Người gốc Việt Nam định cư ở nước ngoài có được nhận tặng cho nhà ở tại Việt Nam hay không?

Luật sư cho tôi hỏi: Tôi năm nay đã ngoài 60 tuổi, tôi là người gốc Việt Nam định cư ở Trung Quốc. Tôi tuổi đã cao, sống neo đơn cũng như không dư giả gì, cuộc sống cũng thiếu trước hụt sau. Ba tôi vừa qua đời, mẹ cũng mất từ rất lâu rồi. Trước khi mất ông và tôi có lập Hợp đồng tặng cho tài sản là một ngôi nhà nhỏ để gần gũi con cháu, anh em, xóm làng. Không biết pháp luật Việt Nam có cho phép người gốc Việt Nam định cư ở nước ngoài như tôi được nhận tặng cho trong trường hợp này hay không?

MỤC LỤC

1. Người gốc Việt Nam định cư ở nước ngoài là gì?

2. Người gốc Việt Nam định cư ở nước ngoài có được nhận tặng cho nhà ở tại Việt Nam hay không?

Trả lời:

1. Người gốc Việt Nam định cư ở nước ngoài là gì?

Căn cứ theo khoản 4 Điều 3 Luật Quốc tịch Việt Nam năm 2008 quy định về định nghĩa người gốc Việt Nam định cư ở nước ngoài như sau:

“Điều 3. Giải thích từ ngữ

Trong Luật này, các từ ngữ dưới đây được hiểu như sau:

…

4. Người gốc Việt Nam định cư ở nước ngoài là người Việt Nam đã từng có quốc tịch Việt Nam mà khi sinh ra quốc tịch của họ được xác định theo nguyên tắc huyết thống và con, cháu của họ đang cư trú, sinh sống lâu dài ở nước ngoài.”

Từ quy định trên, có thể thấy việc “người gốc Việt Nam định cư ở nước ngoài” là những cá nhân có nguồn gốc Việt Nam, cụ thể là người đã từng có quốc tịch Việt Nam hoặc người mà khi sinh ra có quốc tịch được xác định theo nguyên tắc huyết thống (cha hoặc mẹ là người Việt Nam), đồng thời hiện đang cư trú, sinh sống lâu dài ở nước ngoài.

Khái niệm này mang ý nghĩa xác định mối liên hệ pháp lý và huyết thống giữa Nhà nước Việt Nam với cộng đồng người Việt Nam ở nước ngoài, qua đó làm cơ sở để xác định quyền và nghĩa vụ của họ theo quy định pháp luật. Việc quy định rõ khái niệm này nhằm thể hiện chính sách nhất quán của Nhà nước trong việc duy trì sự gắn kết giữa người Việt Nam ở nước ngoài với Tổ quốc, đồng thời đảm bảo tính minh bạch, thống nhất trong việc áp dụng pháp luật về quốc tịch và các quyền liên quan.

2. Người gốc Việt Nam định cư ở nước ngoài có được nhận tặng cho nhà ở tại Việt Nam hay không?

Căn cứ theo điểm h khoản 1 Điều 28 và khoản 1, khoản 2 Điều 44 Luật Đất đai năm 2024 quy định như sau:

“Điều 28. Nhận quyền sử dụng đất

1. Người nhận quyền sử dụng đất được quy định như sau:

…

h) Người gốc Việt Nam định cư ở nước ngoài được phép nhập cảnh vào Việt Nam được mua, thuê mua nhà ở gắn liền với quyền sử dụng đất ở, nhận quyền sử dụng đất ở trong dự án phát triển nhà ở; nhận thừa kế quyền sử dụng đất ở và các loại đất khác trong cùng thửa đất có nhà ở theo quy định của pháp luật về dân sự; nhận tặng cho nhà ở gắn liền với quyền sử dụng đất ở từ những người thuộc hàng thừa kế theo quy định của pháp luật về dân sự.”

và

“Điều 44. Quyền và nghĩa vụ về sử dụng đất ở của người gốc Việt Nam định cư ở nước ngoài được sở hữu nhà ở tại Việt Nam; người nước ngoài hoặc người gốc Việt Nam định cư ở nước ngoài không thuộc đối tượng được sở hữu nhà ở gắn liền với quyền sử dụng đất ở tại Việt Nam

1. Người gốc Việt Nam định cư ở nước ngoài được phép nhập cảnh vào Việt Nam thì được sở hữu nhà ở gắn liền với quyền sử dụng đất ở tại Việt Nam; có quyền sử dụng đất ở do nhận chuyển quyền sử dụng đất ở trong các dự án phát triển nhà ở.

2. Người gốc Việt Nam định cư ở nước ngoài thuộc đối tượng quy định tại khoản 1 Điều này có các quyền và nghĩa vụ sau đây:

a) Quyền và nghĩa vụ chung quy định tại Điều 26 và Điều 31 của Luật này;

b) Chuyển quyền sử dụng đất ở khi bán, tặng cho, để thừa kế, đổi nhà ở cho tổ chức, cá nhân, người gốc Việt Nam định cư ở nước ngoài thuộc đối tượng được sở hữu nhà ở tại Việt Nam; tặng cho nhà ở gắn liền với quyền sử dụng đất ở cho Nhà nước, cộng đồng dân cư, tặng cho để làm nhà tình nghĩa, nhà tình thương, nhà đại đoàn kết. Trường hợp tặng cho, để thừa kế cho đối tượng không được sở hữu nhà ở tại Việt Nam thì đối tượng này chỉ được hưởng giá trị của nhà ở gắn liền với quyền sử dụng đất ở và không được cấp Giấy chứng nhận quyền sử dụng đất, quyền sở hữu tài sản gắn liền với đất;

c) Chuyển nhượng, cho thuê, tặng cho, để thừa kế, góp vốn bằng quyền sử dụng đất ở theo quy định của Luật này;

d) Thế chấp nhà ở gắn liền với quyền sử dụng đất ở tại tổ chức tín dụng được phép hoạt động tại Việt Nam.”

Từ các quy định nêu trên có thể thấy, người gốc Việt Nam định cư ở nước ngoài được nhận tặng cho nhà ở gắn liền với quyền sử dụng đất ở tại Việt Nam nhưng chỉ khi đáp ứng đủ điều kiện được phép nhập cảnh vào Việt Nam theo quy định của pháp luật về nhập cảnh. Khi đáp ứng điều kiện này, họ được Nhà nước công nhận quyền sở hữu nhà ở và quyền sử dụng đất ở, có đầy đủ các quyền như chuyển nhượng, tặng cho, thừa kế, thế chấp hoặc góp vốn bằng quyền sử dụng đất ở.

Ngược lại, trường hợp người gốc Việt Nam định cư ở nước ngoài không được phép nhập cảnh hoặc không thuộc đối tượng được sở hữu nhà ở tại Việt Nam thì họ không được cấp giấy chứng nhận quyền sở hữu đối với tài sản mình được tặng cho. Nếu có giao dịch tặng cho tài sản thì chỉ được hưởng giá trị của tài sản, không được cấp Giấy chứng nhận quyền sử dụng đất và quyền sở hữu nhà ở. Theo đó, việc người gốc Việt Nam định cư ở nước ngoài được nhận tặng cho nhà ở tại Việt Nam hoàn toàn có thể thực hiện được nhưng phải đảm bảo điều kiện về nhân thân (nguồn gốc Việt Nam) và điều kiện nhập cảnh hợp pháp theo quy định của Luật Đất đai năm 2024.

Do đó, trong trường hợp của bạn, là người gốc Việt Nam định cư tại Trung Quốc và được cha ruột tặng cho nhà ở thông qua hợp đồng đã công chứng, chứng thực. Nếu bạn có giấy tờ chứng minh nguồn gốc Việt Nam và đáp ứng điều kiện được phép nhập cảnh hợp pháp vào Việt Nam thì bạn hoàn toàn có quyền nhận tặng cho ngôi nhà mà cha bạn để lại và được cấp Giấy chứng nhận quyền sử dụng đất, quyền sở hữu nhà ở đứng tên mình. Ngược lại, nếu bạn không đủ điều kiện nhập cảnh hoặc không thuộc đối tượng được sở hữu nhà ở tại Việt Nam, bạn chỉ được hưởng giá trị của ngôi nhà mà không được đứng tên sở hữu. Vì vậy, để đảm bảo quyền lợi hợp pháp của mình, bạn nên liên hệ cơ quan đại diện ngoại giao Việt Nam tại Trung Quốc để xác nhận nguồn gốc Việt Nam, hoàn tất thủ tục nhập cảnh và hoàn thiện hồ sơ nhận tặng cho tài sản theo đúng quy định pháp luật.

Trân trọng./.