Điều kiện cấp giấy phép thành lập quỹ xã hội, quỹ từ thiện được quy định như thế nào?

Chào Luật sư, hiện nay tôi và một số người bạn cùng chung chí hướng đang có mong muốn thành lập một quỹ từ thiện với mục đích chính là giúp đỡ, hỗ trợ các em nhỏ mồ côi, cơ nhỡ, có hoàn cảnh đặc biệt khó khăn trong xã hội. Tuy nhiên, do chúng tôi đều không có kiến thức chuyên sâu về pháp lý nên còn khá bối rối và lo lắng về các điều kiện pháp luật cụ thể để được cấp phép thành lập quỹ từ thiện. Chúng tôi muốn biết rõ rằng, để một quỹ từ thiện có thể được công nhận và đi vào hoạt động hợp pháp thì Nhà nước quy định những điều kiện bắt buộc nào cần phải đáp ứng để được cấp giấy phép thành lập?

MỤC LỤC

1. Quỹ xã hội là gì? Quỹ từ thiện là gì?

2. Điều kiện cấp giấy phép thành lập quỹ xã hội, quỹ từ thiện được quy định như thế nào?

Trả lời:

1. Quỹ xã hội là gì? Quỹ từ thiện là gì?

Căn cứ theo khoản 2, 3 Điều 4 Nghị định số 93/2019/NĐ-CP ngày 25/11/2019 của Chính phủ về việc tổ chức, hoạt động của quỹ xã hội, quỹ từ thiện ("Nghị định số 93/2019/NĐ-CP") được sửa đổi bởi điểm a khoản 2 Điều 1 Nghị định số 136/2024/NĐ-CP ngày 23/10/2024 của Chính phủ về việc sửa đổi, bổ sung một số điều của Nghị định số 93/2019/NĐ quy định về định nghĩa của “quỹ xã hội” và “quỹ từ thiện” như sau:

“Điều 4. Giải thích từ ngữ

Trong Nghị định này, các từ ngữ dưới đây được hiểu như sau:

…

2. Quỹ xã hội: Là quỹ được tổ chức, hoạt động không vì mục tiêu lợi nhuận nhằm mục đích hỗ trợ và khuyến khích phát triển văn hóa, giáo dục, y tế, thể dục, thể thao, khoa học, công nghệ, nông nghiệp, nông thôn, bảo vệ tài nguyên và môi trường, cộng đồng.

3. Quỹ từ thiện: Là quỹ được tổ chức, hoạt động không vì mục tiêu lợi nhuận nhằm mục đích từ thiện, nhân đạo; hỗ trợ khắc phục sự cố do thiên tai, hỏa hoạn, dịch bệnh, tai nạn và các đối tượng khác thuộc diện khó khăn, yếu thế cần sự trợ giúp của xã hội.”

Từ các quy định trên, có thể thấy quỹ xã hội và quỹ từ thiện đều là những tổ chức phi lợi nhuận được thành lập nhằm phục vụ lợi ích chung của cộng đồng, song mục tiêu hoạt động và phạm vi hỗ trợ có sự khác biệt rõ rệt. Cụ thể, quỹ xã hội hướng đến việc hỗ trợ, thúc đẩy sự phát triển bền vững trên nhiều lĩnh vực như văn hóa, giáo dục, y tế, thể dục, thể thao, khoa học, công nghệ, nông nghiệp, nông thôn, bảo vệ tài nguyên và môi trường và các hoạt động vì cộng đồng nói chung. Trong khi đó, quỹ từ thiện tập trung vào mục tiêu nhân đạo, cứu trợ và giúp đỡ trực tiếp các cá nhân, nhóm người hoặc cộng đồng gặp khó khăn do thiên tai, hỏa hoạn, dịch bệnh, tai nạn hay thuộc diện yếu thế trong xã hội.

Theo đó, xét về bản chất pháp lý, cả hai loại quỹ này đều là tổ chức xã hội hoạt động không vì lợi nhuận, thể hiện chính sách của Nhà nước trong việc khuyến khích sự tham gia của nhân dân và tổ chức xã hội vào công tác an sinh, phát triển xã hội và nhân đạo.

Việc phân định rạch ròi giữa “quỹ xã hội” và “quỹ từ thiện” giúp đảm bảo tính minh bạch, đúng mục tiêu hoạt động và hiệu quả quản lý nhà nước đối với các nguồn lực xã hội hóa, đồng thời góp phần phát huy truyền thống tương thân tương ái, chung tay xây dựng cộng đồng văn minh, nhân ái và phát triển bền vững.

2. Điều kiện cấp giấy phép thành lập quỹ xã hội, quỹ từ thiện được quy định như thế nào?

Căn cứ theo Điều 10 Nghị định số 93/2019/NĐ-CP ngày 25/11/2019 của Chính phủ về việc tổ chức, hoạt động của quỹ xã hội, quỹ từ thiện quy định về điều kiện cấp giấy phép thành lập quỹ xã hội, quỹ từ thiện như sau:

“Điều 10. Điều kiện cấp giấy phép thành lập quỹ

1. Có mục đích hoạt động theo quy định tại Điều 3 Nghị định này.

2. Có sáng lập viên thành lập quỹ bảo đảm quy định tại Điều 11 Nghị định này.

3. Ban sáng lập quỹ có đủ số tài sản đóng góp để thành lập quỹ theo quy định tại Điều 14 Nghị định này.

4. Hồ sơ thành lập quỹ đảm bảo theo quy định tại Điều 15 Nghị định này.”

Từ quy định nêu trên có thể thấy rằng, để được cấp giấy phép thành lập quỹ xã hội hoặc quỹ từ thiện, tổ chức hoặc cá nhân sáng lập cần đáp ứng đầy đủ và đồng bộ các điều kiện pháp lý theo quy định.

Cụ thể, việc thành lập quỹ không chỉ phải bảo đảm mục đích hoạt động rõ ràng, phù hợp với quy định pháp luật và tôn chỉ nhân văn của quỹ mà còn cần có đội ngũ sáng lập viên đủ điều kiện năng lực, uy tín, trách nhiệm và tài chính theo quy định tại các Điều 3, Điều 11 và Điều 14 của Nghị định số 93/2019/NĐ-CP. Đồng thời, hồ sơ đề nghị thành lập quỹ phải được chuẩn bị đầy đủ, đúng biểu mẫu và trình tự được quy định tại Điều 15 Nghị định số 93/2019/NĐ-CP.

Việc tuân thủ nghiêm túc các điều kiện trên không chỉ là yêu cầu bắt buộc về mặt pháp lý mà còn là cơ sở bảo đảm tính minh bạch, bền vững và hợp pháp trong hoạt động của quỹ sau này.

Như vậy, có thể thấy Nhà nước ta đã đặt ra những điều kiện chặt chẽ nhằm kiểm soát quá trình hình thành quỹ, tránh việc lợi dụng mô hình quỹ xã hội, quỹ từ thiện cho các mục đích trục lợi hoặc vi phạm pháp luật, đồng thời khuyến khích các tổ chức, cá nhân có năng lực, thiện chí và uy tín tham gia đóng góp vào các hoạt động nhân đạo, cộng đồng một cách đúng pháp luật và hiệu quả.

Nhằm giúp quý độc giả có cái nhìn toàn diện, sâu sắc hơn về các quy định pháp luật hiện hành liên quan đến điều kiện cấp phép thành lập quỹ xã hội, quỹ từ thiện chúng tôi xin trân trọng mời quý vị tham khảo thêm các bài viết chuyên đề chi tiết của từng vấn đề pháp lý liên quan đến được đăng tải trên website chính thức của chúng tôi.

Ở từng bài viết, nhóm biên tập và đội ngũ pháp lý đã tiến hành phân tích kỹ lưỡng và hệ thống hóa các quy định pháp luật liên quan đến nhiều nội dung quan trọng như: Mục đích hoạt động của quỹ; điều kiện, tiêu chuẩn của sáng lập viên; nguồn và mức tài sản đóng góp của Ban sáng lập cùng với thành phần, trình tự và thủ tục lập hồ sơ đề nghị cấp giấy phép thành lập quỹ.

Các bài viết không chỉ bám sát cơ sở pháp lý mà còn được trình bày theo hướng khoa học, dễ hiểu, giúp người đọc dễ dàng áp dụng vào quá trình chuẩn bị và triển khai việc thành lập quỹ. Xin được thông tin tới bạn đọc, bởi trong khuôn khổ của một bài viết, chúng tôi sẽ chỉ có thể giới thiệu tổng quan các quy định liên quan đến điều kiện cấp phép thành lập quỹ xã hội, quỹ từ thiện mà chưa thể đi sâu phân tích toàn bộ các khía cạnh cụ thể.

Trân trọng./.