Sự kiện bất khả kháng là gì? Trở ngại khách quan là gì? Lý do chính đáng là gì?

Sự kiện bất khả kháng, trở ngại khách quan và lý do chính đáng là những khái niệm quan trọng trong pháp luật, ảnh hưởng đến trách nhiệm pháp lý và thời hạn thực hiện nghĩa vụ. Vậy những yếu tố này được hiểu như thế nào? Khi nào một sự kiện được coi là bất khả kháng hay trở ngại khách quan? Hãy cùng tìm hiểu qua bài viết dưới đây.

MỤC LỤC

1. Sự kiện bất khả kháng là gì?

2. Lý do chính đáng và trở ngại khách quan được hiểu như thế nào?

Trả lời:

1. Sự kiện bất khả kháng là gì?

Tại khoản 1 Điều 156 Bộ luật Dân sự 2015 có quy định về sự kiện bất khả kháng như sau:

“Điều 156.Thời gian không tính vào thời hiệu khởi kiện vụ án dân sự, thời hiệu yêu cầu giải quyết việc dân sự

Thời gian không tính vào thời hiệu khởi kiện vụ án dân sự, thời hiệu yêu cầu giải quyết việc dân sự là khoảng thời gian xảy ra một trong các sự kiện sau đây:

1. Sự kiện bất khả kháng hoặc trở ngại khách quan làm cho chủ thể có quyền khởi kiện, quyền yêu cầu không thể khởi kiện, yêu cầu trong phạm vi thời hiệu.

Sự kiện bất khả kháng là sự kiện xảy ra một cách khách quan không thể lường trước được và không thể khắc phục được mặc dù đã áp dụng mọi biện pháp cần thiết và khả năng cho phép.

Trở ngại khách quan là những trở ngại do hoàn cảnh khách quan tác động làm cho người có quyền, nghĩa vụ dân sự không thể biết về việc quyền, lợi ích hợp pháp của mình bị xâm phạm hoặc không thể thực hiện được quyền, nghĩa vụ dân sự của mình;

…”

Như vậy, sự kiện bất khả kháng là sự kiện xảy ra một cách khách quan không thể lường trước được và không thể khắc phục được mặc dù đã áp dụng mọi biện pháp cần thiết và khả năng cho phép.

2. Lý do chính đáng và trở ngại khách quan được hiểu như thế nào?

Hiện nay, cụm từ “lý do chính đáng" được sử dụng nhiều trong các văn bản pháp luật của Việt Nam. Tuy nhiên, Bộ luật Dân sự và Bộ luật Tố tụng Dân sự hiện hành không có một khái niệm cụ thể đối với cụm từ này.

Về thực tiễn xét xử, chúng tôi thấy rằng Tòa án có thể căn cứ vào định nghĩa về sự kiện bất khả kháng và trở ngại khách quan được quy định trong Bộ luật Dân sự 2015 và Luật Tố tụng hành chính 2015 để xem xét về lý do chính đáng. Theo đó căn cứ khoản 1 Điều 156 Bộ luật Dân sự 2015 và khoản 13 Điều 3 Luật Tố tụng hành chính 2015 quy định như sau:

“Điều 156.Thời gian không tính vào thời hiệu khởi kiện vụ án dân sự, thời hiệu yêu cầu giải quyết việc dân sự

Thời gian không tính vào thời hiệu khởi kiện vụ án dân sự, thời hiệu yêu cầu giải quyết việc dân sự là khoảng thời gian xảy ra một trong các sự kiện sau đây:

1. Sự kiện bất khả kháng hoặc trở ngại khách quan làm cho chủ thể có quyền khởi kiện, quyền yêu cầu không thể khởi kiện, yêu cầu trong phạm vi thời hiệu.

Sự kiện bất khả kháng là sự kiện xảy ra một cách khách quan không thể lường trước được và không thể khắc phục được mặc dù đã áp dụng mọi biện pháp cần thiết và khả năng cho phép.

Trở ngại khách quan là những trở ngại do hoàn cảnh khách quan tác động làm cho người có quyền, nghĩa vụ dân sự không thể biết về việc quyền, lợi ích hợp pháp của mình bị xâm phạm hoặc không thể thực hiện được quyền, nghĩa vụ dân sự của mình;

…”

Như vậy sự kiện bất khả kháng là sự kiện khách quan, không lường trước được và không thể khắc phục dù đã áp dụng mọi biện pháp cần thiết.

“Điều 3. Giải thích từ ngữ

…

10. Người có quyền lợi, nghĩa vụ liên quan là cơ quan, tổ chức, cá nhân tuy không khởi kiện, không bị kiện, nhưng việc giải quyết vụ án hành chính có liên quan đến quyền lợi, nghĩa vụ của họ nên họ tự mình hoặc đương sự khác đề nghị và được Tòa án nhân dân (sau đây gọi là Tòa án) chấp nhận hoặc được Tòa án đưa vào tham gia tố tụng với tư cách là người có quyền lợi, nghĩa vụ liên quan.

11. Cơ quan, tổ chức bao gồm cơ quan nhà nước, tổ chức chính trị, tổ chức chính trị - xã hội, tổ chức chính trị - xã hội - nghề nghiệp, tổ chức xã hội, tổ chức xã hội - nghề nghiệp, tổ chức kinh tế, đơn vị sự nghiệp công lập, đơn vị lực lượng vũ trang nhân dân và các tổ chức khác được thành lập và hoạt động theo quy định của pháp luật.

12. Vụ án phức tạp là vụ án có liên quan đến quyền và lợi ích của nhiều người; có tài liệu, chứng cứ mâu thuẫn với nhau cần có thời gian kiểm tra, xác minh, đánh giá hoặc tham khảo ý kiến của các cơ quan chuyên môn; có đương sự là người nước ngoài đang ở nước ngoài hoặc người Việt Nam đang cư trú, học tập, làm việc ở nước ngoài.

13. Trở ngại khách quan là những trở ngại do hoàn cảnh khách quan tác động làm cho người có quyền, nghĩa vụ không thể biết về việc quyền, lợi ích hợp pháp của mình bị xâm phạm hoặc không thể thực hiện được quyền hoặc nghĩa vụ của mình.

14. Sự kiện bất khả kháng là sự kiện xảy ra một cách khách quan không thể lường trước được và không thể khắc phục được mặc dù đã áp dụng mọi biện pháp cần thiết và khả năng cho phép.”

Theo đó trở ngại khách quan là những trở ngại do hoàn cảnh khách quan tác động làm cho người có quyền, nghĩa vụ không thể biết về việc quyền, lợi ích hợp pháp của mình bị xâm phạm hoặc không thể thực hiện được quyền hoặc nghĩa vụ của mình.

Một số ví dụ về trở ngại khách quan :

- Không nhận được bản án hoặc quyết định: Một người không nhận được bản án hoặc quyết định từ tòa án do lỗi của cơ quan xét xử hoặc cơ quan thi hành án.

- Đi công tác ở vùng biên giới hoặc hải đảo: Một người đi công tác ở vùng biên giới hoặc hải đảo mà không thể gửi đơn yêu cầu thi hành án đúng hạnh.

- Tai nạn hoặc ốm nặng: Một người bị tai nạn hoặc ốm nặng đến mức mất khả năng nhận thức hoặc phải điều trị nội trú, khiến họ không thể thực hiện các nghĩa vụ pháp lý.

- Tổ chức hợp nhất, sáp nhập, chia, tách, giải thể: Một tổ chức đang trong quá trình hợp nhất, sáp nhập, chia, tách, giải thể mà chưa xác định được tổ chức hoặc cá nhân mới có quyền yêu cầu thi hành ánh.

- Thiên tai hoặc hỏa hoạn: Một người không thể thực hiện nghĩa vụ của mình do thiên tai (như bão, lũ lụt) hoặc hỏa hoạn gây ra.

Những ví dụ này minh họa các tình huống mà trở ngại khách quan có thể xảy ra, làm ảnh hưởng đến khả năng thực hiện nghĩa vụ hoặc quyền lợi hợp pháp.

Trân trọng./.