Vụ việc cạnh tranh là gì? Việc áp dụng pháp luật về cạnh tranh được quy định như thế nào?
Luật sư cho tôi hỏi: Tôi làm trong lĩnh vực phân phối hàng tiêu dùng ở địa phương. Gần đây, doanh nghiệp tôi gặp phải một số hành vi mà tôi nghi ngờ là không lành mạnh, ví dụ như đối thủ cấu kết ngầm để đẩy giá xuống, lôi kéo đại lý bằng cách đưa ra các điều kiện bất hợp lý, khiến doanh số bên tôi giảm mạnh. Tôi có lên mạng tìm hiểu thì thấy người ta nói nhiều đến “Vụ việc cạnh tranh”, nhưng tôi không rõ chính xác khái niệm đó là gì. Ngoài ra, tôi cũng băn khoăn không biết khi nào thì áp dụng Luật Cạnh tranh, và việc áp dụng pháp luật cạnh tranh hiện nay được quy định cụ thể ra sao? Mong luật sư giúp tôi giải đáp.
MỤC LỤC
2. Việc áp dụng pháp luật về cạnh tranh được quy định như thế nào?
Trả lời:
1. Vụ việc cạnh tranh là gì?
Trong nền kinh tế thị trường, nếu quan hệ cung cầu là cốt vật chất, giá cả là diện mạo thì cạnh tranh là linh hồn của thị trường. Nhờ có cạnh tranh, với sự thay đổi liên tục về nhu cầu và khát vọng của con người mà nền kinh tế thị trường đã đem lại những bước phát triển nhảy vọt mà loài người chưa từng có được trong các hình thái kinh tế trước đó. Khát khao tối đa hóa lợi nhuận của nhà kinh doanh sẽ mau chóng trở thành động lực thúc đẩy họ sáng tạo, đổi mới không ngừng, làm cho cạnh tranh trở thành động lực của sự phát triển.
Pháp luật cạnh tranh ra đời với mục tiêu xây dựng một môi trường kinh doanh công bằng, lành mạnh, thúc đẩy sự phát triển của nền kinh tế thị trường. Trong quá trình áp dụng và thực thi các quy định của pháp luật về cạnh tranh, việc hiểu rõ các khái niệm, thuật ngữ chuyên môn có vai trò đặc biệt quan trọng nhằm bảo đảm sự thống nhất trong nhận thức và hành xử. Vậy nên khoản 9 Điều 3 Luật Cạnh tranh 2018 đã thống nhất cách hiểu vụ việc cạnh tranh như sau:
“Điều 3. Giải thích từ ngữ
Trong Luật này, các từ ngữ dưới đây được hiểu như sau:
9. Vụ việc cạnh tranh là vụ việc có dấu hiệu vi phạm pháp luật về cạnh tranh bị điều tra, xử lý theo quy định của Luật này, bao gồm vụ việc hạn chế cạnh tranh, vụ việc vi phạm quy định về tập trung kinh tế và vụ việc cạnh tranh không lành mạnh.”
Như vậy, vụ việc cạnh tranh được hiểu là vụ việc có dấu hiệu vi phạm các quy định của pháp luật về cạnh tranh bị điều tra, xử lý theo quy định của Luật Cạnh tranh. Vụ việc cạnh tranh này bao gồm vụ việc hạn chế cạnh tranh, vụ việc vi phạm quy định về tập trung kinh tế và cả vụ việc cạnh tranh không lành mạnh. Việc xác định cụ thể các loại vụ việc này giúp cơ quan có thẩm quyền dễ dàng hơn trong việc điều tra, xử lý và áp dụng các biện pháp phù hợp, đồng thời giúp các doanh nghiệp nhận thức rõ hơn về ranh giới pháp lý để tránh những vi phạm không đáng có. Điều này góp phần quan trọng vào việc bảo vệ và duy trì một môi trường cạnh tranh công bằng, minh bạch trên thị trường.
2. Việc áp dụng pháp luật về cạnh tranh được quy định như thế nào?
Trong hệ thống pháp luật Việt Nam, cạnh tranh là lĩnh vực chịu sự điều chỉnh của nhiều quy phạm pháp luật khác nhau. Tuy nhiên, để đảm bảo tính thống nhất và hiệu lực trong việc điều chỉnh các hành vi liên quan đến cạnh tranh trên thị trường, Điều 4 Luật Cạnh tranh 2018 đã quy định nguyên tắc áp dụng pháp luật về cạnh tranh. Điều này nhằm xác định rõ phạm vi ưu tiên và cách thức áp dụng khi có sự chồng lấn hoặc mâu thuẫn giữa Luật Cạnh tranh và các luật khác có liên quan. Cụ thể như sau:
“Điều 4. Áp dụng pháp luật về cạnh tranh
1. Luật này điều chỉnh chung về các quan hệ cạnh tranh. Việc điều tra, xử lý vụ việc cạnh tranh, miễn trừ đối với thỏa thuận hạn chế cạnh tranh bị cấm và thông báo tập trung kinh tế phải áp dụng quy định của Luật này.
2. Trường hợp luật khác có quy định về hành vi hạn chế cạnh tranh, hình thức tập trung kinh tế, hành vi cạnh tranh không lành mạnh và việc xử lý hành vi cạnh tranh không lành mạnh khác với quy định của Luật này thì áp dụng quy định của luật đó.”
Theo đó, Luật Cạnh tranh là văn bản pháp luật điều chỉnh chung về các quan hệ cạnh tranh. Những việc về điều tra, xử lý vụ việc cạnh tranh hay miễn trừ đối với thỏa thuận hạn chế cạnh tranh bị cấm và thông báo tập trung kinh tế thì bắt buộc phải áp dụng quy định của Luật Cạnh tranh 2018 này. Luật Cạnh tranh giữ vai trò nền tảng, điều chỉnh tổng thể các vấn đề liên quan đến cạnh tranh trên thị trường, bảo đảm tính thống nhất, minh bạch và hiệu quả trong việc kiểm soát hành vi của doanh nghiệp cũng như duy trì môi trường cạnh tranh lành mạnh.
Tuy nhiên, trong một số lĩnh vực đặc thù khác có thể tồn tại các quy định riêng về những vấn đề liên quan đến cạnh tranh phù hợp với đặc điểm của từng ngành. Nếu các điều khoản tại luật chuyên ngành có sự khác biệt so với Luật Cạnh tranh các vấn đề về hành vi hạn chế cạnh tranh, hình thức tập trung kinh tế, hành vi cạnh tranh không lành mạnh và việc xử lý hành vi cạnh tranh không lành mạnh thì pháp luật cho phép ưu tiên áp dụng quy định của luật chuyên ngành nhằm bảo đảm tính linh hoạt, phù hợp với thực tiễn quản lý ngành nghề đó.
Trân trọng./.
