Bản di chúc kèm theo file ghi âm, video ghi hình có hợp pháp không?
Luật sư cho tôi hỏi: Trước khi mất, bà tôi lập di chúc bằng văn bản và kèm theo một file ghi âm để giải thích rõ ràng lý do phân chia tài sản. Gia đình tôi có thể sử dụng file ghi âm này như chứng cứ hợp pháp trong trường hợp có tranh chấp di sản không?
MỤC LỤC
1. File ghi âm, video ghi hình chỉ hỗ trợ hay thay thế bản di chúc bằng văn bản
2. Bản di chúc kèm theo file ghi âm, video ghi hình có hợp pháp không?
Trả lời:
1. File ghi âm, video ghi hình chỉ hỗ trợ hay thay thế bản di chúc bằng văn bản
Căn cứ Điều 627 Bộ luật Dân sự 2015 quy định về hình thức của di chúc như sau:
“Điều 627. Hình thức của di chúc
Di chúc phải được lập thành văn bản; nếu không thể lập được di chúc bằng văn bản thì có thể di chúc miệng.”
Như vậy, hình thức hợp pháp của di chúc bao gồm di chúc bằng văn bản (có hoặc không có công chứng, chứng thực) và di chúc miệng khi không thể lập văn bản. Các hình thức như ghi âm, video không được coi là di chúc hợp pháp.
Và căn cứ theo khoản 2 Điều 95 Bộ luật Tố tụng dân sự 2015 quy định:
“Điều 95. Xác định chứng cứ
…
2. Tài liệu nghe được, nhìn được được coi là chứng cứ nếu được xuất trình kèm theo văn bản trình bày của người có tài liệu đó về xuất xứ của tài liệu nếu họ tự thu âm, thu hình hoặc văn bản có xác nhận của người đã cung cấp cho người xuất trình về xuất xứ của tài liệu đó hoặc văn bản về sự việc liên quan tới việc thu âm, thu hình đó.
…”
Tức là, file ghi âm, video ghi hình có thể được sử dụng để chứng minh ý chí của người lập di chúc nhưng không thể thay thế bản di chúc hợp pháp.
2. Bản di chúc kèm theo file ghi âm, video ghi hình có hợp pháp không?
Căn cứ theo Điều 630 Bộ luật Dân sự 2015 di chúc hợp pháp được quy định như sau:
“Điều 630. Di chúc hợp pháp
1. Di chúc hợp pháp phải có đủ các điều kiện sau đây:
a) Người lập di chúc minh mẫn, sáng suốt trong khi lập di chúc; không bị lừa dối, đe doạ, cưỡng ép;
b) Nội dung của di chúc không vi phạm điều cấm của luật, không trái đạo đức xã hội; hình thức di chúc không trái quy định của luật.
2. Di chúc của người từ đủ mười lăm tuổi đến chưa đủ mười tám tuổi phải được lập thành văn bản và phải được cha, mẹ hoặc người giám hộ đồng ý về việc lập di chúc.
3. Di chúc của người bị hạn chế về thể chất hoặc của người không biết chữ phải được người làm chứng lập thành văn bản và có công chứng hoặc chứng thực.
4. Di chúc bằng văn bản không có công chứng, chứng thực chỉ được coi là hợp pháp, nếu có đủ các điều kiện được quy định tại khoản 1 Điều này.
5. Di chúc miệng được coi là hợp pháp nếu người di chúc miệng thể hiện ý chí cuối cùng của mình trước mặt ít nhất hai người làm chứng và ngay sau khi người di chúc miệng thể hiện ý chí cuối cùng, người làm chứng ghi chép lại, cùng ký tên hoặc điểm chỉ. Trong thời hạn 05 ngày làm việc, kể từ ngày người di chúc miệng thể hiện ý chí cuối cùng thì di chúc phải được công chứng viên hoặc cơ quan có thẩm quyền chứng thực xác nhận chữ ký hoặc điểm chỉ của người làm chứng.”
Theo đó, file ghi âm, video ghi hình trong trường hợp này không làm tăng hiệu lực của di chúc nhưng có thể được xem là chứng cứ hỗ trợ, không phải là hình thức di chúc được công nhận theo pháp luật Việt Nam. Và bản di chúc có kèm theo file ghi âm, video ghi hình chỉ được pháp luật công nhận nếu phần di chúc bằng văn bản được lập đúng hình thức của di chúc và đáp ứng đủ điều kiện của một di chúc hợp pháp được nêu trên tại Điều 630 Bộ luật Dân sự 2015.
Trân trọng./.
