Nguyên tắc biên soạn, phạm vi số liệu, phương pháp, kỳ biên soạn và nguồn thông tin biên soạn chỉ tiêu tổng sản phẩm trong nước, chỉ tiêu tổng sản phẩm trên địa bàn tỉnh, thành phố trực thuộc Trung ương được quy định như thế nào?
Luật sư cho tôi hỏi: Biên soạn chỉ tiêu tổng sản phẩm trong nước, chỉ tiêu tổng sản phẩm trên địa bàn tỉnh, thành phố trực thuộc Trung ương đã được quy định có những nguyên tắc, phạm vi, phương pháp, kỳ biên soạn nhất định và đảm bảo nguồn thông tin biên soạn là phù hợp. Tuy nhiên, tôi vẫn chưa hiểu những quy định này là như thế nào trong khi vẫn nghe báo đài đưa tin về những nội dung nêu trên. Vậy, thưa Luật sư, theo quy định của pháp luật hiện hành nguyên tắc biên soạn, phạm vi số liệu, phương pháp, kỳ biên soạn và nguồn thông tin biên soạn chỉ tiêu tổng sản phẩm trong nước, chỉ tiêu tổng sản phẩm trên địa bàn tỉnh, thành phố trực thuộc Trung ương được quy định như thế nào?
MỤC LỤC
Trả lời:
1. Nguyên tắc biên soạn chỉ tiêu tổng sản phẩm trong nước, chỉ tiêu tổng sản phẩm trên địa bàn tỉnh, thành phố trực thuộc Trung ương được quy định như thế nào?
Căn cứ Điều 4 Nghị định số 94/2022/NĐ-CP ngày 07/11/2022 của Chính phủ về việc Quy định Nội dung chỉ tiêu thống kê thuộc hệ thống chỉ tiêu thống kê quốc gia và quy trình biên soạn chỉ tiêu tổng sản phẩm trong nước, chỉ tiêu tổng sản phẩm trên địa bàn tỉnh, thành phố trực thuộc trung ương (sau đây gọi tắt là “Nghị định số 94/2022/NĐ-CP”), nguyên tắc biên soạn chỉ tiêu tổng sản phẩm trong nước (sau đây gọi tắt là “GDP”), chỉ tiêu tổng sản phẩm trên địa bàn tỉnh, thành phố trực thuộc Trung ương (sau đây gọi tắt là “GRDP”) được quy định như sau:
“Điều 4. Nguyên tắc biên soạn chỉ tiêu tổng sản phẩm trong nước, chỉ tiêu tổng sản phẩm trên địa bàn tỉnh, thành phố trực thuộc Trung ương
1. Bảo đảm thực hiện tập trung, thống nhất tại Bộ Kế hoạch và Đầu tư (Tổng cục Thống kê).
2. Bảo đảm tính thống nhất và minh bạch trong biên soạn, công bố số liệu GDP, GRDP; đáp ứng việc tiếp cận, khai thác, sử dụng số liệu GDP, GRDP dễ dàng, thuận tiện và bình đẳng.
3. Bảo đảm tính đồng bộ, hệ thống và kết nối ở tất cả các bước của quy trình biên soạn.
4. Bảo đảm tính logic, tương thích, phù hợp giữa số liệu GDP, GRDP và các chỉ tiêu vĩ mô khác.”
* Lưu ý: Bộ Kế hoạch và Đầu tư và Bộ Tài chính được hợp nhất thành Bộ Tài chính (căn cứ Mục 2.3 Phần II Kết luận số 121-KL/TW ngày 24/01/2025 của Ban Chấp hành Trung ương Đảng Khóa XIII về tổng kết Nghị quyết số 18-NQ/TW ngày 25/10/2017 của Ban Chấp hành Trung ương Đảng Khóa XII một số vấn đề về tiếp tục đổi mới, sắp xếp tổ chức bộ máy của hệ thống chính trị tinh gọn, hoạt động hiệu lực, hiệu quả và khoản 6 Điều 1 Nghị quyết số 176/2025/QH15 ngày 18/02/2025 của Quốc hội về cơ cấu tổ chức của Chính phủ nhiệm kỳ Quốc hội khoá XV).
** Lưu ý: Tổng cục Thống kê được tổ chức lại thành Cục Thống kê thuộc cơ cấu tổ chức của Bộ Tài chính (căn cứ mục 1 Phần III Báo cáo số 219/BC-BNV ngày 11/01/2025 của Bộ Nội vụ về việc bổ sung, hoàn thiện phương án sắp xếp, tinh gọn tổ chức bộ máy của Chính phủ và khoản 28 Điều 3 Nghị định số 29/2025/NĐ-CP ngày 24/02/2025 của Chính phủ về việc quy định chức năng, nhiệm vụ, quyền hạn và cơ cấu tổ chức của Bộ Tài chính được sửa đổi bởi khoản 5 Điều 1 Nghị định số 166/2025/NĐ-CP ngày 30/6/2025 của Chính phủ về việc sửa đổi, bổ sung một số điều của Nghị định số 29/2025/NĐ-CP ngày 24/02/2025 của Chính phủ quy định chức năng, nhiệm vụ, quyền hạn và cơ cấu tổ chức của Bộ Tài chính).
Theo đó, nguyên tắc biên soạn chỉ tiêu GDP, GRDP gồm các nguyên tắc cơ bản như: tập trung, thống nhất tại một cơ quan; thống nhất và minh bạch, đáp ứng khả năng tiếp cận, khai thác, sử dụng một cách dễ dàng, thuận tiện và bình đẳng; đồng bộ, hệ thống và kết nối ở tất cả các bước; có tính logic, tương thích, phù hợp với các chỉ tiêu vĩ mô khác.
Việc thực hiện đúng các nguyên tắc này góp phần đảm bảo tính hợp pháp cho kết quả của quá trình biên soạn chỉ tiêu GDP, GRDP và đồng thời yêu cầu các cơ quan, tổ chức có trách nhiệm thận trọng, khách quan khi thực hiện. Từ đó, phục vụ các công tác xây dựng cơ sở dữ liệu hành chính trong hoạt động thống kê và các hoạt động khác có liên quan.
2. Phạm vi số liệu chỉ tiêu tổng sản phẩm trong nước, chỉ tiêu tổng sản phẩm trên địa bàn tỉnh, thành phố trực thuộc Trung ương được quy định như thế nào?
Phạm vi số liệu chỉ tiêu GDP, GRDP được quy định tại Điều 5 Nghị định số 94/2022/NĐ-CP như sau:
“Điều 5. Phạm vi số liệu chỉ tiêu tổng sản phẩm trong nước, chỉ tiêu tổng sản phẩm trên địa bàn tỉnh, thành phố trực thuộc Trung ương
1. Số liệu GDP được biên soạn trên phạm vi toàn quốc.
2. Số liệu GRDP được biên soạn trên phạm vi tỉnh, thành phố trực thuộc Trung ương.
3. Số liệu biên soạn gồm số liệu ước tính, số liệu sơ bộ và số liệu chính thức.”
Vậy, phạm vi biên soạn đối với số liệu GDP được thực hiện trên toàn quốc; số liệu GRDP trong giới hạn tỉnh, thành phố trực thuộc Trung ương. Điều này đòi hỏi trong quá trình biên soạn chỉ tiêu GDP, GRDP phải xác định rõ, tránh trùng lắp, bỏ sót hoặc thiếu toàn diện… trong phạm vi lấy số liệu đã được quy định.
Bên cạnh đó, điều luật chỉ ra 03 loại số liệu biên soạn có thể được hiểu như sau:
- Số liệu ước tính: phản ánh chỉ tiêu GDP, GRDP còn đang tiếp diễn, được tổng hợp từ kỳ đã diễn ra và tiến hành dự tính bằng các phương pháp chuyên môn;
- Số liệu sơ bộ: phản ánh đầy đủ, chính xác chỉ tiêu GDP, GRDP trong một khoảng thời gian và không gian cụ thể nhưng chưa được khẳng định, thẩm định, rà soát;
- Số liệu chính thức: phản ánh đầy đủ, chính xác chỉ tiêu GDP, GRDP trong khoảng thời gian và không gian cụ thể và đã được xử lý, tổng hợp, thẩm định, khẳng định.
3. Phương pháp, kỳ biên soạn chỉ tiêu tổng sản phẩm trong nước, chỉ tiêu tổng sản phẩm trên địa bàn tỉnh, thành phố trực thuộc Trung ương được quy định như thế nào?
Phương pháp, kỳ biên soạn chỉ tiêu GDP, GRDP được quy định tại Điều 6 Nghị định số 94/2022/NĐ-CP như sau:
“Điều 6. Phương pháp, kỳ biên soạn chỉ tiêu tổng sản phẩm trong nước, chỉ tiêu tổng sản phẩm trên địa bàn tỉnh, thành phố trực thuộc Trung ương
1. Số liệu GDP được biên soạn theo phương pháp sản xuất, phương pháp sử dụng đối với kỳ quý, 6 tháng, 9 tháng, năm; phương pháp thu nhập đối với kỳ 5 năm.
2. Số liệu GRDP biên soạn theo phương pháp sản xuất đối với kỳ quý, 6 tháng, 9 tháng, năm.
3. Các chỉ tiêu biên soạn chủ yếu gồm: Quy mô, cơ cấu và tốc độ tăng GDP, GRDP.”
Như quy định trên, có 03 phương pháp cơ bản được sử dụng phụ thuộc vào loại số liệu GDP hay số liệu GRDP và kỳ tiến hành. Cụ thể:
- Phương pháp sản xuất: được áp dụng với số liệu GDP, số liệu GRDP đối với kỳ quý, 6 tháng, 9 tháng, năm.
- Phương pháp sử dụng: được áp dụng chỉ với số liệu GDP đối với kỳ quý, 6 tháng, 9 tháng, năm.
- Phương pháp thu nhập: được áp dụng chỉ với số liệu GDP đối với kỳ 5 năm.
Trong đó, cần chú ý đảm bảo các chỉ tiêu biên soạn chủ yếu trong chỉ tiêu GDP, GRDP là quy mô, cơ cấu và tốc độ tăng. Phải đáp ứng đủ các chỉ tiêu này thì mới đánh giá được đúng thực trạng của số liệu GDP, GRDP.
4. Nguồn thông tin biên soạn chỉ tiêu tổng sản phẩm trong nước, chỉ tiêu tổng sản phẩm trên địa bàn tỉnh, thành phố trực thuộc Trung ương được quy định như thế nào?
Các nguồn thông tin biên soạn chỉ tiêu GDP, GRDP được quy định tại Điều 7 Nghị định số 94/2022/NĐ-CP như sau:
“Điều 7. Nguồn thông tin biên soạn chỉ tiêu tổng sản phẩm trong nước, chỉ tiêu tổng sản phẩm trên địa bàn tỉnh, thành phố trực thuộc Trung ương
1. Thông tin do Bộ Kế hoạch và Đầu tư (Tổng cục Thống kê) trực tiếp thu thập, xử lý và tổng hợp.
2. Thông tin do bộ, ngành và Ủy ban nhân dân tỉnh, thành phố trực thuộc Trung ương thu thập, xử lý và tổng hợp.
3. Thông tin do các tập đoàn, tổng công ty nhà nước xử lý và tổng hợp.”
Theo đó, thông tin biên soạn chỉ tiêu GDP, GRDP đến từ 03 nguồn cơ bản:
- Thông tin do Bộ Tài chính trực tiếp thu thập, xử lý và tổng hợp;
- Thông tin do cơ quan nhà nước khác là Bộ, ngành, Uỷ ban nhân dân tỉnh, thành phố trực thuộc Trung ương thu thập, xử lý và tổng hợp;
- Thông tin do các tập đoàn, tổng công ty nhà nước chịu trách nhiệm xử lý và tổng hợp.
Việc yêu cầu kết hợp đồng bộ, thống nhất trong thu thập, xử lý và tổng hợp thông tin nêu trên góp phần cung cấp số liệu đầu vào quan trọng phục vụ biên soạn chỉ tiêu GDP, GRDP. Đồng thời, các nguồn thông tin đa dạng từ chính hoạt động của Bộ Tài chính, các cơ quan nhà nước và thực tiễn vận hành, sản xuất của các tập đoàn, tổng công ty nhà nước cho thấy tính toàn diện, tính chính xác, tính phản ánh thực tiễn nền kinh tế của kết quả công tác biên soạn chỉ tiêu GDP, GRDP.
Trân trọng./.
