Tập trung kinh tế có điều kiện là gì? Các hành vi nào bị coi là vi phạm quy định về tập trung kinh tế? Tập trung kinh tế bị cấm trong trường hợp nào?

Luật sư cho tôi hỏi: Tôi đang làm giám đốc một công ty sản xuất thiết bị điện. Hiện tại, doanh nghiệp tôi đang đàm phán để mua lại 70% cổ phần của một công ty khác cùng ngành nhằm mở rộng thị phần. Tôi được biết giao dịch này có thể bị xem xét dưới dạng tập trung kinh tế có điều kiện và có thể bị kiểm soát nếu ảnh hưởng đến cạnh tranh. Vậy tập trung kinh tế có điều kiện là gì? Trường hợp nào thì bị coi là vi phạm quy định về tập trung kinh tế? Và trong những trường hợp nào thì hoạt động tập trung kinh tế sẽ bị cấm hoàn toàn theo quy định pháp luật hiện hành ạ? Cảm ơn luật sư.

MỤC LỤC

1. Tập trung kinh tế có điều kiện là gì?

2. Các hành vi nào bị coi là vi phạm quy định về tập trung kinh tế?

3. Tập trung kinh tế bị cấm trong trường hợp nào?

Trả lời:

1. Tập trung kinh tế có điều kiện là gì?

Căn cứ theo Điều 42 Luật Cạnh tranh 2018 quy định về tập trung kinh tế có điều kiện như sau:

“Điều 42. Tập trung kinh tế có điều kiện

Tập trung kinh tế có điều kiện là tập trung kinh tế được thực hiện nhưng phải đáp ứng một hoặc một số điều kiện sau đây:

1. Chia, tách, bán lại một phần vốn góp, tài sản của doanh nghiệp tham gia tập trung kinh tế;

2. Kiểm soát nội dung liên quan đến giá mua, giá bán hàng hóa, dịch vụ hoặc các điều kiện giao dịch khác trong hợp đồng của doanh nghiệp hình thành sau tập trung kinh tế;

3. Biện pháp khác nhằm khắc phục khả năng tác động hạn chế cạnh tranh trên thị trường;

4. Biện pháp khác nhằm tăng cường tác động tích cực của tập trung kinh tế.”

Như vậy, tập trung kinh tế có điều kiện được hiểu là tập trung kinh tế được cơ quan có thẩm quyền cho phép thực hiện nhưng kèm theo việc đáp ứng một hoặc một số điều kiện luật định. Những điều kiện này đặt ra nhằm đảm bảo cân bằng giữa lợi ích kinh tế của doanh nghiệp và việc bảo vệ môi trường cạnh tranh lành mạnh. Qua đó, góp phần giảm thiểu được nguy cơ loại bỏ cạnh tranh, đồng thời thúc đẩy hiệu quả hoạt động và đổi mới sáng tạo. Vì vậy, doanh nghiệp tham gia tập trung kinh tế cần tuân thủ nghiêm túc các điều kiện được yêu cầu để đảm bảo hoạt động hợp pháp và bền vững trên thị trường.

2. Các hành vi nào bị coi là vi phạm quy định về tập trung kinh tế?

Trong nền kinh tế thị trường, hoạt động tập trung kinh tế đóng vai trò quan trọng trong việc thúc đẩy phát triển kinh doanh, nâng cao năng lực cạnh tranh và mở rộng quy mô doanh nghiệp. Tuy nhiên, để đảm bảo môi trường cạnh tranh lành mạnh, pháp luật đã quy định rõ các hành vi bị coi là vi phạm quy định về tập trung kinh tế, cụ thể tại Điều 44 Luật Cạnh tranh 2018 như sau:

“Điều 44. Các hành vi vi phạm quy định về tập trung kinh tế

1. Doanh nghiệp không thông báo tập trung kinh tế theo quy định của Luật này.

2. Doanh nghiệp thực hiện tập trung kinh tế khi chưa có thông báo kết quả thẩm định sơ bộ của Ủy ban Cạnh tranh Quốc gia quy định tại khoản 2 Điều 36, trừ trường hợp quy định tại khoản 3 Điều 36 của Luật này.

3. Doanh nghiệp thuộc trường hợp phải thẩm định chính thức việc tập trung kinh tế mà thực hiện việc tập trung kinh tế khi Ủy ban Cạnh tranh Quốc gia chưa ra quyết định quy định tại Điều 41 của Luật này.

4. Doanh nghiệp không thực hiện hoặc thực hiện không đầy đủ điều kiện được thể hiện trong quyết định về tập trung kinh tế quy định tại điểm b khoản 1 Điều 41 của Luật này.

5. Doanh nghiệp thực hiện tập trung kinh tế trong trường hợp quy định tại điểm c khoản 1 Điều 41 của Luật này.

6. Doanh nghiệp thực hiện tập trung kinh tế bị cấm quy định tại Điều 30 của Luật này.”

Dẫn chiếu đến quy định tại khoản 2, 3 Điều 36 và Điều 41 Luật Cạnh tranh 2018 chi tiết như sau:

“Điều 36. Thẩm định sơ bộ việc tập trung kinh tế

2. Trong thời hạn 30 ngày kể từ ngày tiếp nhận hồ sơ thông báo tập trung kinh tế đầy đủ, hợp lệ, Ủy ban Cạnh tranh Quốc gia phải ra thông báo kết quả thẩm định sơ bộ việc tập trung kinh tế về một trong các nội dung sau đây:

a) Tập trung kinh tế được thực hiện;

b) Tập trung kinh tế phải thẩm định chính thức.

3. Khi kết thúc thời hạn quy định tại khoản 2 Điều này mà Ủy ban Cạnh tranh Quốc gia chưa ra thông báo kết quả thẩm định sơ bộ thì việc tập trung kinh tế được thực hiện và Ủy ban Cạnh tranh Quốc gia không được ra thông báo với nội dung quy định tại điểm b khoản 2 Điều này.”

và

“Điều 41. Quyết định về việc tập trung kinh tế

1. Sau khi kết thúc thẩm định chính thức việc tập trung kinh tế, căn cứ vào nội dung thẩm định chính thức, Ủy ban Cạnh tranh Quốc gia ra quyết định về một trong các nội dung sau đây:

a) Tập trung kinh tế được thực hiện;

b) Tập trung kinh tế có điều kiện quy định tại Điều 42 của Luật này;

c) Tập trung kinh tế thuộc trường hợp bị cấm.

2. Quyết định về việc tập trung kinh tế quy định tại khoản 1 Điều này phải được gửi đến các doanh nghiệp tham gia tập trung kinh tế trong thời hạn 05 ngày làm việc kể từ ngày ra quyết định.

3. Trường hợp Ủy ban Cạnh tranh Quốc gia ra quyết định không đúng thời hạn, nếu gây thiệt hại cho doanh nghiệp thì phải bồi thường thiệt hại theo quy định của pháp luật.”

Như vậy, bên cạnh việc khuyến khích tập trung kinh tế nhằm phát triển thị trường, pháp luật cạnh tranh cũng đặt ra các giới hạn nghiêm ngặt nhằm kiểm soát và xử lý các hành vi vi phạm. Những quy định trên là cơ sở pháp lý để các doanh nghiệp căn cứ vào đó khi thực hiện hoạt động tập trung kinh tế, từ khâu chuẩn bị, thông báo đến thẩm định và triển khai, bảo đảm tuân thủ đúng quy định pháp luật, tránh các rủi ro pháp lý và góp phần duy trì môi trường cạnh tranh công bằng, minh bạch.

3. Tập trung kinh tế bị cấm trong trường hợp nào?

Tập trung kinh tế là hoạt động phổ biến trong kinh doanh, nhưng không phải trường hợp nào cũng được phép. Điều 30 Luật Cạnh tranh 2018 quy định về tập trung kinh tế bị cấm như sau:

“Điều 30. Tập trung kinh tế bị cấm

Doanh nghiệp thực hiện tập trung kinh tế gây tác động hoặc có khả năng gây tác động hạn chế cạnh tranh một cách đáng kể trên thị trường Việt Nam.”

Như vậy, pháp luật cấm việc các doanh nghiệp thực hiện tập trung kinh tế mà gây tác động hoặc có khả năng gây tác động hạn chế cạnh tranh một cách đáng kể trên thị trường Việt Nam. Doanh nghiệp cần nhận thức rõ và chú ýđánh giá kỹ lưỡng tác động cạnh tranh trước khi thực hiện các thương vụ tập trung kinh tế, nhằm đảm bảo tuân thủ quy định pháp luật và tránh rủi ro pháp lý có thể phát sinh.

Trân trọng./.