1. Giải thích từ ngữ

Chiếm đoạt, mua bán hoặc tiêu hủy tài liệu bí mật công tác quân sự được hiểu là hành vi của cá nhân cố ý thực hiện các hành vi liên quan đến việc chiếm đoạt, mua bán hoặc tiêu hủy tài liệu, thông tin liên quan đến bí mật công tác quân sự. Tài liệu bí mật công tác quân sự bao gồm các thông tin, tài liệu liên quan đến kế hoạch, chiến lược và hoạt động quân sự mà việc tiết lộ hoặc mất mát có thể ảnh hưởng đến an ninh quốc gia và hiệu quả hoạt động quân sự.

2. Tội danh

“Điều 405. Tội chiếm đoạt, mua bán hoặc tiêu hủy tài liệu bí mật công tác quân sự

1. Người nào chiếm đoạt, mua bán hoặc tiêu hủy tài liệu bí mật công tác quân sự, nếu không thuộc một trong các trường hợp quy định tại các điều 110, 337 và 361 của Bộ luật này, thì bị phạt tù từ 06 tháng đến 05 năm.

2. Phạm tội thuộc một trong các trường hợp sau đây, thì bị phạt tù từ 03 năm đến 10 năm:

a) Là chỉ huy hoặc sỹ quan;

b) Trong khu vực có chiến sự;

c) Trong chiến đấu;

d) Gây hậu quả nghiêm trọng, rất nghiêm trọng hoặc đặc biệt nghiêm trọng.”

3. Cấu thành tội phạm

3.1. Khách thể của tội phạm

Khách thể của tội chiếm đoạt, mua bán hoặc tiêu hủy tài liệu bí mật công tác quân sự là sự xâm phạm đến an ninh quốc gia và bảo mật quân sự. Hành vi này làm tổn hại đến sự bảo mật và hiệu quả hoạt động của lực lượng vũ trang, ảnh hưởng đến khả năng phòng thủ và bảo vệ quốc gia.

3.2. Mặt khách quan của tội phạm

Các hành vi trong tội chiếm đoạt, mua bán hoặc tiêu hủy tài liệu bí mật công tác quân sự bao gồm:

• Chiếm đoạt tài liệu bí mật: Cố tình lấy, thu giữ hoặc chiếm hữu tài liệu bí mật công tác quân sự mà không có quyền hoặc sự cho phép.
• Mua bán tài liệu bí mật: Thực hiện các giao dịch mua bán tài liệu bí mật công tác quân sự, bao gồm việc nhận tiền hoặc lợi ích khác để trao đổi tài liệu này.
• Tiêu hủy tài liệu bí mật: Có hành vi phá hủy, tiêu hủy tài liệu bí mật công tác quân sự, làm cho thông tin không còn có thể sử dụng được hoặc không thể khôi phục lại.

Ví dụ:

• Một quân nhân chiếm đoạt tài liệu mật từ kho lưu trữ và giữ nó không có sự cho phép.
• Một cá nhân mua tài liệu bí mật về chiến lược quân sự từ một nguồn không chính thức.
• Một cán bộ quân đội tiêu hủy tài liệu chứa thông tin quan trọng về kế hoạch quân sự.

Hành vi này có thể dẫn đến các hậu quả nghiêm trọng, bao gồm:

• Nguy hại đến an ninh quốc gia: Chiếm đoạt, mua bán hoặc tiêu hủy tài liệu bí mật có thể làm giảm khả năng bảo vệ và phòng thủ quốc gia, gây tổn hại đến an ninh quốc gia.
• Tổn hại đến hiệu quả hoạt động quân sự: Làm giảm hiệu quả hoạt động của lực lượng vũ trang, ảnh hưởng đến sự tổ chức và tinh thần trong quân đội.
• Lợi dụng thông tin: Tài liệu bí mật bị chiếm đoạt hoặc mua bán có thể bị đối tượng khác lợi dụng để thực hiện các hoạt động chống lại quốc gia.

Cần chứng minh rằng hành vi chiếm đoạt, mua bán hoặc tiêu hủy tài liệu bí mật công tác quân sự là nguyên nhân trực tiếp dẫn đến các hậu quả đã xảy ra. Ví dụ, nếu việc tiêu hủy tài liệu mật dẫn đến việc mất thông tin quan trọng và làm giảm khả năng phòng thủ quân sự, thì mối quan hệ nhân quả giữa hành vi và hậu quả cần được làm rõ.

3.3. Mặt chủ quan của tội phạm

Lỗi trong tội chiếm đoạt, mua bán hoặc tiêu hủy tài liệu bí mật công tác quân sự thường là lỗi cố ý. Người phạm tội biết rõ hành vi của mình vi phạm quy định về bảo mật quân sự và có thể gây hại đến an ninh quốc gia, nhưng vẫn cố tình thực hiện hành vi đó.

• Cố ý trực tiếp: Cá nhân mong muốn thực hiện hành vi chiếm đoạt, mua bán hoặc tiêu hủy tài liệu bí mật, nhận thức rõ về hậu quả của hành vi.
• Cố ý gián tiếp: Cá nhân không trực tiếp mong muốn các hậu quả xấu, nhưng chấp nhận rủi ro từ hành vi của mình.

Động cơ của hành vi chiếm đoạt, mua bán hoặc tiêu hủy tài liệu bí mật công tác quân sự có thể bao gồm:

• Lợi ích cá nhân: Cá nhân có thể thực hiện các hành vi này để đạt được lợi ích cá nhân, như tiền bạc, quyền lực hoặc sự chú ý từ người khác.
• Áp lực hoặc đe dọa: Đôi khi, cá nhân có thể bị áp lực hoặc đe dọa từ bên ngoài khiến họ thực hiện hành vi chiếm đoạt, mua bán hoặc tiêu hủy tài liệu.
• Thiếu nhận thức: Cá nhân có thể không nhận thức được đầy đủ về mức độ quan trọng của tài liệu bí mật mà họ đang xử lý.

Mục đích của hành vi chiếm đoạt, mua bán hoặc tiêu hủy tài liệu bí mật công tác quân sự có thể là để gây tổn hại đến an ninh quốc gia, làm giảm khả năng phòng thủ hoặc đơn giản là do thiếu nhận thức về mức độ quan trọng của tài liệu.

3.4. Chủ thể của tội phạm

Chủ thể của tội phạm này là chủ thể đặc biệt. Chỉ những người được quy định tại Điều 392 Bộ luật Hình sự mới có thể thực hiện tội phạm.

“Điều 392. Những người phải chịu trách nhiệm hình sự về các tội xâm phạm nghĩa vụ, trách nhiệm của quân nhân

1. Quân nhân tại ngũ, công nhân, viên chức quốc phòng.

2. Quân nhân dự bị trong thời gian tập trung huấn luyện.

3. Dân quân, tự vệ trong thời gian phối thuộc với quân đội trong chiến đấu, phục vụ chiến đấu.

4. Công dân được trưng tập vào phục vụ trong quân đội.”

Ngoài ra, người phạm tội phải đáp ứng đủ điều kiện về tuổi chịu trách nhiệm hình sự và có đầy đủ năng lực chịu trách nhiệm hình sự theo quy định của Bộ luật Hình sự. Theo quy định tại Điều 12 Bộ luật Hình sự, chủ thể của tội chiếm đoạt, mua bán hoặc tiêu hủy tài liệu bí mật công tác quân sự là người từ đủ 16 tuổi trở lên.

Trân trọng./.