Hợp đồng gia công là gì? Quyền và nghĩa vụ của các bên trong hợp đồng gia công được quy định như thế nào?
Luật sư cho tôi hỏi: Trong trường hợp bên gia công không thực hiện đúng yêu cầu về chất lượng hoặc thời gian như thỏa thuận trong hợp đồng gia công, bên đặt gia công có thể yêu cầu bồi thường hoặc yêu cầu sửa chữa hàng hóa như thế nào? Và nếu tranh chấp xảy ra về việc giao hàng không đúng tiến độ, bên đặt gia công có quyền yêu cầu chấm dứt hợp đồng không?
MỤC LỤC
2. Đối tượng hợp đồng gia công
3. Đặc điểm của hợp đồng gia công
4.1. Quyền và nghĩa vụ của bên đặt gia công
4.2. Quyền và nghĩa vụ bên nhận gia công
Trả lời:
1. Hợp đồng gia công là gì?
Căn cứ theo Điều 542 Bộ luật Dân sự 2015 quy định:
“Điều 542. Hợp đồng gia công
Hợp đồng gia công là sự thỏa thuận giữa các bên, theo đó bên nhận gia công thực hiện công việc để tạo ra sản phẩm theo yêu cầu của bên đặt gia công, bên đặt gia công nhận sản phẩm và trả tiền công.”
Bên cạnh đó trong lĩnh vực thương mại, tại Điều 179 Luật Thương mại 2005 cũng có nêu:
“Điều 179. Hợp đồng gia công
Hợp đồng gia công phải được lập thành văn bản hoặc bằng hình thức khác có giá trị pháp lý tương đương.”
2. Đối tượng hợp đồng gia công
Căn cứ theo Điều 543 Bộ luật Dân sự 2015 quy định:
“Điều 543. Đối tượng của hợp đồng gia công
Đối tượng của hợp đồng gia công là vật được xác định trước theo mẫu, theo tiêu chuẩn mà các bên thỏa thuận hoặc pháp luật có quy định.”
Trong đó, Vật là một loại sản phẩm, hàng hóa do bên thuê gia công đặt theo hợp đồng. Mẫu của vật này có thể do bên thuê gia công chỉ định hoặc do bên gia công đưa ra và bên thuê gia công chấp nhận.
Tại Điều 180 Luật Thương mại 2005, cũng quy định:
“Điều 180. Hàng hóa gia công
1. Tất cả các loại hàng hóa đều có thể được gia công, trừ trường hợp hàng hóa thuộc diện cấm kinh doanh.
2. Trường hợp gia công hàng hóa cho thương nhân nước ngoài để tiêu thụ ở nước ngoài thì hàng hóa thuộc diện cấm kinh doanh, cấm xuất khẩu, cấm nhập khẩu có thể được gia công nếu được cơ quan nhà nước có thẩm quyền cho phép.”
3. Đặc điểm của hợp đồng gia công
- Là hợp đồng song vụ.
Bên gia công có quyền yêu cầu bên đặt gia công chuyển vật liệu đạt tiêu chuẩn về chất lượng, chủng loại, tính đồng bộ và số lượng cùng vật mẫu, bản vẽ để chế tạo. Bên gia công yêu cầu bên đặt gia công nhận tài sản mới do bên gia công tạo ra và trả tiền công như đã thoả thuận.
- Là hợp đồng có đền bù.
Thù lao mà bên thuê gia công phải trả cho bên gia công là khoản đền bù. Bên nhận gia công có thể nhận khoản đền bù tiền hoặc bằng sản phẩm gia công, máy móc, thiết bị dùng để gia công tùy theo thỏa thuận.
- Hợp đồng gia công có kết quả được vật thể hoá.
Là loại hợp đồng có đối tượng là công việc có kết quả tạo ra tài sản mới. Kết quả của công việc gia công phải theo khuôn mẫu mà bên gia công yêu cầu. Nếu pháp luật đã quy định tiêu chuẩn riêng cho tài sản gia công thì bên gia công phải tuân thủ theo các tiêu chuẩn này.
4. Quyền và nghĩa vụ các bên
4.1. Quyền và nghĩa vụ của bên đặt gia công
Căn cứ theo Điều 544 Bộ luật Dân sự 2015 quy định:
“Điều 544. Nghĩa vụ của bên đặt gia công
1. Cung cấp nguyên vật liệu theo đúng số lượng, chất lượng, thời hạn và địa điểm đã thỏa thuận cho bên nhận gia công; cung cấp giấy tờ cần thiết liên quan đến việc gia công.
2. Chỉ dẫn cho bên nhận gia công thực hiện hợp đồng.
3. Trả tiền công theo đúng thỏa thuận.”
Căn cứ theo Điều 545 Bộ luật Dân sự 2015 quy định:
“Điều 545. Quyền của bên đặt gia công
1. Nhận sản phẩm gia công theo đúng số lượng, chất lượng, phương thức, thời hạn và địa điểm đã thỏa thuận.
2. Đơn phương chấm dứt thực hiện hợp đồng và yêu cầu bồi thường thiệt hại khi bên nhận gia công vi phạm nghiêm trọng hợp đồng.
3. Trường hợp sản phẩm không bảo đảm chất lượng mà bên đặt gia công đồng ý nhận sản phẩm và yêu cầu sửa chữa nhưng bên nhận gia công không thể sửa chữa được trong thời hạn thỏa thuận thì bên đặt gia công có quyền hủy bỏ hợp đồng và yêu cầu bồi thường thiệt hại.”
Căn cứ theo Điều 181 Luật Thương mại 2005 quy định:
“Điều 181. Quyền và nghĩa vụ của bên đặt gia công
1. Giao một phần hoặc toàn bộ nguyên liệu, vật liệu gia công theo đúng hợp đồng gia công hoặc giao tiền để mua vật liệu theo số lượng, chất lượng và mức giá thoả thuận.
2. Nhận lại toàn bộ sản phẩm gia công, máy móc, thiết bị cho thuê hoặc cho mượn, nguyên liệu, phụ liệu, vật tư, phế liệu sau khi thanh lý hợp đồng gia công, trừ trường hợp có thoả thuận khác.
3. Bán, tiêu huỷ, tặng biếu tại chỗ sản phẩm gia công, máy móc, thiết bị cho thuê hoặc cho mượn, nguyên liệu, phụ liệu, vật tư dư thừa, phế phẩm, phế liệu theo thoả thuận và phù hợp với quy định của pháp luật.
4. Cử người đại diện để kiểm tra, giám sát việc gia công tại nơi nhận gia công, cử chuyên gia để hướng dẫn kỹ thuật sản xuất và kiểm tra chất lượng sản phẩm gia công theo thoả thuận trong hợp đồng gia công.
5. Chịu trách nhiệm đối với tính hợp pháp về quyền sở hữu trí tuệ của hàng hoá gia công, nguyên liệu, vật liệu, máy móc, thiết bị dùng để gia công chuyển cho bên nhận gia công.”
4.2. Quyền và nghĩa vụ bên nhận gia công
Căn cứ theo Điều 546 Bộ luật Dân sự 2015 quy định:
“Điều 546. Nghĩa vụ của bên nhận gia công
1. Bảo quản nguyên vật liệu do bên đặt gia công cung cấp.
2. Báo cho bên đặt gia công biết để đổi nguyên vật liệu khác, nếu nguyên vật liệu không bảo đảm chất lượng; từ chối thực hiện gia công, nếu biết hoặc phải biết việc sử dụng nguyên vật liệu có thể tạo ra sản phẩm nguy hại cho xã hội.
3. Giao sản phẩm cho bên đặt gia công đúng số lượng, chất lượng, phương thức, thời hạn và địa điểm đã thỏa thuận.
4. Giữ bí mật thông tin về quy trình gia công và sản phẩm tạo ra.
5. Chịu trách nhiệm về chất lượng sản phẩm, trừ trường hợp sản phẩm không bảo đảm chất lượng do nguyên vật liệu mà bên đặt gia công cung cấp hoặc do sự chỉ dẫn không hợp lý của bên đặt gia công.
6. Hoàn trả nguyên vật liệu còn lại cho bên đặt gia công sau khi hoàn thành hợp đồng.”
Căn cứ theo Điều 547 Bộ luật Dân sự 2015 quy định:
“Điều 547. Quyền của bên nhận gia công
1. Yêu cầu bên đặt gia công giao nguyên vật liệu đúng chất lượng, số lượng, thời hạn và địa điểm đã thỏa thuận.
2. Từ chối sự chỉ dẫn không hợp lý của bên đặt gia công trong quá trình thực hiện hợp đồng, nếu thấy chỉ dẫn đó có thể làm giảm chất lượng sản phẩm, nhưng phải báo ngay cho bên đặt gia công.
3. Yêu cầu bên đặt gia công trả đủ tiền công theo đúng thời hạn và phương thức đã thỏa thuận.”
Căn cứ theo Điều 182 Luật Thương mại 2005 quy định:
“Điều 182. Quyền và nghĩa vụ của bên nhận gia công
1. Cung ứng một phần hoặc toàn bộ nguyên liệu, vật liệu để gia công theo thỏa thuận với bên đặt gia công về số lượng, chất lượng, tiêu chuẩn kỹ thuật và giá.
2. Nhận thù lao gia công và các chi phí hợp lý khác.
3. Trường hợp nhận gia công cho tổ chức, cá nhân nước ngoài, bên nhận gia công được xuất khẩu tại chỗ sản phẩm gia công, máy móc, thiết bị thuê hoặc mượn, nguyên liệu, phụ liệu, vật tư dư thừa, phế phẩm, phế liệu theo uỷ quyền của bên đặt gia công.
4. Trường hợp nhận gia công cho tổ chức, cá nhân nước ngoài, bên nhận gia công được miễn thuế nhập khẩu đối với máy móc, thiết bị, nguyên liệu, phụ liệu, vật tư tạm nhập khẩu theo định mức để thực hiện hợp đồng gia công theo quy định của pháp luật về thuế.
5. Chịu trách nhiệm về tính hợp pháp của hoạt động gia công hàng hoá trong trường hợp hàng hoá gia công thuộc diện cấm kinh doanh, cấm xuất khẩu, cấm nhập khẩu.”
Trong trường hợp nếu bên gia công không thực hiện đúng yêu cầu về chất lượng hoặc thời gian như thỏa thuận trong hợp đồng gia công, bên đặt gia công có quyền yêu cầu bên gia công:
- Bồi thường thiệt hại: Bên đặt gia công có thể yêu cầu bồi thường cho những thiệt hại do việc không thực hiện đúng hợp đồng gây ra, bao gồm chi phí phát sinh, tổn thất về sản phẩm, hoặc doanh thu bị ảnh hưởng.
- Sửa chữa hoặc thay thế: Bên đặt gia công có quyền yêu cầu bên gia công sửa chữa hoặc thay thế các sản phẩm không đạt chất lượng hoặc giao muộn, với chi phí do bên gia công chịu.
Nếu tranh chấp xảy ra về việc giao hàng không đúng tiến độ, bên đặt gia công có quyền yêu cầu chấm dứt hợp đồng và yêu cầu bồi thường thiệt hại nếu việc vi phạm này là nghiêm trọng, gây ảnh hưởng đáng kể đến kế hoạch hoặc hoạt động của bên đặt gia công. Quyền chấm dứt hợp đồng thường được quy định rõ trong các điều khoản về vi phạm hợp đồng trong thỏa thuận giữa hai bên.
Trân trọng./.
