Người lao động là ai? Quyền và nghĩa vụ của người lao động được pháp luật quy định như thế nào?
Luật sư cho tôi hỏi: Tôi vừa đủ 15 tuổi và được nhận vào làm bán thời gian tại một cửa hàng. Chủ cửa hàng nói tôi không được xem là “người lao động” nên không cần ký hợp đồng hay có quyền lợi gì. Vậy theo pháp luật, tôi có được xem là người lao động không? Người lao động có những quyền và nghĩa vụ gì trong quan hệ lao động?
MỤC LỤC
2. Quyền và nghĩa vụ của người lao động được pháp luật quy định như thế nào?
Trả lời:
1. Người lao động là ai?
Căn cứ theo khoản 1 Điều 3 quy định cụ thể về người lao động như sau:
“Điều 3. Giải thích từ ngữ
Trong Bộ luật này, các từ ngữ dưới đây được hiểu như sau:
1. Người lao động là người làm việc cho người sử dụng lao động theo thỏa thuận, được trả lương và chịu sự quản lý, điều hành, giám sát của người sử dụng lao động.
Độ tuổi lao động tối thiểu của người lao động là đủ 15 tuổi, trừ trường hợp quy định tại Mục 1 Chương XI của Bộ luật này.
…”
Như vậy, người lao động là cá nhân làm việc cho người sử dụng lao động theo thỏa thuận, được trả lương và chịu sự quản lý, điều hành của người sử dụng lao động. Họ có thể lao động bằng tay chân hoặc trí óc, miễn là có hành vi lao động thực tế. Theo quy định của pháp luật, người lao động phải từ đủ 15 tuổi trở lên, trừ một số trường hợp đặc biệt áp dụng cho lao động chưa thành niên.
2. Quyền và nghĩa vụ của người lao động được pháp luật quy định như thế nào?
Căn cứ theo Điều 5 Bộ luật Lao động 2019 quy định cụ thể về quyền và nghĩa vụ của người lao động:
“Điều 5. Quyền và nghĩa vụ của người lao động
1. Người lao động có các quyền sau đây:
a) Làm việc; tự do lựa chọn việc làm, nơi làm việc, nghề nghiệp, học nghề, nâng cao trình độ nghề nghiệp; không bị phân biệt đối xử, cưỡng bức lao động, quấy rối tình dục tại nơi làm việc;
b) Hưởng lương phù hợp với trình độ, kỹ năng nghề trên cơ sở thỏa thuận với người sử dụng lao động; được bảo hộ lao động, làm việc trong điều kiện bảo đảm về an toàn, vệ sinh lao động; nghỉ theo chế độ, nghỉ hằng năm có hưởng lương và được hưởng phúc lợi tập thể;
c) Thành lập, gia nhập, hoạt động trong tổ chức đại diện người lao động, tổ chức nghề nghiệp và tổ chức khác theo quy định của pháp luật; yêu cầu và tham gia đối thoại, thực hiện quy chế dân chủ, thương lượng tập thể với người sử dụng lao động và được tham vấn tại nơi làm việc để bảo vệ quyền và lợi ích hợp pháp, chính đáng của mình; tham gia quản lý theo nội quy của người sử dụng lao động;
d) Từ chối làm việc nếu có nguy cơ rõ ràng đe dọa trực tiếp đến tính mạng, sức khỏe trong quá trình thực hiện công việc;
đ) Đơn phương chấm dứt hợp đồng lao động;
e) Đình công;
g) Các quyền khác theo quy định của pháp luật.
2. Người lao động có các nghĩa vụ sau đây:
a) Thực hiện hợp đồng lao động, thỏa ước lao động tập thể và thỏa thuận hợp pháp khác;
b) Chấp hành kỷ luật lao động, nội quy lao động; tuân theo sự quản lý, điều hành, giám sát của người sử dụng lao động;
c) Thực hiện quy định của pháp luật về lao động, việc làm, giáo dục nghề nghiệp, bảo hiểm xã hội, bảo hiểm y tế, bảo hiểm thất nghiệp và an toàn, vệ sinh lao động.”
Trân trọng./.
