1. Giải thích từ ngữ

Sản xuất, tàng trữ, vận chuyển hoặc mua bán phương tiện, dụng cụ dùng vào việc sản xuất hoặc sử dụng trái phép chất ma túy được hiểu là hành vi của một cá nhân hoặc tổ chức liên quan đến việc chế tạo, lưu giữ, di chuyển hoặc giao dịch các phương tiện, dụng cụ chuyên dụng được sử dụng để sản xuất hoặc tiêu thụ chất ma túy mà không có sự cho phép của cơ quan có thẩm quyền hoặc vi phạm các quy định của pháp luật.

2. Tội danh

“Điều 254. Tội sản xuất, tàng trữ, vận chuyển hoặc mua bán phương tiện, dụng cụ dùng vào việc sản xuất hoặc sử dụng trái phép chất ma túy

1. Người nào sản xuất, tàng trữ, vận chuyển hoặc mua bán phương tiện, dụng cụ dùng vào việc sản xuất hoặc sử dụng trái phép chất ma túy thuộc một trong các trường hợp sau đây, thì bị phạt tù từ 01 năm đến 05 năm:

a) Đã bị xử phạt vi phạm hành chính về một trong các hành vi này hoặc đã bị kết án về tội này, chưa được xóa án tích mà còn vi phạm;

b) Có số lượng từ 06 đơn vị đến 19 đơn vị dụng cụ, phương tiện cùng loại hoặc khác loại.

2. Phạm tội thuộc một trong các trường hợp sau đây, thì bị phạt tù từ 05 năm đến 10 năm:

a) Có tổ chức;

b) Phạm tội 02 lần trở lên;

c) Lợi dụng chức vụ, quyền hạn;

d) Lợi dụng danh nghĩa cơ quan, tổ chức;

đ) Có số lượng 20 đơn vị dụng cụ, phương tiện cùng loại hoặc khác loại trở lên;

e) Vận chuyển, mua bán qua biên giới;

g) Sử dụng người dưới 16 tuổi vào việc phạm tội;

h) Tái phạm nguy hiểm.

3. Người phạm tội còn có thể bị phạt tiền từ 5.000.000 đồng đến 500.000.000 đồng, cấm đảm nhiệm chức vụ, cấm hành nghề hoặc làm công việc nhất định từ 01 năm đến 05 năm hoặc tịch thu một phần hoặc toàn bộ tài sản.”

3. Cấu thành tội phạm

3.1. Khách thể của tội phạm

Đối tượng tác động của tội phạm này là phương tiện, dụng cụ dùng vào việc sản xuất hoặc sử dụng trái phép chất ma túy. Cho đến nay, chưa có tài liệu nào công bố danh mục các phương tiện, dụng cụ dùng vào việc sản xuất hoặc sử dụng trái phép chất ma tuý.

Khách thể của sản xuất, tàng trữ, vận chuyển, mua bán các phương tiện, dụng cụ dùng vào việc sản xuất hoặc sử dụng trái phép chất ma túy là chế độ quản lý của Nhà nước đối với chất ma tuý. Hiện nay, việc sản xuất, bảo quản, mua bán,... một số chất ma tuý để sản xuất sản phẩm chủ yếu trong lĩnh vực y tế nhằm mục đích chữa bệnh dưới dạng thuốc tân dược và được quy định rất chặt chẽ từ khâu sản xuất đến khâu quản lý, bán và sử dụng.

3.2. Mặt khách quan của tội phạm

Hành vi khách quan của tội phạm gồm 04 hành vi: sản xuất, tàng trữ, vận chuyển hoặc mua bán phương tiện, dụng cụ dùng vào việc sản xuất hoặc sử dụng trái phép chất ma túy

Hành vi sản xuất phương tiện hoặc dụng cụ dùng vào việc sản xuất hoặc sử dụng trái phép chất ma tuý.

- Sản xuất phương tiện dùng vào việc sản xuất trái phép chất ma tuý;

- Sản xuất dụng cụ dùng vào việc sản xuất trái phép chất ma tuý;

- Sản xuất phương tiện dùng vào việc sử dụng trái phép chất ma tuý;

- Sản xuất dụng cụ dùng vào việc sử dụng trái phép chất ma tuý.

Do đó, khi xác định hành vi sản xuất phương tiện hoặc dụng cụ dùng vào việc sản xuất hoặc sử dụng trái phép chất ma tuý cần chú ý đối tượng mà người phạm tội sản xuất là loại phương tiện hoặc dụng cụ dùng vào việc sản xuất trái phép chất ma tuý hay dùng vào việc sử dụng trái phép chất ma tuý.

Lưu ý: Nếu chế tạo ra phương tiện, dụng cụ chuyên dùng vào việc sản xuất hoặc sử dụng trái phép chất ma tuý thì không cần xác định mục đích sử dụng phương tiện, dụng cụ đó, nhưng nếu chế tạo ra phương tiện, dụng cụ nhưng không phải là chuyên dùng vào việc sản xuất hoặc sử dụng trái phép chất ma tuý thì cần phải xác định mục đích sử dụng của người phạm tội, vì phương tiện, dụng cụ đó còn có mục đích sử dụng trong cuộc sống hàng ngày.

Hành vi tàng trữ phương tiện hoặc dụng cụ dùng vào việc sản xuất hoặc sử dụng trái phép chất ma tuý.

- Tàng trữ phương tiện dùng vào việc sản xuất trái phép chất ma tuý;

- Tàng trữ dụng cụ dùng vào việc sản xuất trái phép chất ma tuý;

- Tàng trữ phương tiện dùng vào việc sử dụng trái phép chất ma tuý;

- Tàng trữ dụng cụ dùng vào việc sử dụng trái phép chất ma tuý;

Tàng trữ trái phép phương tiện hoặc dụng cụ dùng vào việc sản xuất hoặc sử dụng trái phép chất ma tuý là cất giữ bất hợp pháp phương tiện hoặc dụng cụ dùng vào việc sản xuất hoặc sử dụng trái phép chất ma tuý ở bất cứ nơi nào như: Trong nhà ở; phòng làm việc; trụ sở cơ quan, tổ chức; phương tiện giao thông; trong túi quần áo, túi xách,... không nhằm mục đích mua bán hoặc vận chuyển từ nơi này đến nơi khác mà chỉ nhằm mục đích để sản xuất hoặc để sử dụng trái phép chất ma tuý.

Hành vi vận chuyển trái phép phương tiện hoặc dụng cụ dùng vào việc sản xuất hoặc sử dụng trái phép chất ma tuý.

- Vận chuyển phương tiện dùng vào việc sản xuất trái phép chất ma tuý;

- Vận chuyển dụng cụ dùng vào việc sản xuất trái phép chất ma tuý;

- Vận chuyển phương tiện dùng vào việc sử dụng trái phép chất ma tuý;

- Vận chuyển dụng cụ dùng vào việc sử dụng trái phép chất ma tuý;

Vận chuyển phương tiện hoặc dụng cụ dùng vào việc sản xuất hoặc sử dụng trái phép chất ma tuý là hành vi chuyển dịch bất hợp pháp phương tiện hoặc dụng cụ dùng vào việc sản xuất hoặc sử dụng trái phép chất ma tuý từ nơi này đến nơi khác, từ vị trí này sang vị trí khác, từ người này sang người khác, từ quốc gia này sang quốc gia khác,... bằng bất kỳ phương thức nào (trừ hình thức chiếm đoạt) nhưng đều không nhằm mục đích mua bán mà chỉ nhằm mục đích dùng phương tiện hoặc dụng cụ đó vào việc sản xuất hoặc sử dụng trái phép chất ma tuý.

Hành vi mua bán trái phép phương tiện hoặc dụng cụ dùng vào việc sản xuất hoặc sử dụng trái phép chất ma tuý.

- Mua bán phương tiện dùng vào việc sản xuất trái phép chất ma tuý;

- Mua bán dụng cụ dùng vào việc sản xuất trái phép chất ma tuý;

- Mua bán phương tiện dùng vào việc sử dụng trái phép chất ma tuý;

- Mua bán dụng cụ dùng vào việc sử dụng trái phép chất ma tuý;

Mua bán trái phép phương tiện hoặc dụng cụ dùng vào việc sản xuất hoặc sử dụng trái phép chất ma tuý là bán hay mua để bán lại; vận chuyển phương tiện hoặc dụng cụ dùng vào việc sản xuất hoặc sử dụng trái phép chất ma tuý để bán cho người khác; tàng trữ để bán lại nhằm dùng vào việc sản xuất hoặc sử dụng trái phép chất ma tuý; hoặc dùng phương tiện, dụng cụ đó để đổi lấy hàng hoá hay dùng hàng hoá để đổi lấy phương tiện dụng, cụ đó.

Bán trái phép phương tiện hoặc dụng cụ dùng vào việc sản xuất hoặc sử dụng trái phép chất ma tuý cho người khác là dùng phương tiện, dụng cụ trên mà mình có dưới bất kỳ hình thức nào như: mua được, xin được, nhặt được, người khác gửi hoặc chiếm đoạt được để bán cho người khác lấy tiền hoặc lấy tài sản.

Mua phương tiện hoặc dụng cụ dùng vào việc sản xuất hoặc sử dụng trái phép chất ma tuý nhằm bán trái phép cho người khác là dùng tiền hoặc tài sản để đổi lấy phương tiện, dụng cụ đó bán cho người khác lấy tiền hoặc tài sản. Chỉ khi nào xác định rõ mục đích của người phạm tội là nhằm bán lại thì mới là hành vi mua bán trái phép phương tiện, dụng cụ dùng vào việc sản xuất hoặc sử dụng trái phép chất ma tuý. Việc xác định này, là trách nhiệm của cơ quan tiến hành tố tụng và người tiến hành tố tụng, căn cứ vào các tình tiết của vụ án.

Xin phương tiện hoặc dụng cụ dùng vào việc sản xuất hoặc sử dụng trái phép chất ma tuý nhằm bán trái phép cho người khác là bằng lời nói hoặc hành động để người khác cho mình phương tiện dụng cụ đó rồi đem bán cho người khác lấy tiền hoặc tài sản khác.

Cũng coi là hành vi mua bán trái phép phương tiện hoặc dụng cụ dùng vào việc sản xuất hoặc sử dụng trái phép chất ma tuý, nếu dùng phương tiện, dụng cụ đó để trao đổi, để thanh toán trái phép hoặc dùng tài sản (không phải là tiền) đem trao đổi, thanh toán lấy phương tiện để bán lại trái phép cho người khác.

Dùng phương tiện, dụng cụ vào việc sản xuất trái phép chất ma tuý là dùng phương tiện hoặc dụng cụ để sản xuất ra một hoặc một số chất ma tuý.

Thế nào là sản xuất ma tuý đã được phân tích ở tội sản xuất trái phép chát ma tuý tại Điều 250 Bộ luật hình sự. Muốn sản xuất được ma tuý, người sản xuất nhất thiết phải dùng phương tiện, dụng cụ như: máy móc, ống nghiệm, lò phản ứng,...

Lưu ý: Hành vi dùng phương tiện, dụng cụ vào việc sản xuất trái phép chất ma tuý không đòi hỏi người phạm tội đã hoặc đang sản xuất chất ma tuý, mà chỉ cần xác định người phạm tội dùng phương tiện, dụng cụ vào việc sản xuất trái phép chất ma tuý là hành vi sản xuất, tàng trữ, vận chuyển, mua bán phương tiện hoặc dụng cụ dùng vào việc sản xuất hoặc sử dụng trái phép chất ma túy đã hoàn thành.

Người dùng phương tiện, dụng cụ vào việc sản xuất trái phép chất ma tuý không phải là chủ thể của tội sản xuất, tàng trữ, vận chuyển, mua bán phương tiện hoặc dụng cụ dùng vào việc sản xuất hoặc sử dụng trái phép chất ma túy mà là hành vi phạm tội sản xuất trái phép chất ma tuý.

Dùng phương tiện, dụng cụ vào việc sử dụng trái phép chất ma tuý

Muốn sử dụng được ma tuý, người sử dụng ma tuý nhất thiết phải dùng phương tiện, dụng cụ như: bàn đèn, xi lanh, kim tiêm, giấy bạc, bật lửa,...

Hậu quả của tội sản xuất, tàng trữ, vận chuyển, mua bán phương tiện hoặc dụng cụ dùng vào việc sản xuất hoặc sử dụng trái phép chất ma túy không phải là yếu tố bắt buộc để định tội.

Những thiệt hại do hành vi sản xuất, tàng trữ, vận chuyển, mua bán phương tiện hoặc dụng cụ dùng vào việc sản xuất hoặc sử dụng trái phép chất ma túy gây ra cho xã hội chính là những thiệt hại phi vật chất (chính sách quản lý của Nhà nước đối với phương tiện hoặc dụng cụ dùng vào việc sản xuất hoặc sử dụng trái phép chất ma túy ). Riêng đối với hành vi sản xuất, tàng trữ, vận chuyển, mua bán phương tiện hoặc dụng cụ dùng vào việc sản xuất hoặc sử dụng trái phép chất ma túy là tham gia vào quá trình làm tăng số lượng chất ma tuý trong xã hội hoặc tăng người sử dụng trái phép chất ma tuý trong xã hội.

Số lượng phương tiện hoặc dụng cụ dùng vào việc sản xuất hoặc sử dụng trái phép chất ma túy mà người phạm tội sản xuất, tàng trữ, vận chuyển, mua bán trái phép cũng được coi là hậu quả của tội phạm nhưng hậu quả này chỉ là những thiệt hại gián tiếp cho xã hội và đã là yếu tố định tội hoặc định khung hình phạt, số lượng càng lớn thì thiệt hại cho xã hội càng nhiều và người phạm tội bị phạt càng nặng.

3.3. Mặt chủ quan của tội phạm

Người phạm tội sản xuất, tàng trữ, vận chuyển, mua bán phương tiện hoặc dụng cụ dùng vào việc sản xuất hoặc sử dụng trái phép chất ma túy thực hiện hành vi phạm tội của mình do lỗi cố ý trực tiếp, tức là nhận thức rõ hành vi của mình bị pháp luật cấm, thấy trước được tác hại của hành vi sản xuất, tàng trữ, vận chuyển, mua bán phương tiện hoặc dụng cụ dùng vào việc sản xuất hoặc sử dụng trái phép chất ma túy nhưng vẫn thực hiện.

Mục đích của người phạm tội là dấu hiệu bắt buộc trong trường hợp phương tiện, dụng cụ được sản xuất ra sử dụng vào mục đích thông thường, nếu không chứng minh được người phạm tội biết dùng phương tiện, dụng cụ đó vào việc sản xuất hoặc sử dụng trái phép chất ma tuý thì không truy cứu trách nhiệm hình sự họ về tội sản xuất, tàng trữ, vận chuyển, mua bán phương tiện hoặc dụng cụ dùng vào việc sản xuất hoặc sử dụng trái phép chất ma túy.

3.4. Chủ thể của tội phạm

Chủ thể của tội phạm này có thể là bất kỳ người nào từ đủ 16 tuổi trở lên theo Điều 12 Bộ luật Hình sự và có đầy đủ năng lực trách nhiệm hình sự theo Điều 21 Bộ luật Hình sự.

Trân trọng./.