Người lập di chúc có thể gửi giữ di chúc ở đâu? Việc công bố di chúc được quy định như thế nào? Nếu di chúc bị thất lạc hoặc hư hại sẽ được giải quyết ra sao?
Luật sư cho tôi hỏi: Trong trường hợp ông A lập di chúc viết tay nhưng không muốn công chứng, ông có thể nhờ người cháu ruột giữ giúp không? Việc gửi di chúc cho người thân giữ có đúng quy định pháp luật không?
MỤC LỤC
1. Người lập di chúc có thể gửi giữ di chúc ở đâu?
2. Việc công bố di chúc được quy định như thế nào?
3. Nếu di chúc bị thất lạc hoặc hư hại sẽ được giải quyết ra sao?
Trả lời:
1. Người lập di chúc có thể gửi giữ di chúc ở đâu?
Căn cứ theo Điều 641 Bộ luật Dân sự 2015 người lập di chúc gửi giữ di chúc được quy định như sau:
“Điều 641. Gửi giữ di chúc
1. Người lập di chúc có thể yêu cầu tổ chức hành nghề công chứng lưu giữ hoặc gửi người khác giữ bản di chúc.
2. Trường hợp tổ chức hành nghề công chứng lưu giữ bản di chúc thì phải bảo quản, giữ gìn theo quy định của Bộ luật này và pháp luật về công chứng.
3. Người giữ bản di chúc có nghĩa vụ sau đây:
a) Giữ bí mật nội dung di chúc;
b) Giữ gìn, bảo quản bản di chúc; nếu bản di chúc bị thất lạc, hư hại thì phải báo ngay cho người lập di chúc;
c) Giao lại bản di chúc cho người thừa kế hoặc người có thẩm quyền công bố di chúc, khi người lập di chúc chết. Việc giao lại bản di chúc phải được lập thành văn bản, có chữ ký của người giao, người nhận và trước sự có mặt của ít nhất hai người làm chứng.”
Vậy theo quy định của pháp luật có hai chủ thể có thể gửi giữ di chúc đó là:
- Tổ chức hành nghề công chứng;
- Người khác nhận gửi giữ di chúc có thể là người thân quen hoặc tin tưởng của người lập di chúc.
2. Việc công bố di chúc được quy định như thế nào?
Căn cứ theo Điều 647 Bộ luật Dân sự 2015 quy định về công bố di chúc:
“Điều 647. Công bố di chúc
1. Trường hợp di chúc bằng văn bản được lưu giữ tại tổ chức hành nghề công chứng thì công chứng viên là người công bố di chúc.
2. Trường hợp người để lại di chúc chỉ định người công bố di chúc thì người này có nghĩa vụ công bố di chúc; nếu người để lại di chúc không chỉ định hoặc có chỉ định nhưng người được chỉ định từ chối công bố di chúc thì những người thừa kế còn lại thỏa thuận cử người công bố di chúc.
3. Sau thời điểm mở thừa kế, người công bố di chúc phải sao gửi di chúc tới tất cả những người có liên quan đến nội dung di chúc.
4. Người nhận được bản sao di chúc có quyền yêu cầu đối chiếu với bản gốc của di chúc.
5. Trường hợp di chúc được lập bằng tiếng nước ngoài thì bản di chúc đó phải được dịch ra tiếng Việt và phải có công chứng hoặc chứng thực.”
Như vậy, di chúc được công bố theo trình tự pháp luật quy định. Nếu di chúc được lưu giữ tại tổ chức hành nghề công chứng thì công chứng viên là người công bố. Nếu có người được chỉ định thì người đó công bố, nếu không có hoặc người được chỉ định từ chối thì những người thừa kế thỏa thuận cử người công bố. Sau khi mở thừa kế, di chúc phải được sao gửi cho những người có liên quan, người nhận có quyền yêu cầu đối chiếu với bản gốc. Nếu di chúc bằng tiếng nước ngoài, phải được dịch sang tiếng Việt và công chứng hoặc chứng thực.
3. Nếu di chúc bị thất lạc hoặc hư hại sẽ được giải quyết ra sao?
Căn cứ theo Điều 642 Bộ luật Dân sự 2015 quy định:
“Điều 642. Di chúc bị thất lạc, hư hại
1. Kể từ thời điểm mở thừa kế, nếu bản di chúc bị thất lạc hoặc bị hư hại đến mức không thể hiện được đầy đủ ý chí của người lập di chúc và cũng không có bằng chứng nào chứng minh được ý nguyện đích thực của người lập di chúc thì coi như không có di chúc và áp dụng các quy định về thừa kế theo pháp luật.
2. Trường hợp di sản chưa chia mà tìm thấy di chúc thì di sản được chia theo di chúc.
3. Trong thời hiệu yêu cầu chia di sản, trường hợp di sản đã chia mà tìm thấy di chúc thì phải chia lại theo di chúc nếu người thừa kế theo di chúc yêu cầu.”
Do đó, trong trường hợp di chúc bị hư hại nhưng vẫn còn thể hiện được đầy đủ ý chí của người lập di chúc thì di sản thừa kế vẫn sẽ được chia theo di chúc. Còn trường hợp di chúc bị thất lạc hoặc bị hư hại đến mức không thể hiện được đầy đủ ý chí của người lập di chúc và cũng không có bằng chứng nào chứng minh được ý nguyện đích thực của người lập di chúc thì coi như không có di chúc và di sản thừa kế đó sẽ được áp dụng các quy định về thừa kế theo pháp luật.
Trường hợp ông A lập di chúc viết tay nhưng không muốn công chứng, ông có thể nhờ người cháu ruột giữ giúp. Việc gửi di chúc cho người thân giữ là đúng quy định pháp luật, miễn là di chúc được lập hợp pháp và người giữ không làm mất, hư hỏng hay sửa đổi nội dung di chúc.
Trân trọng./.
