Người thi hành công vụ là những ai? Bồi thường thiệt hại do người thi hành công vụ gây ra được quy định như thế nào?

Luật sư cho tôi hỏi: Nếu một công an trong quá trình thi hành công vụ gây thiệt hại cho tài sản của người dân, liệu người dân có thể yêu cầu bồi thường từ cơ quan công an hay phải đợi xét xử trách nhiệm của cá nhân công an đó trước?

MỤC LỤC

1. Người thi hành công vụ là những ai?

2. Bồi thường thiệt hại do người thi hành công vụ gây ra

3. Nguyên tắc bồi thường Nhà nước

Trả lời:

1. Người thi hành công vụ là những ai?

Theo Điều 3 Nghị định 208/2013/NĐ-CP quy định:

“Điều 3. Giải thích từ ngữ

1. Người thi hành công vụ là cán bộ, công chức, viên chức, sĩ quan, hạ sĩ quan, chiến sĩ lực lượng vũ trang nhân dân được cơ quan, tổ chức hoặc cá nhân có thẩm quyền giao thực hiện nhiệm vụ, quyền hạn theo quy định của pháp luật và được pháp luật bảo vệ nhằm phục vụ lợi ích của Nhà nước, nhân dân và xã hội.

2. Hành vi chống người thi hành công vụ là hành vi dùng vũ lực, đe dọa dùng vũ lực hoặc không chấp hành hiệu lệnh, yêu cầu của người thi hành công vụ hoặc có hành vi khác nhằm cản trở người thi hành công vụ thực hiện nhiệm vụ được giao hoặc ép buộc người thi hành công vụ không thực hiện nhiệm vụ được giao.”

Người thi hành công vụ là những người được cơ quan, tổ chức hoặc cá nhân có thẩm quyền giao nhiệm vụ và quyền hạn theo quy định của pháp luật. Họ có thể là cán bộ, công chức, viên chức, hoặc thậm chí là sĩ quan, hạ sĩ quan, chiến sĩ của lực lượng vũ trang nhân dân. Họ được bảo vệ bởi pháp luật để phục vụ lợi ích của Nhà nước, nhân dân và xã hội.

Họ có thể được bầu cử, phê chuẩn, tuyển dụng hoặc bổ nhiệm vào một vị trí trong cơ quan nhà nước để thực hiện nhiệm vụ quản lý hành chính, tố tụng, thi hành án hoặc người khác được cơ quan nhà nước có thẩm quyền giao thực hiện nhiệm vụ có liên quan đến hoạt động quản lý hành chính, tố tụng, thi hành án.

2. Bồi thường thiệt hại do người thi hành công vụ gây ra

Căn cứ theo Điều 598 Bộ luật Dân sự 2015 quy định:

“Điều 598. Bồi thường thiệt hại do người thi hành công vụ gây ra

Nhà nước có trách nhiệm bồi thường thiệt hại do hành vi trái pháp luật của người thi hành công vụ gây ra theo quy định của Luật trách nhiệm bồi thường của Nhà nước.”

Điều 10 Nghị quyết số 02/2022/NQ-HĐTP đã hướng dẫn về việc bồi thường thiệt hại do người thi hành công vụ gây ra theo Điều 598 Bộ luật Dân sự. Theo đó, thiệt hại do hành vi trái pháp luật của người thi hành công vụ gây ra và thuộc phạm vi trách nhiệm bồi thường của Nhà nước, thì Nhà nước có nghĩa vụ bồi thường thiệt hại theo quy định của Luật Trách nhiệm bồi thường của Nhà nước.

“Điều 10. Về bồi thường thiệt hại do người thi hành công vụ gây ra quy định tại Điều 598 của Bộ luật Dân sự

Thiệt hại do hành vi trái pháp luật của người thi hành công vụ gây ra thuộc phạm vi trách nhiệm bồi thường của Nhà nước thì Nhà nước có trách nhiệm bồi thường thiệt hại theo quy định của Luật Trách nhiệm bồi thường của Nhà nước. Trường hợp người bị thiệt hại khởi kiện yêu cầu bồi thường thì Tòa án xem xét, thụ lý, giải quyết theo quy định của Luật Trách nhiệm bồi thường của Nhà nước.”

Trong trường hợp người bị thiệt hại khởi kiện yêu cầu bồi thường, tòa án sẽ xem xét, thụ lý và giải quyết theo quy định của Luật Trách nhiệm bồi thường của Nhà nước.

3. Nguyên tắc bồi thường Nhà nước

Được quy định tại Điều 4 Luật Bồi thường nhà nước 2017 như sau:

“Điều 4. Nguyên tắc bồi thường của Nhà nước

1. Việc bồi thường của Nhà nước được thực hiện theo quy định của Luật này.

2. Việc giải quyết yêu cầu bồi thường được thực hiện kịp thời, công khai, bình đẳng, thiện chí, trung thực, đúng pháp luật; được tiến hành trên cơ sở thương lượng giữa cơ quan giải quyết bồi thường và người yêu cầu bồi thường theo quy định của Luật này.

Việc giải quyết yêu cầu bồi thường trong hoạt động tố tụng hình sự được thực hiện tại cơ quan trực tiếp quản lý người thi hành công vụ gây thiệt hại theo quy định tại Mục 1 Chương V của Luật này.

3. Người yêu cầu bồi thường đã yêu cầu một trong các cơ quan giải quyết bồi thường quy định tại khoản 7 Điều 3 của Luật này giải quyết yêu cầu bồi thường và đã được cơ quan đó thụ lý giải quyết thì không được yêu cầu cơ quan có thẩm quyền khác giải quyết yêu cầu bồi thường, trừ trường hợp quy định tại điểm b khoản 1 và khoản 2 Điều 52 của Luật này.

4. Nhà nước giải quyết yêu cầu bồi thường sau khi có văn bản làm căn cứ yêu cầu bồi thường hoặc kết hợp giải quyết yêu cầu bồi thường trong quá trình tố tụng hình sự, tố tụng hành chính tại Tòa án đối với yêu cầu bồi thường trong hoạt động quản lý hành chính, tố tụng dân sự, tố tụng hành chính, thi hành án hình sự, thi hành án dân sự theo quy định của Luật này.

5. Trường hợp người bị thiệt hại có một phần lỗi trong việc gây ra thiệt hại thì Nhà nước chỉ bồi thường phần thiệt hại sau khi trừ đi phần thiệt hại tương ứng với phần lỗi của người bị thiệt hại.”

- Việc giải quyết yêu cầu bồi thường phải được thực hiện kịp thời, công khai, bình đẳng, thiện chí, trung thực, và đúng pháp luật; đồng thời được tiến hành dựa trên cơ sở thương lượng giữa cơ quan giải quyết bồi thường và người yêu cầu bồi thường theo quy định của Luật này. Việc giải quyết yêu cầu bồi thường trong quá trình tố tụng hình sự sẽ được thực hiện tại cơ quan trực tiếp quản lý người thi hành công vụ gây thiệt hại.

- Nếu người yêu cầu bồi thường đã yêu cầu một trong các cơ quan giải quyết bồi thường giải quyết yêu cầu bồi thường và đã được cơ quan đó thụ lý giải quyết, thì họ không được yêu cầu cơ quan có thẩm quyền khác giải quyết yêu cầu bồi thường, trừ trường hợp quy định.

Nhà nước sẽ giải quyết yêu cầu bồi thường sau khi có văn bản làm căn cứ yêu cầu bồi thường hoặc kết hợp giải quyết yêu cầu bồi thường trong quá trình tố tụng hình sự, tố tụng hành chính tại Tòa án đối với yêu cầu bồi thường trong hoạt động quản lý hành chính, tố tụng dân sự, tố tụng hành chính, thi hành án hình sự, thi hành án dân sự theo quy định của Luật này.

Trường hợp nếu một công an trong quá trình thi hành công vụ gây thiệt hại cho tài sản của người dân, liệu người dân có thể yêu cầu bồi thường từ cơ quan công an hay phải đợi xét xử trách nhiệm của cá nhân công an đó trước?

Theo quy định tại Luật Trách nhiệm bồi thường của Nhà nước 2017, nếu một công an trong quá trình thi hành công vụ gây thiệt hại cho tài sản của người dân, thì người dân có thể yêu cầu bồi thường từ Nhà nước, chứ không nhất thiết phải đợi xét xử trách nhiệm của cá nhân công an đó trước.

Cụ thể:

- Điều kiện bồi thường là hành vi gây thiệt hại phải xảy ra trong quá trình thi hành công vụ, và hành vi đó có thể là do công an thực hiện sai quy định của pháp luật hoặc vượt quá quyền hạn.

- Nhà nước sẽ chịu trách nhiệm bồi thường thiệt hại khi công an hành động trong phạm vi công vụ của mình.

- Sau đó, cơ quan có thẩm quyền có thể xem xét, xử lý trách nhiệm của cá nhân công an theo quy định của pháp luật. Nếu công an đó có lỗi, cá nhân đó có thể bị truy cứu trách nhiệm và có thể phải bồi thường lại cho Nhà nước.

Trân trọng./.