1. Giải thích từ ngữ
Xúc phạm Quốc kỳ, Quốc huy, Quốc ca được hiểu là hành vi thể hiện sự thiếu tôn trọng, làm tổn hại đến giá trị, danh dự và sự tôn nghiêm của các biểu tượng thiêng liêng đại diện cho quốc gia.
2. Tội danh
“Điều 351. Tội xúc phạm Quốc kỳ, Quốc huy, Quốc ca
Người nào cố ý xúc phạm Quốc kỳ, Quốc huy, Quốc ca, thì bị phạt cảnh cáo, cải tạo không giam giữ đến 03 năm hoặc phạt tù từ 06 tháng đến 03 năm.”
3. Cấu thành tội phạm
3.1. Khách thể của tội phạm
Khách thể của tội phạm này là trật tự quản lý hành chính nhà nước và uy tín, sự tôn nghiêm của quốc gia. Quốc kỳ, Quốc huy, Quốc ca là những biểu tượng thiêng liêng đại diện cho quốc gia, thể hiện sự độc lập, toàn vẹn lãnh thổ và chủ quyền của đất nước. Hành vi xúc phạm các biểu tượng này không chỉ xâm phạm đến uy tín của quốc gia mà còn ảnh hưởng đến lòng tự hào dân tộc và sự tôn trọng của cộng đồng quốc tế đối với Việt Nam.
3.2. Mặt khách quan của tội phạm
Hành vi vi phạm:
- Xúc phạm Quốc kỳ: Hành vi này bao gồm các hành động như đốt, xé, vứt bỏ, giẫm đạp lên Quốc kỳ hoặc có những hành động khác làm hạ thấp, xâm phạm đến sự tôn nghiêm của Quốc kỳ. Ví dụ: đốt Quốc kỳ trong các cuộc biểu tình hoặc công khai xé Quốc kỳ.
- Xúc phạm Quốc huy: Hành vi này có thể bao gồm việc phá hoại, làm hư hỏng hoặc công khai xâm phạm đến Quốc huy, làm tổn thương đến giá trị biểu tượng của Quốc huy. Ví dụ: vẽ bậy lên Quốc huy, đập phá tượng đài có hình ảnh Quốc huy.
- Xúc phạm Quốc ca: Hành vi này bao gồm việc thay đổi lời Quốc ca theo hướng thiếu tôn trọng, hát chế nhạo hoặc thực hiện các hành động làm hạ thấp giá trị của Quốc ca. Ví dụ: chế lời bài hát Quốc ca với nội dung xúc phạm hoặc hát Quốc ca theo phong cách bỡn cợt.
Hậu quả của hành vi xúc phạm Quốc kỳ, Quốc huy, Quốc ca có thể là sự phẫn nộ trong xã hội, gây bất ổn về chính trị, ảnh hưởng đến lòng tự hào dân tộc và làm suy giảm uy tín của quốc gia trên trường quốc tế.
Mối quan hệ nhân quả giữa hành vi xúc phạm và hậu quả xảy ra là yếu tố bắt buộc để xác định trách nhiệm hình sự. Hành vi xúc phạm phải trực tiếp gây ra những hậu quả tiêu cực như đã nêu trên.
3.3. Mặt chủ quan của tội phạm
Người phạm tội thực hiện hành vi với lỗi cố ý. Họ nhận thức rõ rằng việc xúc phạm Quốc kỳ, Quốc huy, Quốc ca là hành vi vi phạm pháp luật, làm tổn thương đến danh dự và uy tín của quốc gia, nhưng vẫn cố tình thực hiện.
Động cơ phạm tội có thể xuất phát từ sự thù hằn cá nhân, phản đối chính quyền hoặc các lý do khác nhằm làm tổn hại đến hình ảnh của quốc gia. Đôi khi, động cơ có thể là để gây chú ý, tạo scandal hoặc thể hiện sự chống đối.
Mục đích của hành vi xúc phạm thường là nhằm hạ thấp giá trị của các biểu tượng quốc gia, thể hiện sự phản đối hoặc gây ra bất ổn chính trị, xã hội. Mục đích có thể khác nhau tùy vào từng trường hợp, nhưng chung quy lại đều nhằm vào việc làm tổn thương đến danh dự và sự tôn nghiêm của quốc gia.
3.4. Chủ thể của tội phạm
Chủ thể của tội phạm này là cá nhân từ đủ 16 tuổi trở lên, có năng lực trách nhiệm hình sự. Chủ thể có thể là người Việt Nam hoặc người nước ngoài, và trong một số trường hợp có thể là những người có quyền lực, địa vị hoặc ảnh hưởng trong xã hội, khiến hành vi của họ có tác động lớn hơn đến cộng đồng.
Trân trọng./.