1. Giải thích từ ngữ

Phá hoại cơ sở vật chất - kỹ thuật của nước Cộng hòa xã hội chủ nghĩa Việt Nam được hiểu là hành vi phá huỷ hoặc làm hư hỏng những giá trị vật chất thuộc các lĩnh vực chính trị, an ninh quốc phòng, kinh tế, khoa học kỹ thuật, văn hoá xã hội,... nhằm chống chình quyền nhân dân.

2. Tội danh

“Điều 114. Tội phá hoại cơ sở vật chất - kỹ thuật của nước Cộng hòa xã hội chủ nghĩa Việt Nam

1. Người nào nhằm chống chính quyền nhân dân mà phá hoại cơ sở vật chất - kỹ thuật của nước Cộng hòa xã hội chủ nghĩa Việt Nam trong các lĩnh vực chính trị, quốc phòng, an ninh, kinh tế, khoa học - kỹ thuật, văn hóa, xã hội, thì bị phạt tù từ 12 năm đến 20 năm, tù chung thân hoặc tử hình.

2. Phạm tội trong trường hợp ít nghiêm trọng, thì bị phạt tù từ 05 năm đến 15 năm.

3. Người chuẩn bị phạm tội này, thì bị phạt tù từ 01 năm đến 05 năm.”

3. Cấu thành tội phạm

3.1. Khách thể của tội phạm

Tội phá hoại cơ sở vật chất – kỹ thuật của nước Cộng hòa xã hội chủ nghĩa Việt Nam gây ảnh hưởng trực tiếp đến nhiều lĩnh vực quan trọng như an ninh chính trị, an ninh kinh tế, an ninh quốc phòng và an ninh văn hóa – xã hội, từ đó đe dọa đến sự ổn định và vững mạnh của Nhà nước Cộng hòa xã hội chủ nghĩa Việt Nam.

Hành vi phạm tội này tập trung vào việc phá hoại tài sản, trụ sở, kho tàng, thiết bị, máy móc thuộc các cơ quan nhà nước, các tổ chức chính trị, tổ chức chính trị – xã hội, tổ chức xã hội, cũng như lực lượng vũ trang nhân dân. Những đối tượng bị tác động bao gồm các cơ sở vật chất – kỹ thuật trong các lĩnh vực trọng yếu như chính trị, an ninh, quốc phòng, kinh tế, khoa học – kỹ thuật và văn hóa – xã hội. Những hành vi phá hoại này không chỉ gây thiệt hại về vật chất mà còn làm suy yếu sức mạnh và khả năng hoạt động của các cơ quan, tổ chức có vai trò quan trọng đối với sự phát triển và bảo vệ đất nước.

Đối tượng bị tác động của tội phạm này không bao gồm tài sản riêng của cá nhân. Điều này xuất phát từ lý do rằng, dù việc phá hoại tài sản riêng của cá nhân có thể gây ra những thiệt hại lớn về mặt vật chất nhưng nó không có khả năng làm suy yếu nền kinh tế quốc gia. Chính vì vậy, các nhà làm luật không coi tài sản riêng của cá nhân là đối tượng tác động của tội phạm phá hoại cơ sở vật chất – kỹ thuật. Quy định này nhằm đảm bảo tập trung vào việc bảo vệ các tài sản có giá trị lớn đối với sự vững mạnh của quốc gia và an ninh quốc gia.

3.2. Mặt khách quan của tội phạm

Tội phạm phá hoại cơ sở vật chất – kỹ thuật nhằm mục đích chống lại chính quyền nhân dân liên quan đến việc thực hiện các hành vi phá hoại đối tượng thuộc nhiều lĩnh vực quan trọng của nước Cộng hòa xã hội chủ nghĩa Việt Nam. Các lĩnh vực cụ thể bị ảnh hưởng bao gồm:

- Chính trị: Các hành vi phá hoại có thể nhắm vào trụ sở của các cơ quan nhà nước, các tổ chức chính trị – xã hội và các tổ chức xã hội khác. Những hành vi này nhằm làm suy yếu các cơ quan và tổ chức có vai trò quan trọng trong việc duy trì và thực thi chính sách của chính quyền.

- An ninh: Các cơ sở liên quan đến thông tin liên lạc, hệ thống kiểm soát không lưu, và các cơ sở khác đảm bảo an ninh quốc gia có thể là mục tiêu. Việc phá hoại những cơ sở này có thể làm gián đoạn hoạt động và gây ảnh hưởng nghiêm trọng đến sự ổn định của hệ thống an ninh quốc gia.

- Quốc phòng: Các cơ sở như kho vũ khí, đạn dược và căn cứ quân sự đều có thể bị tấn công. Việc phá hoại các mục tiêu này nhằm làm giảm khả năng phòng thủ và tác chiến của lực lượng vũ trang.

- Kinh tế: Những cơ sở như nhà máy, hầm mỏ và các cơ sở sản xuất kinh doanh khác có thể bị phá hoại. Điều này không chỉ gây thiệt hại về mặt vật chất mà còn ảnh hưởng đến hoạt động kinh tế và sản xuất của quốc gia.

- Khoa học – kỹ thuật: Các viện nghiên cứu khoa học, trung tâm thực nghiệm và các cơ sở thẩm định kỹ thuật là những mục tiêu có thể bị tấn công. Việc phá hoại các cơ sở này có thể làm gián đoạn nghiên cứu và phát triển khoa học – kỹ thuật.

- Văn hóa – xã hội: Các di tích lịch sử, công trình văn hóa – nghệ thuật có giá trị cũng có thể bị phá hoại. Những hành vi này nhằm làm giảm giá trị văn hóa và lịch sử của quốc gia.

Trong đó, hành vi "phá hoại" được định nghĩa là hành động làm hủy hoại hoặc làm hư hỏng các đối tượng tác động nêu trên. Cụ thể:

- Hủy hoại là hành động làm cho các đối tượng mất hoàn toàn giá trị sử dụng, không còn khả năng phục vụ mục đích ban đầu.

- Làm hư hỏng là hành động làm mất một phần giá trị sử dụng của các đối tượng, khiến chúng không còn hoạt động hiệu quả như trước.

Những hành vi phá hoại này có thể được thực hiện dưới nhiều hình thức khác nhau như đốt, gây nổ, đập phá và các phương thức khác nhằm làm giảm hoặc loại bỏ giá trị của các cơ sở vật chất – kỹ thuật.

Tội phạm phá hoại cơ sở vật chất – kỹ thuật được coi là hoàn thành khi các đối tượng tác động đã bị hủy hoại hoặc hư hỏng. Đây là tội phạm có cấu thành vật chất, nghĩa là sự hoàn thành của tội phạm phụ thuộc vào việc gây ra thiệt hại thực tế cho các đối tượng bị tấn công.

3.3. Mặt chủ quan của tội phạm

Lỗi của người phạm tội là lỗi cố ý. Mục đích phạm tội được quy định là mục đích chống chính quyền nhân dân.

Lưu ý: Đây là dấu hiệu cho phép phân biệt tội phá hoại cơ sở vật chất - kỹ thuật của nước Cộng hoà xã hội chủ nghĩa Việt Nam với các tội phạm có dấu hiệu khác tương tự là tội hủy hoại hoặc cố ý làm hư hỏng tài sản (Điều 178 Bộ luật Hình sự năm 2015 sửa đổi, bổ sung năm 2017) và tội phá hủy công trình, cơ sở, phương tiện quan trọng về an ninh quốc gia (Điều 303 Bộ luật Hình sự năm 2015 sửa đổi, bổ sung năm 2017).

3.4. Chủ thể của tội phạm

Chủ thể của tội phá hoại cơ sở vật chất - kỹ thuật của nước Cộng hoà xã hội chủ nghĩa Việt Nam được quy định là chủ thể bình thường và theo Điều 12 Bộ luật Hình sự là người từ đủ 16 tuổi trở lên vì tội này không thuộc các tội mà tuổi chịu trách nhiệm hình sự có thể từ đủ 14 tuổi trở lên được liệt kê tại khoản 2 Điều 12 Bộ luật Hình sự năm 2015 sửa đổi, bổ sung năm 2017.

Trân trọng./.