Khi phát hiện không phải con ruột sau ly hôn, người chồng có quyền yêu cầu bồi thường chi phí nuôi dưỡng, cấp dưỡng không?
Luật sư cho tôi hỏi: Tôi và vợ cũ đã ly hôn được hơn một năm. Trong thời gian chung sống, tôi vẫn nghĩ đứa con là con ruột của mình và đã thực hiện đầy đủ nghĩa vụ cấp dưỡng sau ly hôn. Tuy nhiên, gần đây tôi phát hiện qua xét nghiệm ADN rằng đứa trẻ không phải con ruột của tôi. Vậy, tôi có quyền yêu cầu vợ cũ bồi thường chi phí tôi đã nuôi dưỡng, cấp dưỡng cho đứa trẻ không?
MỤC LỤC
1. Xác định cha, mẹ của con trong thời kỳ hôn nhân
Trả lời:
1. Xác định cha, mẹ của con trong thời kỳ hôn nhân
Căn cứ khoản 1 Điều 88 Luật Hôn nhân và gia đình 2014 quy định như sau:
“Điều 88. Xác định cha, mẹ
1. Con sinh ra trong thời kỳ hôn nhân hoặc do người vợ có thai trong thời kỳ hôn nhân là con chung của vợ chồng.
Con được sinh ra trong thời hạn 300 ngày kể từ thời điểm chấm dứt hôn nhân được coi là con do người vợ có thai trong thời kỳ hôn nhân.
Con sinh ra trước ngày đăng ký kết hôn và được cha mẹ thừa nhận là con chung của vợ chồng.”
Như vậy, được xem là con chung nếu thuộc một trong các trường hợp sau:
- Con sinh ra trong thời kỳ hôn nhân;
- Vợ mang thai trong thời kỳ hôn nhân;
- Vợ mang thai khi đang có quan hệ hôn nhân hợp pháp nhưng được sinh ra trong vòng 300 ngày sau khi chấm dứt quan hệ vợ chồng theo quy định của pháp luật;
- Con sinh ra trước khi đăng ký kết hôn, được cha mẹ thừa nhận.
Trong trường hợp cha, mẹ không thừa nhận con thì phải có chứng cứ và phải được Tòa án xác định.
Do đó, dù là con ruột hay con nuôi nhưng nếu thuộc một trong các trường hợp nêu trên thì vẫn được xác định là con chung của vợ chồng trong thời kỳ hôn nhân.
2. Khi phát hiện không phải con ruột sau ly hôn, người chồng có quyền yêu cầu bồi thường chi phí nuôi dưỡng, cấp dưỡng không?
Căn cứ khoản 2 Điều 88 Luật Hôn nhân và gia đình 2014 quy định như sau:
“Điều 88. Xác định cha, mẹ
…
2. Trong trường hợp cha, mẹ không thừa nhận con thì phải có chứng cứ và phải được Tòa án xác định.”
Theo đó, trong trường hợp cha, mẹ không thừa nhận con chung thì phải có chứng cứ và phải được Toà án xác định.
Đồng thời, căn cứ khoản 4 Điều 16 Thông tư 04/2020/TT-BTP quy định như sau:
“Điều 16. Đăng ký nhận cha, mẹ, con, bổ sung hộ tịch trong một số trường hợp đặc biệt
…
4. Trường hợp con do người vợ sinh ra hoặc có thai trong thời kỳ hôn nhân nhưng vợ hoặc chồng không thừa nhận là con chung hoặc người khác muốn nhận con thì do Tòa án nhân dân xác định theo quy định pháp luật.”
Trong thời kỳ hôn nhân, nếu người vợ sinh con hoặc đang mang thai, theo nguyên tắc pháp luật, đứa trẻ này được mặc nhiên coi là con chung của hai vợ chồng. Tuy nhiên, trong một số trường hợp, người vợ hoặc người chồng không thừa nhận đứa trẻ là con chung thì việc xác định cha, mẹ cho đứa trẻ không còn đơn thuần dựa trên mặc định pháp lý. Khi đó, để đảm bảo tính khách quan, công bằng và đúng pháp luật, việc xác định không phải quan hệ cha, mẹ, con phải do Tòa án nhân dân có thẩm quyền giải quyết. Tòa án sẽ căn cứ vào các chứng cứ, tài liệu như: kết quả giám định ADN, lời khai và các tình tiết khác để ra quyết định chính thức theo quy định của pháp luật. Theo đó, nếu các chứng cứ, tài liệu cung cấp phát hiện đứa bé không phải con ruột thì người không thừa nhận con sẽ chấm dứt quan hệ cha mẹ với đứa con và cũng không còn nghĩa vụ cấp dưỡng theo Điều 69 Luật Hôn nhân và gia đình 2014 dưới đây:
“Điều 69. Nghĩa vụ và quyền của cha mẹ
1. Thương yêu con, tôn trọng ý kiến của con; chăm lo việc học tập, giáo dục để con phát triển lành mạnh về thể chất, trí tuệ, đạo đức, trở thành người con hiếu thảo của gia đình, công dân có ích cho xã hội.
2. Trông nom, nuôi dưỡng, chăm sóc, bảo vệ quyền, lợi ích hợp pháp của con chưa thành niên, con đã thành niên mất năng lực hành vi dân sự hoặc không có khả năng lao động và không có tài sản để tự nuôi mình.
3. Giám hộ hoặc đại diện theo quy định của Bộ luật dân sự cho con chưa thành niên, con đã thành niên mất năng lực hành vi dân sự.
4. Không được phân biệt đối xử với con trên cơ sở giới hoặc theo tình trạng hôn nhân của cha mẹ; không được lạm dụng sức lao động của con chưa thành niên, con đã thành niên mất năng lực hành vi dân sự hoặc không có khả năng lao động; không được xúi giục, ép buộc con làm việc trái pháp luật, trái đạo đức xã hội.”
Như vậy, nếu xác định không phải con ruột của mình thì người cấp dưỡng có quyền dừng cấp dưỡng và nộp yêu cầu Toà án không công nhận con. Đồng thời, người cấp dưỡng cũng có quyền yêu cầu bồi thường về mức cấp dưỡng khi người đó phát hiện không phải con ruột của mình theo Điều 13 Bộ luật Dân sự 2015:
“Điều 13. Bồi thường thiệt hại
Cá nhân, pháp nhân có quyền dân sự bị xâm phạm được bồi thường toàn bộ thiệt hại, trừ trường hợp các bên có thỏa thuận khác hoặc luật có quy định khác.”
Tóm lại, theo quy định của pháp luật hiện hành, nếu sau khi ly hôn bạn phát hiện đứa trẻ không phải là con ruột của mình thì bạn có thể yêu cầu Tòa án xác định lại quan hệ cha con. Trường hợp kết luận đứa trẻ không phải là con ruột thì có thể yêu cầu chấm dứt nghĩa vụ cấp dưỡng và bồi thường chi phí nuôi dưỡng, cấp dưỡng.
Trân trọng./.
