Ông bà làm di chúc cho cháu chưa thành niên có được không?

Luật sư cho tôi hỏi: Trong trường hợp cha mẹ cháu còn sống nhưng ông bà vẫn muốn để lại tài sản trực tiếp cho cháu, có gặp vấn đề pháp lý gì không?

MỤC LỤC

1. Thế nào là người chưa thành niên

2. Người chưa thành niên có được lập di chúc không

3. Điều kiện để di chúc hợp pháp

Trả lời:

1. Thế nào là người chưa thành niên

Căn cứ Điều 21 Bộ luật Dân sự 2015 quy định:

“Điều 21. Người chưa thành niên

1. Người chưa thành niên là người chưa đủ mười tám tuổi.

2. Giao dịch dân sự của người chưa đủ sáu tuổi do người đại diện theo pháp luật của người đó xác lập, thực hiện.

3. Người từ đủ sáu tuổi đến chưa đủ mười lăm tuổi khi xác lập, thực hiện giao dịch dân sự phải được người đại diện theo pháp luật đồng ý, trừ giao dịch dân sự phục vụ nhu cầu sinh hoạt hàng ngày phù hợp với lứa tuổi.

4. Người từ đủ mười lăm tuổi đến chưa đủ mười tám tuổi tự mình xác lập, thực hiện giao dịch dân sự, trừ giao dịch dân sự liên quan đến bất động sản, động sản phải đăng ký và giao dịch dân sự khác theo quy định của luật phải được người đại diện theo pháp luật đồng ý.”

2. Người chưa thành niên có được lập di chúc không

Di chúc là sự thể hiện ý chí của cá nhân nhằm chuyển tài sản của mình cho người khác sau khi chết. Căn cứ theo Điều 625 Bộ luật Dân sự 2015 quy định:

“Điều 625. Người lập di chúc

1. Người thành niên có đủ điều kiện theo quy định tại điểm a khoản 1 Điều 630 của Bộ luật này có quyền lập di chúc để định đoạt tài sản của mình.

2. Người từ đủ mười lăm tuổi đến chưa đủ mười tám tuổi được lập di chúc, nếu được cha, mẹ hoặc người giám hộ đồng ý về việc lập di chúc.”

Như vậy, theo căn cứ quy định nêu trên người từ đủ mười lăm tuổi đến dưới mười tám tuổi được lập di chúc nếu được sự đồng ý của cha, mẹ hoặc người giám hộ. Còn người dưới mười lăm tuổi không được lập di chúc.

3. Điều kiện để di chúc hợp pháp

Căn cứ Điều 630 Bộ luật Dân sự 2015 quy định:

“Điều 630. Di chúc hợp pháp

1. Di chúc hợp pháp phải có đủ các điều kiện sau đây:

a) Người lập di chúc minh mẫn, sáng suốt trong khi lập di chúc; không bị lừa dối, đe doạ, cưỡng ép;

b) Nội dung của di chúc không vi phạm điều cấm của luật, không trái đạo đức xã hội; hình thức di chúc không trái quy định của luật.

2. Di chúc của người từ đủ mười lăm tuổi đến chưa đủ mười tám tuổi phải được lập thành văn bản và phải được cha, mẹ hoặc người giám hộ đồng ý về việc lập di chúc.

3. Di chúc của người bị hạn chế về thể chất hoặc của người không biết chữ phải được người làm chứng lập thành văn bản và có công chứng hoặc chứng thực.

4. Di chúc bằng văn bản không có công chứng, chứng thực chỉ được coi là hợp pháp, nếu có đủ các điều kiện được quy định tại khoản 1 Điều này.

5. Di chúc miệng được coi là hợp pháp nếu người di chúc miệng thể hiện ý chí cuối cùng của mình trước mặt ít nhất hai người làm chứng và ngay sau khi người di chúc miệng thể hiện ý chí cuối cùng, người làm chứng ghi chép lại, cùng ký tên hoặc điểm chỉ. Trong thời hạn 05 ngày làm việc, kể từ ngày người di chúc miệng thể hiện ý chí cuối cùng thì di chúc phải được công chứng viên hoặc cơ quan có thẩm quyền chứng thực xác nhận chữ ký hoặc điểm chỉ của người làm chứng.”

Như vậy, bạn có quyền lập di chúc để lại tài sản là quyền sử dụng đất cho cháu của mình, nhưng di chúc của bạn phải đảm bảo các điều kiện mà Bộ luật Dân sự 2015 đã quy định.

Lưu ý: Cháu của bạn có thể vẫn không được hưởng toàn bộ khối tài sản theo di chúc nếu bạn có con thuộc trường hợp được quy định tại Điều 644 của Bộ luật Dân sự. Cụ thể, nếu thuộc một trong 02 trường hợp dưới đây, con của bạn được hưởng ít nhất 2/3 một suất thừa kế nếu chia theo pháp luật mà không phụ thuộc vào nội dung di chúc.

“Điều 644. Người thừa kế không phụ thuộc vào nội dung của di chúc

1. Những người sau đây vẫn được hưởng phần di sản bằng hai phần ba suất của một người thừa kế theo pháp luật nếu di sản được chia theo pháp luật, trong trường hợp họ không được người lập di chúc cho hưởng di sản hoặc chỉ cho hưởng phần di sản ít hơn hai phần ba suất đó:

a) Con chưa thành niên, cha, mẹ, vợ, chồng;

b) Con thành niên mà không có khả năng lao động.

..”

Trong trường hợp cha mẹ cháu còn sống, nhưng ông bà vẫn muốn để lại tài sản trực tiếp cho cháu, thì không gặp vấn đề pháp lý. Ông bà có quyền để lại tài sản trực tiếp cho cháu dù cha mẹ cháu còn sống. Tuy nhiên, do cháu chưa thành niên, tài sản sẽ do người đại diện hợp pháp (thường là cha mẹ) quản lý. Để tránh tranh chấp hoặc lạm dụng, ông bà có thể lập di chúc quy định rõ quyền quản lý tài sản hoặc chỉ định người giám hộ phù hợp.

Trân trọng./.