1. Giải thích từ ngữ

Làm mất hoặc vô ý làm hư hỏng vũ khí quân dụng, phương tiện kỹ thuật quân sự được hiểu là hành vi mà người phạm tội đã không cố ý nhưng do thiếu trách nhiệm, cẩu thả hoặc không tuân thủ quy trình, quy định, dẫn đến việc vũ khí hoặc phương tiện kỹ thuật quân sự bị mất hoặc bị hư hỏng.

2. Tội danh

“Điều 414. Tội làm mất hoặc vô ý làm hư hỏng vũ khí quân dụng, phương tiện kỹ thuật quân sự

1. Người nào được giao quản lý, được trang bị vũ khí quân dụng, phương tiện kỹ thuật quân sự mà làm mất hoặc vô ý làm hư hỏng gây hậu quả nghiêm trọng, thì bị phạt cải tạo không giam giữ đến 03 năm hoặc phạt tù từ 06 tháng đến 05 năm.

2. Phạm tội gây hậu quả rất nghiêm trọng hoặc đặc biệt nghiêm trọng, thì bị phạt tù từ 03 năm đến 07 năm.”

3. Cấu thành tội phạm

3.1. Khách thể của tội phạm

Tội làm mất hoặc vô ý làm hư hỏng vũ khí quân dụng, phương tiện kỹ thuật quân sự không chỉ vi phạm quyền sở hữu của Nhà nước đối với loại tài sản đặc biệt này mà còn gây ảnh hưởng trực tiếp đến sức mạnh và khả năng sẵn sàng chiến đấu của Quân đội.

Đối tượng bị xâm phạm trong tội này là vũ khí quân dụng, phương tiện kỹ thuật quân sự được trang bị cho quân đội hoặc do quân đội quản lý.

Theo Điều 3 Luật Quản lý, sử dụng vũ khí, vật liệu nổ và công cụ hỗ trợ năm 2017 sửa đổi, bổ sung năm 2019 quy định:

“Điều 3. Giải thích từ ngữ

…

2. Vũ khí quân dụng bao gồm:

a) Vũ khí được chế tạo, sản xuất bảo đảm tiêu chuẩn kỹ thuật, thiết kế của nhà sản xuất hợp pháp, được trang bị cho lực lượng vũ trang nhân dân và các lực lượng khác theo quy định của Luật này để thi hành công vụ, bao gồm:

Súng cầm tay: súng ngắn, súng trường, súng tiểu liên, súng trung liên, súng chống tăng, súng phóng lựu;

Vũ khí hạng nhẹ: súng đại liên, súng cối, súng ĐKZ, súng máy phòng không, tên lửa chống tăng cá nhân;

Vũ khí hạng nặng: máy bay chiến đấu, trực thăng vũ trang, xe tăng, xe thiết giáp, tàu chiến, tàu ngầm, pháo mặt đất, pháo phòng không, tên lửa;

Bom, mìn, lựu đạn, ngư lôi, thủy lôi; đạn sử dụng cho các loại vũ khí quy định tại điểm này;

b) Vũ khí được chế tạo, sản xuất thủ công hoặc công nghiệp, không theo tiêu chuẩn kỹ thuật, thiết kế của nhà sản xuất hợp pháp, có khả năng gây sát thương, nguy hại cho tính mạng, sức khỏe của con người, phá hủy kết cấu vật chất tương tự như vũ khí quy định tại điểm a khoản này, không được trang bị cho lực lượng vũ trang nhân dân và các lực lượng khác quy định tại Điều 18 của Luật này để thi hành công vụ.”

Như vậy, khách thể của tội phạm là quyền sở hữu của Nhà nước đối với vũ khí quân dụng, trang bị kỹ thuật quân sự và sức mạnh; khả năng sẵn sàng chiến đấu của Quân đội.

3.2. Mặt khách quan của tội phạm

Hành vi phạm tội

• Hủy hoại: Đây là hành vi phá hủy hoàn toàn hoặc làm mất khả năng hoạt động của vũ khí quân dụng, trang bị kỹ thuật quân sự. Hành vi này có thể bao gồm việc phá vỡ, làm nổ, hoặc sử dụng các biện pháp làm cho thiết bị không còn khả năng sử dụng.
• Cố ý làm hư hỏng: Là hành vi làm giảm chức năng, làm hỏng một phần hoặc làm giảm hiệu quả sử dụng của vũ khí quân dụng, trang bị kỹ thuật quân sự. Ví dụ như làm sai lệch thông số kỹ thuật, làm hỏng các bộ phận quan trọng, hoặc làm cho thiết bị mất tính chính xác hoặc độ bền.

Vũ khí quân dụng hoặc trang bị kỹ thuật quân sự bị hủy hoại hoặc hư hỏng, dẫn đến mất khả năng sử dụng hoặc giảm hiệu quả hoạt động. Điều này có thể làm giảm khả năng chiến đấu hoặc phòng vệ của quân đội. Bên cạnh đó, việc hủy hoại hoặc làm hư hỏng có thể ảnh hưởng đến an ninh quốc gia, làm suy yếu khả năng phòng thủ hoặc gây ra các thiệt hại lớn về mặt kinh tế và chiến lược.

Trường hợp hậu quả nghiêm trọng không xảy ra, người thực hiện hành vi không phải chịu trách nhiệm hình sự về tội phạm này nhưng sẽ bị xử lý kỷ luật theo quy định tại Điều 30 Thông tư 143/2023/TT-BQP quy định về việc vô ý làm mất hoặc làm hư hỏng vũ khí quân dụng, trang bị kỹ thuật quân sự:

“Điều 30. Vô ý làm mất hoặc làm hư hỏng vũ khí quân dụng, trang bị kỹ thuật quân sự

1. Vô ý làm mất hoặc làm hư hỏng vũ khí quân dụng, trang bị, phương tiện kỹ thuật quân sự thì bị kỷ luật từ khiển trách, cảnh cáo, hạ bậc lương đến giáng chức, cách chức.

2. Nếu vi phạm một trong các trường hợp sau thì bị kỷ luật từ giáng cấp bậc quân hàm, tước quân hàm sĩ quan đến tước danh hiệu quân nhân, buộc thôi việc

a) Là chỉ huy;

b) Trong chiến đấu, sẵn sàng chiến đấu;

c) Không có biện pháp tích cực ngăn chặn.”

3.3. Mặt chủ quan của tội phạm

Tội phạm được thực hiện do lỗi vô ý, có thể là vô ý do quá tự tin hoặc vô ý do cẩu thả.:

• Vô ý do quá tự tin: Người phạm tội đã thực hiện hành vi với sự tin tưởng rằng hậu quả sẽ không xảy ra, dù họ có thể thấy trước nguy cơ. Người phạm tội cho rằng họ đủ khả năng kiểm soát tình hình hoặc tin rằng hành vi của mình không gây ra thiệt hại, nhưng thực tế là họ đã không lường trước hết mọi khả năng, dẫn đến hậu quả làm hư hỏng hoặc hủy hoại vũ khí quân dụng, trang bị kỹ thuật quân sự.
• Vô ý docẩu thả: Người phạm tội không nhận thức được rằng hành vi của mình có thể gây ra hậu quả nghiêm trọng do sự thiếu cẩn trọng, bất cẩn hoặc không tuân thủ quy định. Ở đây, người phạm tội không mong muốn hậu quả xảy ra nhưng cũng không thực hiện các biện pháp cần thiết để ngăn chặn hậu quả đó.

3.4. Chủ thể của tội phạm

Chủ thể của tội phạm này là chủ thể đặc biệt, chỉ những người được quy định tại Điều 392 Bộ luật Hình sự mới có thể thực hiện tội phạm, bao gồm:

“Điều 392. Những người phải chịu trách nhiệm hình sự về các tội xâm phạm nghĩa vụ, trách nhiệm của quân nhân

1. Quân nhân tại ngũ, công nhân, viên chức quốc phòng.

2. Quân nhân dự bị trong thời gian tập trung huấn luyện.

3. Dân quân, tự vệ trong thời gian phối thuộc với quân đội trong chiến đấu, phục vụ chiến đấu.

4. Công dân được trưng tập vào phục vụ trong quân đội.”

Ngoài ra, người phạm tội phải đáp ứng đủ điều kiện về tuổi chịu trách nhiệm hình sự và có đầy đủ năng lực chịu trách nhiệm hình sự theo quy định của Bộ luật Hình sự, theo Điều 12 Bộ luật Hình sự, chủ thể của tội làm mất hoặc vô ý làm hư hỏng vũ khí quân dụng, phương tiện kỹ thuật quân sự là người từ đủ 16 tuổi trở lên.

Trân trọng./.