Tiếng nói, chữ viết dùng trước Tòa án được quy định như thế nào? Người phiên dịch trong vụ án hình sự, vụ án hành chính, vụ án dân sự là ai?

Luật sư cho tôi hỏi: Tôi là người dân tộc thiểu số, sinh sống ở vùng sâu vùng xa, trình độ học vấn không cao và chỉ sử dụng thành thạo tiếng nói, chữ viết của dân tộc mình. Gần đây, tôi bị triệu tập tham gia một phiên tòa hành chính với tư cách là người khởi kiện vì cho rằng quyết định thu hồi đất của UBND huyện là trái pháp luật. Tuy nhiên, trong quá trình giải quyết vụ án, tôi gặp rất nhiều khó khăn do không hiểu hết ngôn ngữ pháp lý và không thể tự mình trình bày rõ quan điểm bằng tiếng Việt.

Tiếng nói, chữ viết dùng trước Tòa án được pháp luật quy định như thế nào? Trong trường hợp tôi không sử dụng được tiếng Việt, tôi có quyền yêu cầu phiên dịch không? Ai có thể làm người phiên dịch trong các vụ án hình sự, hành chính, dân sự?

MỤC LỤC

1. Tiếng nói, chữ viết dùng trước Tòa án được quy định như thế nào?

2. Người phiên dịch trong vụ án hình sự, vụ án hành chính, vụ án dân sự là ai?

Trả lời:

1. Tiếng nói, chữ viết dùng trước Tòa án được quy định như thế nào?

Tiếng nói, chữ viết dùng trước Tòa án được quy định tại Điều 16 Luật Tổ chức Tòa án nhân dân 2024 như sau:

“Điều 16. Tiếng nói, chữ viết dùng trước Tòa án

1. Tiếng nói, chữ viết dùng trước Tòa án là tiếng Việt.

2. Tòa án bảo đảm cho người tham gia tố tụng quyền dùng tiếng nói, chữ viết của dân tộc mình; người khuyết tật nghe, nói hoặc khuyết tật nhìn có quyền dùng ngôn ngữ, ký hiệu, chữ dành riêng cho người khuyết tật trước Tòa án, các trường hợp này phải có phiên dịch.”

Như vậy, nguyên tắc chung là tiếng Việt là ngôn ngữ chính thức trong tố tụng tại Tòa án. Tuy nhiên, người dân tộc thiểu số, người khuyết tật nghe, khuyết tật nói hoặc nhìn vẫn được bảo đảm quyền dùng ngôn ngữ, ký hiệu, chữ dành riêng cho người khuyết tật trước Tòa án và những trường hợp này phải có phiên dịch.

2. Người phiên dịch trong vụ án hình sự, vụ án hành chính, vụ án dân sự là ai?

Người phiên dịch trong vụ án hình sự được quy định tại khoản 1 Điều 70 Bộ luật Tố tụng hình sự 2015 như sau:

“Điều 70. Người phiên dịch, người dịch thuật

1. Người phiên dịch, người dịch thuật là người có khả năng phiên dịch, dịch thuật và được cơ quan có thẩm quyền tiến hành tố tụng yêu cầu trong trường hợp có người tham gia tố tụng không sử dụng được tiếng Việt hoặc có tài liệu tố tụng không thể hiện bằng tiếng Việt.”

Người phiên dịch trong vụ án hành chính được quy định tạikhoản 1 Điều 64 Luật Tố tụng hành chính 2015 như sau:

“Điều 64. Người phiên dịch

1. Người phiên dịch là người có khả năng dịch từ một ngôn ngữ khác ra tiếng Việt và ngược lại trong trường hợp có người tham gia tố tụng không sử dụng được tiếng Việt. Người phiên dịch được một bên đương sự lựa chọn hoặc các bên đương sự thỏa thuận lựa chọn và được Tòa án chấp nhận hoặc được Tòa án yêu cầu để phiên dịch.”

Người phiên dịch trong vụ án dân sự được quy định tại khoản Điều 81 Bộ luật Tố tụng dân sự 2015 như sau:

“Điều 81. Người phiên dịch

1. Người phiên dịch là người có khả năng dịch từ một ngôn ngữ khác ra tiếng Việt và ngược lại trong trường hợp có người tham gia tố tụng không sử dụng được tiếng Việt. Người phiên dịch được một bên đương sự lựa chọn hoặc các bên đương sự thỏa thuận lựa chọn và được Tòa án chấp nhận hoặc được Tòa án yêu cầu để phiên dịch.”

Như vậy, người phiên dịch trong các vụ án hình sự, hành chính, dân sự là người có năng lực ngôn ngữ phù hợp, được cơ quan tiến hành tố tụng yêu cầu hoặc do đương sự lựa chọn, thỏa thuận và được Tòa án chấp nhận. Việc phiên dịch nhằm bảo đảm quyền tiếp cận công lý cho người không sử dụng được tiếng Việt, góp phần bảo vệ quyền và lợi ích hợp pháp của họ trong quá trình tố tụng.

Do đó, trong trường hợp bạn không sử dụng được tiếng Việt, bạn có thể lựa chọn người phiên dịch hoặc các bên đương sự thỏa thuận lựa chọn và được Tòa án chấp nhận hoặc được Tòa án yêu cầu để phiên dịch.

Trân trọng./.