệp nhỏ và vừa, tôi được biết người giữ vai trò trung tâm trong hoạt động quản lý và vận hành Quỹ là Giám đốc. Tuy nhiên, tôi chưa rõ Giám đốc của Quỹ được bổ nhiệm, miễn nhiệm và có nhiệm vụ, quyền hạn cụ thể như thế nào theo quy định pháp luật?Vậy Giám đốc của Quỹ Phát triển doanh nghiệp nhỏ và vừa được quy định ra sao? Mong luật sư tư vấn giúp tôi, xin cảm ơn.
MỤC LỤC
2. Giám đốc của Quỹ Phát triển doanh nghiệp nhỏ và vừa được quy định như thế nào?
Trả lời:
1. Cơ cấu tổ chức quản lý của Quỹ Phát triển doanh nghiệp nhỏ và vừa và Bộ máy giúp việc được quy định như thế nào?
Trong quá trình hỗ trợ và thúc đẩy sự phát triển của doanh nghiệp nhỏ và vừa, Quỹ Phát triển doanh nghiệp nhỏ và vừa giữ vai trò quan trọng như một công cụ tài chính của Nhà nước. Để bảo đảm hoạt động của Quỹ được thực hiện minh bạch, hiệu quả và có trách nhiệm, pháp luật đã quy định rõ ràng về cơ cấu tổ chức quản lý và bộ máy giúp việc của Quỹ. Đây là nền tảng tổ chức then chốt, quyết định đến năng lực điều hành, tính kiểm soát và hiệu quả triển khai các chính sách hỗ trợ doanh nghiệp nhỏ và vừa. Cụ thể tại Điều 6, 12 Nghị định số 39/2019/NĐ-CP ngày 10/5/2019 của Chính phủ về tổ chức và hoạt động của Quỹ Phát triển doanh nghiệp nhỏ và vừa (sau đây gọi tắt là “Nghị định số 39/2019/NĐ-CP”) được sửa đổi bởi Nghị định số 45/2024/NĐ-CP ngày 26/4/2024 của Chính phủ sửa đổi, bổ sung một số điều của Nghị định số 39/2019/NĐ-CP (sau đây gọi tắt là “Nghị định số 45/2024/NĐ-CP”) như sau:
“Điều 6. Cơ cấu tổ chức quản lý của Quỹ
Cơ cấu tổ chức quản lý của của Quỹ gồm có:
1. Hội đồng thành viên;
2. Kiểm soát viên;
3. Giám đốc và bộ máy giúp việc.”
“Điều 12. Bộ máy giúp việc
Bộ máy giúp việc của Quỹ bao gồm các Phó Giám đốc và các đơn vị chuyên môn, nghiệp vụ, các chi nhánh, văn phòng đại diện (sau đây gọi tắt là các đơn vị nghiệp vụ).
1. Phó Giám đốc
a) Phó Giám đốc giúp Giám đốc thực hiện các nhiệm vụ theo phân công và chịu trách nhiệm trước Giám đốc, trước pháp luật về nhiệm vụ được phân công, ủy quyền. Phó Giám đốc do Hội đồng thành viên quyết định bổ nhiệm hoặc thuê theo phương án nhân sự, miễn nhiệm, cách chức, khen thưởng, kỷ luật trên cơ sở đề nghị của Giám đốc. Phó Giám đốc được bổ nhiệm làm việc theo nhiệm kì 05 năm và có thể được bổ nhiệm lại;
b) Số lượng Phó Giám đốc không quá 03 người;
c) Tiêu chuẩn, điều kiện bổ nhiệm Phó Giám đốc theo quy định tại điểm b, điểm c, điểm d, điểm đ khoản 5 Điều 7 Nghị định này;
2. Các đơn vị nghiệp vụ có chức năng tham mưu, giúp việc cho Hội đồng thành viên, Giám đốc quản lý, điều hành Quỹ.”
Dẫn chiếu đến điểm b, c, d, đ khoản 5 Điều 7 Nghị định số 39/2019/NĐ-CP ghi nhận:
“Điều 7. Hội đồng thành viên
5. Tiêu chuẩn, điều kiện bổ nhiệm Chủ tịch, các thành viên Hội đồng thành viên
...
b) Các thành viên Hội đồng thành viên phải có trình độ đại học trở lên, có kinh nghiệm là người quản lý, điều hành trong các lĩnh vực về kinh tế, tài chính, ngân hàng, quản trị kinh doanh, luật, kế toán, kiểm toán;
c) Không phải là vợ hoặc chồng, cha đẻ, cha nuôi, mẹ đẻ, mẹ nuôi, con đẻ, con nuôi, anh chị em ruột, anh rể, em rể, chị dâu, em dâu của người quản lý Quỹ;
d) Không đồng thời là cán bộ, công chức trong cơ quan nhà nước, tổ chức chính trị, tổ chức chính trị - xã hội hoặc không phải là người quản lý, điều hành tại doanh nghiệp khác;
đ) Chưa từng bị cách chức Chủ tịch Hội đồng thành viên, thành viên Hội đồng thành viên hoặc Chủ tịch công ty, Giám đốc, Phó Giám đốc hoặc Tổng giám đốc, Phó Tổng giám đốc của doanh nghiệp nhà nước.”
Theo đó, cơ cấu tổ chức quản lý của Quỹ Phát triển doanh nghiệp nhỏ và vừa gồm có Hội đồng thành viên, Ban kiểm soát, Giám đốc và bộ máy giúp việc. Cơ cấu này thể hiện sự phân cấp, phân quyền rõ ràng trong quản trị, bảo đảm Quỹ hoạt động minh bạch, có kiểm soát và chịu trách nhiệm. Việc có ba tầng nấc quản lý giúp cân bằng giữa quyền quyết định, giám sát và thực thi, tránh tình trạng tập trung quyền lực hoặc thiếu minh bạch trong hoạt động của Quỹ. Trong đó, bộ máy giúp việc của Quỹ bao gồm các Phó Giám đốc và các đơn vị chuyên môn, nghiệp vụ, các chi nhánh, văn phòng đại diện (sau đây gọi tắt là các đơn vị nghiệp vụ).
Đối với Phó Giám đốc, đây là người giúp Giám đốc thực hiện các nhiệm vụ theo phân công và chịu trách nhiệm trước Giám đốc, trước pháp luật về nhiệm vụ được phân công, ủy quyền. Việc bổ nhiệm hoặc thuê Phó Giám đốc được Hội đồng thành viên quyết định căn cứ theo phương án nhân sự, miễn nhiệm, cách chức, khen thưởng, kỷ luật trên cơ sở đề nghị của Giám đốc. Mỗi Phó Giám đốc được bổ nhiệm làm việc theo nhiệm kì 05 năm và có thể được bổ nhiệm lại.
Quy định này nhằm bảo đảm tính phân cấp, rõ ràng trong quản lý giữa Giám đốc và Phó Giám đốc, giúp nâng cao hiệu quả điều hành, trách nhiệm cá nhân và tính minh bạch trong hoạt động của Quỹ. Đồng thời, việc quy định về nhiệm kỳ, bổ nhiệm và kỷ luật giúp duy trì tính ổn định, chuyên nghiệp và kỷ cương hành chính trong bộ máy của Quỹ.
Về số lượng, bộ máy giúp việc của Quỹ được phép có không quá 03 người là Phó Giám đốc, bảo đảm sự gọn nhẹ, tránh chồng chéo trong quản lý. Các Phó Giám đốc này phải đáp ứng đầy đủ các tiêu chuẩn, điều kiện bổ nhiệm được nêu tại điểm b, c, d, đ khoản 5 Điều 7 Nghị định 39/2019/NĐ-CP, bao gồm các yêu cầu về trình độ, năng lực, phẩm chất đạo đức và kinh nghiệm công tác. Việc đặt ra tiêu chuẩn này bảo đảm chất lượng đội ngũ lãnh đạo, giúp Quỹ hoạt động chuyên nghiệp, có năng lực thực thi nhiệm vụ và đáp ứng yêu cầu phát triển kinh tế, xã hội trong từng giai đoạn.
Bên cạnh đó, các đơn vị nghiệp vụ của Quỹ Phát triển doanh nghiệp nhỏ và vừa được tổ chức nhằm tham mưu, giúp việc cho Hội đồng thành viên, Giám đốc trong việc quản lý, điều hành mọi hoạt động của Quỹ. Đây là bộ phận giữ vai trò chuyên môn, nghiệp vụ, góp phần bảo đảm cho các hoạt động tài chính, đầu tư, hỗ trợ doanh nghiệp nhỏ và vừa được triển khai hiệu quả, minh bạch và đúng pháp luật.
Có thể thấy, nội dung này thể hiện vai trò quan trọng của các đơn vị nghiệp vụ trong việc bảo đảm cho hoạt động của Quỹ diễn ra đúng pháp luật, có hiệu quả và sát thực tiễn. Các đơn vị nghiệp vụ chính là “cánh tay nối dài” của lãnh đạo Quỹ, góp phần đưa chính sách hỗ trợ doanh nghiệp nhỏ và vừa đi vào thực tế, hiệu quả và minh bạch.
Qua đó, ta thấy rằng điều luật này khẳng định tầm quan trọng của việc xây dựng bộ máy giúp việc tinh gọn, hiệu quả và chuyên nghiệp trong cơ cấu tổ chức của Quỹ Phát triển doanh nghiệp nhỏ và vừa. Việc phân định rõ vai trò, trách nhiệm và tiêu chuẩn của từng chức danh giúp nâng cao tính minh bạch, trách nhiệm cá nhân, đồng thời tạo cơ sở để Quỹ hoạt động bền vững, đúng pháp luật và phù hợp với yêu cầu hỗ trợ doanh nghiệp nhỏ và vừa trong giai đoạn hội nhập kinh tế hiện nay.
2. Giám đốc của Quỹ Phát triển doanh nghiệp nhỏ và vừa được quy định như thế nào?
Trong cơ cấu tổ chức của Quỹ Phát triển doanh nghiệp nhỏ và vừa, Giám đốc là người giữ vai trò trọng tâm, trực tiếp điều hành và chịu trách nhiệm về toàn bộ hoạt động hằng ngày của Quỹ. Đây là vị trí có tính chất quyết định đến hiệu quả vận hành, năng lực tài chính và khả năng hỗ trợ doanh nghiệp nhỏ và vừa, đối tượng mà Quỹ được thành lập để phục vụ. Chính vì vậy, Điều 10 Nghị định số 39/2019/NĐ-CP được sửa đổi bởi Nghị định số 45/2024/NĐ-CP đã ghi nhận rõ ràng, toàn diện về Giám đốc như sau:
“Điều 10. Giám đốc
1. Giám đốc do Hội đồng thành viên quyết định bổ nhiệm hoặc thuê theo phương án nhân sự đã được Bộ Kế hoạch và Đầu tư chấp thuận. Giám đốc được bổ nhiệm làm việc theo nhiệm kỳ 05 năm và có thể được bổ nhiệm lại.
2. Tiêu chuẩn, điều kiện bổ nhiệm Giám đốc theo quy định tại điểm b, điểm c, điểm d, điểm đ khoản 5 Điều 7 Nghị định này.
3. Giám đốc có nhiệm vụ điều hành các hoạt động hằng ngày của Quỹ và có quyền, nghĩa vụ sau đây:
a) Tổ chức điều hành hoạt động của Quỹ; thực hiện và đánh giá kết quả thực hiện các nghị quyết, quyết định của Hội đồng thành viên; chịu trách nhiệm trước Hội đồng thành viên về kết quả hoạt động của Quỹ theo thẩm quyền quy định tại Nghị định này;
b) Ban hành các văn bản quản lý nội bộ theo yêu cầu quản lý của Quỹ và phù hợp quy định tại Nghị định này;
c) Trình Hội đồng thành viên quyết định về kế hoạch hoạt động 05 năm, hằng năm, báo cáo tài chính năm của Quỹ và tổ chức thực hiện sau khi được phê duyệt;
d) Trình Hội đồng thành viên quyết định phân phối lợi nhuận, trích lập các quỹ hằng năm và định mức sử dụng các quỹ;
đ) Quản lý tài sản và nguồn vốn của Quỹ theo quy định pháp luật;
e) Kiến nghị phương án tổ chức lại bộ máy giúp việc;
g) Trình Hội đồng thành viên quyết định việc quy hoạch, bổ nhiệm, miễn nhiệm, đánh giá, khen thưởng, kỷ luật đối với người quản lý Quỹ thuộc thẩm quyền quy định tại Nghị định này;
h) Quyết định việc tuyển dụng lao động theo kế hoạch; đánh giá, khen thưởng, kỷ luật và các chế độ, chính sách đối với người lao động của Quỹ theo quy định tại Nghị định này;
i) Thực hiện các nhiệm vụ khác theo phân công hoặc ủy quyền của Hội đồng thành viên quy định tại Nghị định này.
4. Trách nhiệm của Giám đốc
a) Tuân thủ pháp luật, thực hiện các quyền và nghĩa vụ được giao theo quy định tại Nghị định này;
b) Chấp hành các nghị quyết, quyết định của Hội đồng thành viên;
c) Chịu trách nhiệm cá nhân khi lợi dụng danh nghĩa Quỹ thực hiện hành vi vi phạm pháp luật.”
Dẫn chiếu đến điểm b, c, d, đ khoản 5 Điều 7 Nghị định số 39/2019/NĐ-CP quy định như sau:
“Điều 7. Hội đồng thành viên
5. Tiêu chuẩn, điều kiện bổ nhiệm Chủ tịch, các thành viên Hội đồng thành viên
...
b) Các thành viên Hội đồng thành viên phải có trình độ đại học trở lên, có kinh nghiệm là người quản lý, điều hành trong các lĩnh vực về kinh tế, tài chính, ngân hàng, quản trị kinh doanh, luật, kế toán, kiểm toán;
c) Không phải là vợ hoặc chồng, cha đẻ, cha nuôi, mẹ đẻ, mẹ nuôi, con đẻ, con nuôi, anh chị em ruột, anh rể, em rể, chị dâu, em dâu của người quản lý Quỹ;
d) Không đồng thời là cán bộ, công chức trong cơ quan nhà nước, tổ chức chính trị, tổ chức chính trị - xã hội hoặc không phải là người quản lý, điều hành tại doanh nghiệp khác;
đ) Chưa từng bị cách chức Chủ tịch Hội đồng thành viên, thành viên Hội đồng thành viên hoặc Chủ tịch công ty, Giám đốc, Phó Giám đốchoặc Tổng giám đốc, Phó Tổng giám đốc của doanh nghiệp nhà nước.”
* Lưu ý: Bộ Kế hoạch và Đầu tư cùng với Bộ Tài chính được hợp nhất thành Bộ Tài chính (căn cứ mục 2.3 Phần II Kết luận số 121-KL/TW ngày 24/01/2025 của Ban Chấp hành Trung ương Đảng Khóa XIII về tổng kết Nghị quyết số 18-NQ/TW ngày 25/10/2017 của Ban Chấp hành Trung ương Đảng Khóa XII một số vấn đề về tiếp tục đổi mới, sắp xếp tổ chức bộ máy của hệ thống chính trị tinh gọn, hoạt động hiệu lực, hiệu quả và khoản 6 Điều 1 Nghị quyết số 176/2025/QH15 ngày 18/02/2025 của Quốc hội về cơ cấu tổ chức của Chính phủ nhiệm kỳ Quốc hội khoá XV).
Thứ nhất, về việc bổ nhiệm, Giám đốc do Hội đồng thành viên quyết định bổ nhiệm hoặc thuê theo phương án nhân sự đã được Bộ Tài chính chấp thuận. Giám đốc được bổ nhiệm làm việc theo nhiệm kỳ 05 năm và có thể được bổ nhiệm lại. Quy định này thể hiện tính minh bạch, khách quan và kiểm soát chặt chẽ trong công tác nhân sự, đồng thời đảm bảo tính ổn định cho bộ máy lãnh đạo. Việc có sự phê duyệt từ Bộ Tài chính giúp hạn chế tình trạng bổ nhiệm mang tính hình thức, tăng cường tính chuyên nghiệp, còn nhiệm kỳ 05 năm tạo điều kiện để Giám đốc có đủ thời gian triển khai các kế hoạch dài hạn, hướng đến phát triển bền vững của Quỹ.
Thứ hai, về tiêu chuẩn, điều kiện bổ nhiệm Giám đốc, sẽ được thực hiện theo quy định tại điểm b, điểm c, điểm d, điểm đ khoản 5 Điều 7 Nghị định số 39/2019/NĐ-CP. Đây là những điều kiện về trình độ, kinh nghiệm, phẩm chất đạo đức và năng lực quản lý, nhằm đảm bảo người đứng đầu Quỹ có năng lực điều hành tốt, hiểu biết sâu về lĩnh vực tài chính, đầu tư và có khả năng đưa ra các quyết định phù hợp với thực tiễn. Sự ghi nhận này mang ý nghĩa quan trọng trong việc nâng cao chất lượng đội ngũ lãnh đạo, góp phần củng cố uy tín và hiệu quả hoạt động của Quỹ, bảo đảm rằng mọi hoạt động hỗ trợ doanh nghiệp đều được triển khai bởi người có năng lực thực sự.
Thứ ba, Giám đốc có nhiệm vụ điều hành các hoạt động hằng ngày của Quỹ và có quyền, nghĩa vụ sau đây:
- Tổ chức điều hành hoạt động của Quỹ; thực hiện và đánh giá kết quả thực hiện các nghị quyết, quyết định của Hội đồng thành viên; chịu trách nhiệm trước Hội đồng thành viên về kết quả hoạt động của Quỹ theo thẩm quyền tại Nghị định số 39/2019/NĐ-CP;
- Ban hành các văn bản quản lý nội bộ theo yêu cầu quản lý của Quỹ và phù hợp Nghị định số 39/2019/NĐ-CP;
- Trình Hội đồng thành viên quyết định về kế hoạch hoạt động 05 năm, hằng năm, báo cáo tài chính năm của Quỹ và tổ chức thực hiện sau khi được phê duyệt;
- Trình Hội đồng thành viên quyết định phân phối lợi nhuận, trích lập các quỹ hằng năm và định mức sử dụng các quỹ;
- Quản lý tài sản và nguồn vốn của Quỹ theo quy định pháp luật;
- Kiến nghị phương án tổ chức lại bộ máy giúp việc;
- Trình Hội đồng thành viên quyết định việc quy hoạch, bổ nhiệm, miễn nhiệm, đánh giá, khen thưởng, kỷ luật đối với người quản lý Quỹ thuộc thẩm quyền tại Nghị định số 39/2019/NĐ-CP;
- Quyết định việc tuyển dụng lao động theo kế hoạch; đánh giá, khen thưởng, kỷ luật và các chế độ, chính sách đối với người lao động của Quỹ theo Nghị định số 39/2019/NĐ-CP;
- Thực hiện các nhiệm vụ khác theo phân công hoặc ủy quyền của Hội đồng thành viên như Nghị định số 39/2019/NĐ-CP.
Những quyền và nghĩa vụ này thể hiện vai trò trung tâm và điều phối toàn diện của Giám đốc trong việc định hướng chiến lược, kiểm soát tài chính, nhân sự và vận hành của Quỹ. Ý nghĩa của quy định nằm ở chỗ, tạo hành lang pháp lý rõ ràng để Giám đốc chủ động, linh hoạt nhưng vẫn có trách nhiệm giải trình, đảm bảo tính hiệu quả, tiết kiệm và minh bạch trong hoạt động tài chính công.
Thứ tư, về trách nhiệm của Giám đốc, cụ thể:
- Phảituân thủ pháp luật, thực hiện các quyền và nghĩa vụ được giao theo Nghị định số 39/2019/NĐ-CP;
- Chấp hành các nghị quyết, quyết định của Hội đồng thành viên;
- Chịu trách nhiệm cá nhân khi lợi dụng danh nghĩa Quỹ thực hiện hành vi vi phạm pháp luật.
Đây là cơ chế quan trọng nhằm phòng ngừa và xử lý hành vi lạm quyền, lợi dụng chức vụ, đảm bảo mọi hoạt động của Quỹ diễn ra đúng quy định, đúng mục tiêu. Ngoài ra, còn góp phần hình thành văn hóa liêm chính và trách nhiệm cá nhân trong quản trị công, đồng thời khẳng định nguyên tắc người giữ quyền lực phải chịu trách nhiệm tương ứng với quyền hạn được giao.
Qua những phân tích trên, ta thấy rằng điều luật này đã thể hiện tư duy quản trị hiện đại, chú trọng đến hiệu quả, trách nhiệm và minh bạch trong hoạt động tài chính nhà nước. Giám đốc vừa là người tổ chức thực hiện chiến lược phát triển của Quỹ, vừa là người chịu trách nhiệm pháp lý cao nhất đối với kết quả hoạt động, đảm bảo cho Quỹ Phát triển doanh nghiệp nhỏ và vừa thực sự trở thành công cụ tài chính hữu hiệu, đồng hành và hỗ trợ khu vực doanh nghiệp nhỏ và vừa phát triển bền vững trong nền kinh tế quốc gia.
Trân trọng./.
