Tra cứu thông tin lý lịch tư pháp về án tích có trước ngày 01/7/2010 để cấp phiếu lý lịch tư pháp được quy định thực hiện như thế nào?
Luật sư cho tôi hỏi: Việc tra cứu thông tin lý lịch tư pháp về án tích phát sinh trước ngày 01/7/2010 để phục vụ cho công tác cấp Phiếu lý lịch tư pháp được pháp luật hiện hành quy định như thế nào? Cụ thể, quy định pháp lý về phạm vi đối tượng được áp dụng; cơ quan nào có thẩm quyền thực hiện việc tra cứu; trình tự và thời hạn tra cứu được tiến hành ra sao?
MỤC LỤC
1.1. Tra cứu thông tin lý lịch tư pháp về án tích tại cơ quan Công an
1.2. Tra cứu thông tin lý lịch tư pháp về án tích tại Tòa án
1.3. Tra cứu thông tin lý lịch tư pháp về án tích tại cơ quan có thẩm quyền thuộc Bộ Quốc phòng
Trả lời:
1. Việc xác định nơi tra cứu thông tin lý lịch tư pháp về án tích được quy định thực hiện như thế nào?
Việc xác định nơi tra cứu thông tin lý lịch tư pháp về án tích được quy định tại Điều 24 Nghị định số 111/2010/NĐ-CP ngày 23/11/2010 của Chính phủ quy định chi tiết và hướng dẫn thi hành một số điều của Luật Lý lịch tư pháp (“Nghị định số 111/2010/NĐ-CP”) quy định như sau:
“Điều 24. Xác định nơi tra cứu thông tin lý lịch tư pháp về án tích
1. Việc tra cứu thông tin lý lịch tư pháp về án tích có trước ngày 01 tháng 7 năm 2010 để cấp Phiếu lý lịch tư pháp được thực hiện tại cơ sở dữ liệu của ngành Công an theo quy định tại Điều 25 của Nghị định này.
2. Trường hợp kết quả tra cứu thông tin tại cơ sở dữ liệu của ngành Công an chưa có đủ căn cứ để kết luận về tình trạng án tích của người xin cấp Phiếu lý lịch tư pháp hoặc người xin cấp Phiếu lý lịch tư pháp thuộc trường hợp quy định tại Điều 27 của Nghị định này thì Trung tâm lý lịch tư pháp quốc gia, Sở Tư pháp liên hệ với Tòa án hoặc cơ quan có thẩm quyền thuộc Bộ Quốc phòng để tra cứu thông tin theo quy định tại Điều 26, Điều 27 của Nghị định này.
3. Trường hợp cơ sở dữ liệu lý lịch tư pháp có đầy đủ thông tin lý lịch tư pháp có trước ngày 01 tháng 7 năm 2010 của những người quy định tại các khoản 2 và 3 Điều 8 của Nghị định này thì việc tra cứu thông tin được thực hiện tại cơ sở dữ liệu lý lịch tư pháp.”
Theo đó, việc tra cứu thông tin lý lịch tư pháp về án tích có trước ngày 01/7/2010 để cấp Phiếu lý lịch tư pháp tùy vào từng trường hợp sẽ được thực hiện tại cơ sở dữ liệu của ngành Công an hoặc Trung tâm lý lịch tư pháp quốc gia, Sở Tư pháp sẽ liên hệ với Tòa án hoặc cơ quan có thẩm quyền thuộc Bộ Quốc phòng để tra cứu thông tin. Cụ thể, từng trường hợp sẽ được quy định như sau:
1.1. Tra cứu thông tin lý lịch tư pháp về án tích tại cơ quan Công an
Quy định về việc tra cứu thông tin lý lịch tư pháp về án tích tại cơ quan Công an được ghi nhận tại Điều 25 Nghị định số 111/2010/NĐ-CP như sau:
“Điều 25. Tra cứu thông tin lý lịch tư pháp về án tích tại cơ quan Công an
1. Trường hợp Sở Tư pháp cấp Phiếu lý lịch tư pháp thì việc tra cứu thông tin được thực hiện như sau:
a) Trong thời hạn 01 ngày làm việc, kể từ ngày nhận đủ hồ sơ yêu cầu cấp Phiếu lý lịch tư pháp hợp lệ, Sở Tư pháp gửi Phiếu xác minh lý lịch tư pháp kèm theo 01 bộ hồ sơ cho cơ quan Công an cùng cấp;
b) Trong thời hạn 07 ngày làm việc, kể từ ngày nhận được Phiếu xác minh lý lịch tư pháp, cơ quan Công an cấp tỉnh thực hiện tra cứu thông tin về tình trạng án tích của đương sự và gửi cho Sở Tư pháp kết quả tra cứu; trường hợp phải tra cứu thông tin trong hệ thống hồ sơ, tàng thư của Bộ Công an thì thời hạn không quá 09 ngày làm việc.
2. Trường hợp Trung tâm lý lịch tư pháp quốc gia cấp Phiếu lý lịch tư pháp thì việc tra cứu thông tin được thực hiện như sau:
a) Trong thời hạn 01 ngày làm việc, kể từ ngày nhận đủ hồ sơ yêu cầu cấp Phiếu lý lịch tư pháp hợp lệ, Trung tâm lý lịch tư pháp quốc gia gửi Phiếu xác minh lý lịch tư pháp kèm theo 01 bộ hồ sơ cho cơ quan quản lý hệ thống hồ sơ, tàng thư của Bộ Công an;
b) Trong thời hạn 07 ngày làm việc, kể từ ngày nhận được Phiếu xác minh lý lịch tư pháp, cơ quan quản lý hệ thống hồ sơ, tàng thư của Bộ Công an thực hiện tra cứu thông tin và gửi kết quả tra cứu cho Trung tâm lý lịch tư pháp quốc gia.
3. Trong trường hợp khẩn cấp theo yêu cầu của cơ quan tiến hành tố tụng, ngay sau khi nhận được yêu cầu, Trung tâm lý lịch tư pháp quốc gia, Sở Tư pháp phối hợp với cơ quan có thẩm quyền của Bộ Công an thực hiện tra cứu thông tin lý lịch tư pháp của đương sự và cấp Phiếu lý lịch tư pháp trong thời hạn 24 giờ, kể từ thời điểm nhận được yêu cầu.”
Việc tra cứu thông tin lý lịch tư pháp về án tích tại cơ quan Công an được pháp luật quy định chặt chẽ về thẩm quyền, trình tự và thời hạn thực hiện, nhằm bảo đảm tính chính xác, kịp thời và thống nhất trong công tác cấp Phiếu lý lịch tư pháp. Cụ thể:
- Đối với trường hợp Sở Tư pháp cấp Phiếu lý lịch tư pháp, Sở Tư pháp có trách nhiệm gửi Phiếu xác minh và hồ sơ cho cơ quan Công an cùng cấp trong vòng 01 ngày làm việc, sau đó cơ quan Công an cấp tỉnh phải tra cứu và phản hồi trong thời hạn 07 ngày làm việc, trường hợp cần thiết phải tra cứu tại hệ thống tàng thư của Bộ Công an thì không quá 09 ngày làm việc.
- Đối với trường hợp Trung tâm lý lịch tư pháp quốc gia cấp Phiếu, trong vòng 01 ngày làm việc kể từ khi nhận hồ sơ hợp lệ, Trung tâm gửi Phiếu xác minh đến cơ quan quản lý hệ thống hồ sơ, tàng thư của Bộ Công an; cơ quan này có trách nhiệm tra cứu và gửi kết quả trong thời hạn 07 ngày làm việc.
- Trong trường hợp khẩn cấp theo yêu cầu của cơ quan tiến hành tố tụng, việc phối hợp tra cứu và cấp Phiếu lý lịch tư pháp phải được tiến hành khẩn trương, bảo đảm hoàn thành trong vòng 24 giờ, kể từ thời điểm nhận được yêu cầu.
Như vậy, quy định này không chỉ xác định rõ trách nhiệm giữa các cơ quan (Sở Tư pháp, Trung tâm lý lịch tư pháp quốc gia và cơ quan Công an) mà còn đặt ra các mốc thời hạn cụ thể, phù hợp với tính chất công việc, bảo đảm cho hoạt động cấp Phiếu lý lịch tư pháp diễn ra minh bạch, nhanh chóng, hiệu quả và đáp ứng yêu cầu thực tiễn, đồng thời vẫn bảo đảm căn cứ pháp lý rõ ràng để tránh tùy tiện trong quá trình thực hiện.
1.2. Tra cứu thông tin lý lịch tư pháp về án tích tại Tòa án
Quy định về việc tra cứu thông tin lý lịch tư pháp về án tích tại Tòa án được ghi nhận tại Điều 26 Nghị định số 111/2010/NĐ-CP như sau:
“Điều 26. Tra cứu thông tin lý lịch tư pháp về án tích tại Tòa án
Trường hợp sau khi đã tra cứu thông tin lý lịch tư pháp về án tích tại cơ quan Công an mà vẫn chưa đủ căn cứ để kết luận hoặc nội dung về tình trạng án tích của đương sự có điểm chưa rõ ràng, đầy đủ để khẳng đương sự có hay không có án tích thì Trung tâm lý lịch tư pháp quốc gia, Sở Tư pháp liên hệ với Tòa án đã xét xử sơ thẩm vụ án liên quan đến đương sự để tra cứu hồ sơ.
Thời hạn tra cứu hồ sơ tại Tòa án không quá 5 ngày làm việc.”
Theo đó, việc tra cứu thông tin lý lịch tư pháp về án tích tại Tòa án được xem là biện pháp bổ sung, hỗ trợ nhằm bảo đảm tính chính xác, đầy đủ và khách quan của thông tin về tình trạng án tích của cá nhân. Cơ chế này chỉ được áp dụng khi sau quá trình tra cứu tại cơ quan Công an vẫn còn thiếu căn cứ hoặc thông tin chưa rõ ràng, chưa đủ để khẳng định đương sự có hay không có án tích. Khi đó, Trung tâm lý lịch tư pháp quốc gia hoặc Sở Tư pháp có trách nhiệm liên hệ trực tiếp với Tòa án đã xét xử sơ thẩm vụ án có liên quan đến đương sự để tra cứu hồ sơ.
Đáng chú ý, pháp luật quy định thời hạn tra cứu tại Tòa án không quá 05 ngày làm việc, qua đó vừa bảo đảm quyền tiếp cận thông tin lý lịch tư pháp của công dân, vừa duy trì tính kịp thời trong hoạt động cấp Phiếu lý lịch tư pháp.
Từ đó có thể khẳng định, việc tra cứu thông tin án tích tại Tòa án vừa mang tính bổ trợ tất yếu khi tra cứu tại Công an chưa đủ căn cứ, vừa bảo đảm nguyên tắc đầy đủ, đúng đắn và hợp pháp trong việc xác định tình trạng án tích của công dân, qua đó nâng cao giá trị pháp lý và độ tin cậy của Phiếu lý lịch tư pháp.
1.3. Tra cứu thông tin lý lịch tư pháp về án tích tại cơ quan có thẩm quyền thuộc Bộ Quốc phòng
Quy định về việc tra cứu thông tin lý lịch tư pháp về án tích tại cơ quan có thẩm quyền thuộc Bộ Quốc phòng được ghi nhận tại Điều 27 Nghị định số 111/2010/NĐ-CP như sau:
“Điều 27. Tra cứu thông tin lý lịch tư pháp về án tích tại cơ quan có thẩm quyền thuộc Bộ Quốc phòng
Trường hợp cấp Phiếu lý lịch tư pháp cho người đã từng là sĩ quan, hạ sĩ quan, binh sĩ, quân nhân chuyên nghiệp, công nhân viên quốc phòng thì Trung tâm lý lịch tư pháp quốc gia, Sở Tư pháp phối hợp với cơ quan có thẩm quyền thuộc Bộ Quốc phòng để tra cứu thông tin.”
Việc tra cứu thông tin lý lịch tư pháp về án tích tại cơ quan có thẩm quyền thuộc Bộ Quốc phòng được thiết lập như một cơ chế đặc thù áp dụng đối với những cá nhân đã từng phục vụ trong lực lượng vũ trang nhân dân, bao gồm: Sĩ quan, hạ sĩ quan, binh sĩ, quân nhân chuyên nghiệp và công nhân viên quốc phòng.
Khác với cơ chế tra cứu tại cơ quan Công an hoặc Tòa án, quy định này yêu cầu Trung tâm lý lịch tư pháp quốc gia và Sở Tư pháp phải phối hợp trực tiếp với cơ quan có thẩm quyền của Bộ Quốc phòng, nơi quản lý hồ sơ, tàng thư liên quan đến quân nhân nhằm để bảo đảm việc xác minh tình trạng án tích được đầy đủ, chính xác và phù hợp với thực tiễn quản lý trong quân đội.
2. Tra cứu thông tin lý lịch tư pháp đối với trường hợp đã được xác định không có án tích trước ngày 01 tháng 7 năm 2010 được quy định thực hiện như thế nào?
Căn cứ theo Điều 28 Nghị định số 111/2010/NĐ-CP quy định như sau:
“Điều 28. Tra cứu thông tin lý lịch tư pháp đối với trường hợp đã được xác định không có án tích trước ngày 01 tháng 7 năm 2010
Trường hợp người đã được cấp Phiếu lý lịch tư pháp kể từ ngày 01 tháng 7 năm 2010 mà đã được xác định không có án tích trước ngày 01 tháng 7 năm 2010 thì khi cấp Phiếu lý lịch tư pháp lần thứ hai cho người đó không bắt buộc phải tra cứu thông tin tại các cơ quan Công an, Tòa án, cơ quan có thẩm quyền thuộc Bộ Quốc phòng theo quy định tại Chương này.”
Việc tra cứu thông tin lý lịch tư pháp đối với những trường hợp đã được xác định không có án tích trước ngày 01/7/2010 được pháp luật quy định theo hướng giản lược, thuận tiện. Cụ thể, nếu một cá nhân đã từng được cấp Phiếu lý lịch tư pháp từ ngày 01/7/2010 trở đi và trong đó đã được xác nhận là không có án tích trước thời điểm Luật Lý lịch tư pháp có hiệu lực (01/7/2010) thì khi cấp Phiếu lý lịch tư pháp lần tiếp theo cho người này, cơ quan có thẩm quyền không bắt buộc phải thực hiện lại việc tra cứu thông tin tại Công an, Tòa án hoặc cơ quan thuộc Bộ Quốc phòng.
Quy định này phản ánh nguyên tắc tính kế thừa và ổn định của thông tin pháp lý, đồng thời bảo đảm hiệu quả hành chính khi không lặp lại những bước xác minh đã rõ ràng, hợp pháp và có giá trị pháp lý trước đó. Nhờ đó, thủ tục cấp Phiếu lý lịch tư pháp trong các trường hợp này trở nên nhanh gọn, hợp lý và tiết kiệm nguồn lực nhưng vẫn duy trì tính chính xác, tin cậy và hợp pháp của thông tin.
Trân trọng./.
