Quan hệ hôn nhân và gia đình có yếu tố nước ngoài là gì? Quyền và lợi ích hợp pháp của các bên trong quan hệ hôn nhân và gia đình có yếu tố nước ngoài được pháp luật bảo vệ như thế nào? Việc áp dụng pháp luật đối với quan hệ hôn nhân và gia đình có yếu tố nước ngoài được thực hiện như thế nào?
Luật sư cho tôi hỏi: Nếu trong quá trình chung sống tại Việt Nam, người chồng là người nước ngoài vi phạm quyền nuôi con hoặc có hành vi bạo lực gia đình, tôi có thể yêu cầu pháp luật Việt Nam bảo vệ như thế nào?
MỤC LỤC
1. Quan hệ hôn nhân và gia đình có yếu tố nước ngoài là gì?
Trả lời:
1. Quan hệ hôn nhân và gia đình có yếu tố nước ngoài là gì?
Căn cứ khoản 25 Điều 3 Luật Hôn nhân và gia đình 2014 quy định như sau:
“Điều 3. Giải thích từ ngữ
Trong Luật này, các từ ngữ dưới đây được hiểu như sau:
…
25. Quan hệ hôn nhân và gia đình có yếu tố nước ngoài là quan hệ hôn nhân và gia đình mà ít nhất một bên tham gia là người nước ngoài, người Việt Nam định cư ở nước ngoài; quan hệ hôn nhân và gia đình giữa các bên tham gia là công dân Việt Nam nhưng căn cứ để xác lập, thay đổi, chấm dứt quan hệ đó theo pháp luật nước ngoài, phát sinh tại nước ngoài hoặc tài sản liên quan đến quan hệ đó ở nước ngoài.
…”
Như vậy, quan hệ hôn nhân và gia đình có yếu tố nước ngoài là quan hệ hôn nhân và gia đình mà ít nhất một bên tham gia là người nước ngoài, người Việt Nam định cư ở nước ngoài. Hoặc quan hệ hôn nhân và gia đình giữa các bên tham gia là công dân Việt Nam nhưng căn cứ để xác lập, thay đổi, chấm dứt quan hệ đó theo pháp luật nước ngoài, phát sinh tại nước ngoài hoặc tài sản liên quan đến quan hệ đó ở nước ngoài.
2. Quyền và lợi ích hợp pháp của các bên trong quan hệ hôn nhân và gia đình có yếu tố nước ngoài được pháp luật bảo vệ như thế nào?
Căn cứ theo Điều 121 Luật Hôn nhân và gia đình 2014 quy định về quyền và lợi ích hợp pháp các bên như sau:
“Điều 121. Bảo vệ quyền, lợi ích hợp pháp của các bên trong quan hệ hôn nhân và gia đình có yếu tố nước ngoài
1. Ở nước Cộng hòa xã hội chủ nghĩa Việt Nam, quan hệ hôn nhân và gia đình có yếu tố nước ngoài được tôn trọng và bảo vệ phù hợp với các quy định của pháp luật Việt Nam và điều ước quốc tế mà Cộng hòa xã hội chủ nghĩa Việt Nam là thành viên.
2. Trong quan hệ hôn nhân và gia đình với công dân Việt Nam, người nước ngoài tại Việt Nam có các quyền, nghĩa vụ như công dân Việt Nam, trừ trường hợp pháp luật Việt Nam có quy định khác.
3. Nhà nước Cộng hòa xã hội chủ nghĩa Việt Nam bảo hộ quyền, lợi ích hợp pháp của công dân Việt Nam ở nước ngoài trong quan hệ hôn nhân và gia đình phù hợp với pháp luật Việt Nam, pháp luật của nước sở tại, pháp luật và tập quán quốc tế.
4. Chính phủ quy định chi tiết việc giải quyết quan hệ hôn nhân và gia đình có yếu tố nước ngoài nhằm bảo đảm quyền, lợi ích hợp pháp của các bên và bảo đảm thực hiện quy định tại khoản 2 Điều 5 của Luật này.”
Như vậy, trong quan hệ hôn nhân và gia đình có yếu tố nước ngoài, quyền và lợi ích hợp pháp của các bên được pháp luật Việt Nam tôn trọng, bảo vệ trên cơ sở bảo đảm bình đẳng giữa công dân Việt Nam và người nước ngoài, phù hợp với quy định của pháp luật Việt Nam, điều ước quốc tế mà Việt Nam là thành viên và có tính đến pháp luật, tập quán quốc tế cũng như pháp luật nước sở tại từng trường hợp cụ thể.
3. Việc áp dụng pháp luật đối với hôn nhân và gia đình có yếu tố nước ngoài được thực hiện như thế nào?
Căn cứ theo Điều 122 Luật Hôn nhân và gia đình 2014 quy định như sau:
“Điều 122. Áp dụng pháp luật đối với quan hệ hôn nhân và gia đình có yếu tố nước ngoài
1. Các quy định của pháp luật về hôn nhân và gia đình của nước Cộng hòa xã hội chủ nghĩa Việt Nam được áp dụng đối với quan hệ hôn nhân và gia đình có yếu tố nước ngoài, trừ trường hợp Luật này có quy định khác.
Trong trường hợp điều ước quốc tế mà Cộng hòa xã hội chủ nghĩa Việt Nam là thành viên có quy định khác với quy định của Luật này thì áp dụng quy định của điều ước quốc tế đó.
2. Trong trường hợp Luật này, các văn bản pháp luật khác của Việt Nam có dẫn chiếu về việc áp dụng pháp luật nước ngoài thì pháp luật nước ngoài được áp dụng, nếu việc áp dụng đó không trái với các nguyên tắc cơ bản được quy định tại Điều 2 của Luật này.
Trong trường hợp pháp luật nước ngoài dẫn chiếu trở lại pháp luật Việt Nam thì áp dụng pháp luật về hôn nhân và gia đình Việt Nam.
3. Trong trường hợp điều ước quốc tế mà Cộng hòa xã hội chủ nghĩa Việt Nam là thành viên có dẫn chiếu về việc áp dụng pháp luật nước ngoài thì pháp luật nước ngoài được áp dụng.”
Theo đó, việc áp dụng pháp luật đối với quan hệ hôn nhân và gia đình có yếu tố nước ngoài được thực hiện chủ yếu theo pháp luật Việt Nam, trừ khi có quy định khác trong Luật hoặc trong điều ước quốc tế mà Việt Nam là thành viên. Trong một số trường hợp cụ thể, pháp luật nước ngoài cũng có thể được áp dụng nhưng chỉ khi việc áp dụng đó không trái với các nguyên tắc cơ bản của pháp luật Việt Nam.
Trường hợp trong quá trình chung sống tại Việt Nam, người chồng là người nước ngoài vi phạm quyền nuôi con hoặc có hành vi bạo lực gia đình bạn có thể yêu cầu pháp luật Việt Nam bảo vệ quyền và lợi ích hợp pháp của bạn và bạn được bảo đảm quyền lợi tương tự như trong các trường hợp giữa hai công dân Việt Nam. Căn cứ vào khoản 2 Điều 121 Luật Hôn nhân và Gia đình 2014, người nước ngoài khi tham gia quan hệ hôn nhân và gia đình với công dân Việt Nam tại Việt Nam thì có các quyền, nghĩa vụ như công dân Việt Nam, trừ khi pháp luật có quy định khác.
Trân trọng./.
