1. Giải thích từ ngữ

Hiếp dâm được hiểu là dùng vũ lực, đe dọa dùng vũ lực hoặc lợi dụng tình trạng không thể tự vệ được của nạn nhân hoặc thủ đoạn khác giao cấu hoặc thực hiện hành vi quan hệ tình dục khác trái với ý muốn của nạn nhân. 

2. Tội danh

“Điều 141. Tội hiếp dâm

1. Người nào dùng vũ lực, đe dọa dùng vũ lực hoặc lợi dụng tình trạng không thể tự vệ được của nạn nhân hoặc thủ đoạn khác giao cấu hoặc thực hiện hành vi quan hệ tình dục khác trái với ý muốn của nạn nhân, thì bị phạt tù từ 02 năm đến 07 năm.

2. Phạm tội thuộc một trong các trường hợp sau đây, thì bị phạt tù từ 07 năm đến 15 năm:

a) Có tổ chức;

b) Đối với người mà người phạm tội có trách nhiệm chăm sóc, giáo dục, chữa bệnh;

c) Nhiều người hiếp một người;

d) Phạm tội 02 lần trở lên;

đ) Đối với 02 người trở lên;

e) Có tính chất loạn luân;

g) Làm nạn nhân có thai;

h) Gây thương tích, gây tổn hại cho sức khỏe hoặc gây rối loạn tâm thần và hành vi của nạn nhân mà tỷ lệ tổn thương cơ thể từ 31% đến 60%;

i) Tái phạm nguy hiểm.

3. Phạm tội thuộc một trong các trường hợp sau đây, thì bị phạt tù từ 12 năm đến 20 năm hoặc tù chung thân:

a) Gây thương tích, gây tổn hại cho sức khỏe hoặc gây rối loạn tâm thần và hành vi của nạn nhân mà tỷ lệ tổn thương cơ thể 61% trở lên;

b) Biết mình bị nhiễm HIV mà vẫn phạm tội;

c) Làm nạn nhân chết hoặc tự sát.

4. Phạm tội đối với người từ đủ 16 tuổi đến dưới 18 tuổi, thì bị phạt tù từ 05 năm đến 10 năm.

Phạm tội thuộc một trong các trường hợp quy định tại khoản 2 hoặc khoản 3 Điều này, thì bị xử phạt theo mức hình phạt quy định tại các khoản đó.

5. Người phạm tội còn có thể bị cấm đảm nhiệm chức vụ, cấm hành nghề hoặc làm công việc nhất định từ 01 năm đến 05 năm.”

3. Cấu thành tội phạm

3.1. Khách thể của tội phạm

Xâm phạm đến nhân phẩm, danh dự của nạn nhân, ngoài ra còn có thể xâm phạm đến sức khỏe gồm sức khỏe về thể chất và sức khỏe về tinh thần hoặc gián tiếp xâm phạm đến tính mạng của nạn nhân (làm nạn nhân chết hoặc tự sát).

3.2. Mặt khách quan của tội phạm

Hành vi khách quan của tội hiếp dâm là hành vi giao cấu hoặc thực hiện hành vi quan hệ tình dục khác trái với ý muốn của nạn nhân. Giao cấu là hành vi xâm nhập của bộ phận sinh dục nam vào bộ phận sinh dục nữ với bất kỳ mức độ xâm nhập nào. Hành vi giao cấu chỉ được thực hiện giữa những người khác giới (nam với nữ).

Hành vi quan hệ tình dục khác là hành vi của những người cùng giới tính hoặc khác giới khi sử dụng bộ phận sinh dục nam hay bất kỳ bộ phận sinh dục khác trên cơ thể như các bộ phận khác trên cơ thể (ví dụ: ngón tay, ngón chân, lưỡi,...) dụng cụ tình dục xâm nhập vào bộ phận sinh dục nữ, miệng, hậu môn của người khác với bất kỳ mức độ xâm nhập nào, bao gồm một trong các hành vi sau đây:

- Đưa bộ phận sinh dục nam xâm nhập vào miệng hậu môn của người khác;

- Dùng bộ phận khác trên cơ thể (vì để hầu mày, ngón chân, lưỡi...), dụng cụ tình dục xâm nhập vào bộ phận sinh dục nữ, hậu môn của người khác.

Hành vi giao cấu hoặc thực hiện các hành vi quan hệ tình dục khác được coi là phạm tội khi nó được thực hiện trái với ý muốn của nạn nhân, tức là người bị hại không đồng ý hoặc không mong muốn tham gia vào hành vi quan hệ tình dục này.

Trong nhiều trường hợp, nạn nhân có thể không có khả năng biểu lộ ý chí hoặc không thể từ chối do bị cưỡng ép, đe dọa, hoặc do tình trạng không thể kháng cự như bị hôn mê, bất tỉnh, hoặc say xỉn. Người phạm tội lợi dụng những hoàn cảnh này hoặc sử dụng nhiều thủ đoạn khác nhau để buộc nạn nhân phải tham gia vào hành vi quan hệ tình dục mà họ hoàn toàn không mong muốn.

Giao cấu trái với ý muốn của nạn nhân là khi hành vi quan hệ tình dục được thực hiện mà không có sự đồng ý hoặc không có ý thức, ý chí của nạn nhân. Điều này bao gồm các tình huống mà nạn nhân không thể tự bảo vệ mình hoặc không thể đưa ra sự đồng ý rõ ràng, như khi nạn nhân đang trong tình trạng hôn mê, bất tỉnh, hoặc say xỉn. Trong những trường hợp như vậy, người phạm tội có thể sử dụng các biện pháp cưỡng ép, đe dọa, hoặc lừa dối để buộc nạn nhân phải chấp nhận quan hệ tình dục trái với ý muốn thực sự của họ.

Để đánh giá chính xác xem hành vi giao cấu hoặc thực hiện các hành vi quan hệ tình dục khác có trái với ý muốn của nạn nhân hay không, cần phải xem xét quá trình thực hiện tội phạm và sự phản ứng của nạn nhân trong hoàn cảnh cụ thể.

Người phạm tội thực hiện được hành vi giao cấu hoặc thực hiện hành vi quan hệ tình dục khác trái với ý muốn của nạn nhân vì họ dùng một trong các thủ đoạn phạm tội sau:

- Dùng vũ lực là việc dùng sức mạnh vật chất nhằm làm tê liệt sự kháng cự của nạn nhân chống lại việc giao cấu như xô ngã, giữ chân tay, bóp cổ, đánh,...

- Đe dọa dùng vũ lực là việc đe dọa sẽ dùng sức mạnh vật chất đối với nạn nhân nhằm làm cho họ bị tê liệt ý chí, buộc họ phải giao cấu hoặc thực hiện hành vi quan hệ tình dục khác mà không dám kháng cự như dọa giết, dọa gây thương tích cho nạn nhân,...

- Lợi dụng tình trạng không thể tự vệ được của nạn nhân là việc người phạm tội lợi dụng tình trạng người bị hại lâm vào một trong những hoàn cảnh sau đây để giao cấu hoặc thực hiện hành vi quan hệ tình dục khác:

+ Người bị hại không thể chống cự được (Ví dụ: người bị hại bị tai nạn, bị ngất, bị trói, bị khuyết tật,... dẫn đến không thể chống cự được);

+ Người bị hại bị hạn chế hoặc bị mất khả.

3.3. Mặt chủ quan của tội phạm

Người phạm tội có lỗi cố ý trực tiếp.

3.4. Chủ thể của tội phạm

Điều kiện về chủ thể bị truy cứu trách nhiệm hình sự đối với tội hiếp dâm như sau:

- Đối với người từ đủ 16 tuổi trở lên sẽ bị trách nhiệm hình sự nếu thuộc Khoản 1 Điều 141 Bộ luật Hình sự năm 2015 sửa đổi, bổ sung năm 2017.

- Đối với người từ đủ 14 tuổi trở lên sẽ bị trách nhiệm hình sự nếu thuộc Khoản 2,3,4 Điều 141 Bộ luật Hình sự năm 2015 sửa đổi, bổ sung năm 2017.

- Chủ thể của tội hiếp dâm là người có năng lực trách nhiệm hình sự (Điều 141 Bộ luật Hình sự năm 2015 sửa đổi, bổ sung năm 2017.

Lưu ý: Chủ thể của tội hiếp dâm có thể là nam hoặc nữ (Đây là điểm mới của Bộ luật hình sự năm 2015 sửa đổi, bổ sung năm 2017).

Trân trọng./.