1. Giải thích từ ngữ

Phá hủy công trình, cơ sở, phương tiện quan trọng về an ninh quốc gia được hiểu là hành vi phá hủy công trình hoặc phương tiện giao thông vận tải, thông tin liên lạc, công trình điện, dẫn chất đốt, công trình thủy lợi hoặc công trình quan trọng khác về an ninh, quốc phòng, kinh tế, khoa học-kỹ thuật, văn hóa và xã hội.

2. Tội danh

“Điều 303. Tội phá hủy công trình, cơ sở, phương tiện quan trọng về an ninh quốc gia

1. Người nào phá hủy công trình, cơ sở hoặc phương tiện giao thông vận tải, thông tin - liên lạc, công trình điện lực, dẫn chất đốt, công trình thủy lợi hoặc công trình quan trọng khác về quốc phòng, an ninh, kinh tế, khoa học - kỹ thuật, văn hóa và xã hội, nếu không thuộc trường hợp quy định tại Điều 114 của Bộ luật này, thì bị phạt tù từ 03 năm đến 12 năm.

2. Phạm tội thuộc một trong các trường hợp sau đây, thì bị phạt tù từ 10 năm đến 20 năm hoặc tù chung thân:

a) Có tổ chức;

b) Làm công trình, cơ sở, phương tiện quan trọng về an ninh quốc gia hư hỏng, ngưng hoạt động;

c) Làm chết 03 người trở lên;

d) Gây thương tích hoặc gây tổn hại cho sức khỏe của 03 người trở lên mà tổng tỷ lệ tổn thương cơ thể của những người này 201% trở lên;

đ) Gây thiệt hại về tài sản 1.500.000.000 đồng trở lên;

e) Gây ảnh hưởng xấu đến tình hình kinh tế - xã hội;

g) Tái phạm nguy hiểm.

3. Người chuẩn bị phạm tội này, thì bị phạt tù từ 01 năm đến 05 năm.

4. Người phạm tội còn có thể bị phạt quản chế từ 01 năm đến 05 năm.”

3. Cấu thành tội phạm

3.1. Khách thể của tội phạm

Khách thể của tội phạm này không chỉ trực tiếp xâm phạm trật tự an toàn công cộng (quy định của Nhà nước về bảo vệ an toàn cho các công trình, cơ sở, phương tiện quan trọng về an ninh quốc gia) mà có thể xâm phạm đến tài sản của Nhà nước, tính mạng sức khỏe của người khác.

3.2. Mặt khách quan của tội phạm

Hành vi khách quan của tội này bao gồm các hành vi phá hủy, làm hư hỏng hoặc gây thiệt hại nghiêm trọng đến các công trình, cơ sở, hoặc phương tiện quan trọng liên quan đến an ninh quốc gia. Cụ thể:

• Phá hủy: Hành vi này có thể bao gồm đập phá, làm sập, hoặc hoàn toàn phá hoại các công trình, cơ sở, hoặc phương tiện. Ví dụ, người phạm tội có thể dùng chất nổ để làm sập một cây cầu quan trọng về mặt chiến lược hoặc đốt cháy một kho xăng dầu phục vụ cho quân đội.
• Làm hư hỏng: Người phạm tội có thể thực hiện các hành vi làm hư hại một phần của công trình, cơ sở, hoặc phương tiện khiến nó không thể hoạt động hoặc giảm hiệu quả hoạt động. Ví dụ, làm hỏng hệ thống thông tin liên lạc của quân đội hoặc phá hoại một phần hệ thống điện của một cơ sở quan trọng.
• Gây thiệt hại nghiêm trọng: Đây là hành vi gây ra những tổn thất lớn, làm mất đi hoặc giảm sút đáng kể khả năng sử dụng hoặc vận hành của công trình, cơ sở, hoặc phương tiện quan trọng. Những thiệt hại này không chỉ về mặt vật chất mà còn có thể bao gồm thiệt hại về mặt an ninh, chính trị.

Người phạm tội thường sử dụng nhiều phương thức và thủ đoạn khác nhau để thực hiện hành vi phá hủy:

• Sử dụng vũ khí, chất nổ: Đây là phương thức phổ biến để phá hủy nhanh chóng và triệt để các công trình, cơ sở, phương tiện quan trọng. Ví dụ, người phạm tội có thể đặt bom tại một tòa nhà chính phủ hoặc cơ sở quân sự quan trọng.
• Sử dụng công nghệ cao: Người phạm tội có thể sử dụng các phương tiện kỹ thuật số hoặc công nghệ cao để tấn công mạng lưới điều khiển, quản lý của các công trình, cơ sở. Ví dụ, tấn công mạng để làm tê liệt hệ thống kiểm soát không lưu hoặc làm gián đoạn hệ thống điện của một khu vực chiến lược.
• Thực hiện bí mật hoặc công khai: Tùy vào mục tiêu và kế hoạch của người phạm tội, hành vi phá hủy có thể được thực hiện một cách công khai (như trong một cuộc tấn công quân sự) hoặc bí mật (như cài bom hoặc gây nhiễu tín hiệu một cách âm thầm).

Đối tượng tác động trong tội phạm này là các công trình, cơ sở, phương tiện có tính chất quan trọng đối với an ninh quốc gia. Các đối tượng này có thể bao gồm:

• Công trình: Như các công trình xây dựng, cầu, đường, đập thủy điện, hầm chứa vũ khí, trung tâm điều khiển quân sự.
• Cơ sở: Bao gồm các cơ sở quân sự, chính trị, kinh tế, hoặc khoa học công nghệ có tầm quan trọng chiến lược. Ví dụ, cơ sở nghiên cứu quân sự, nhà máy sản xuất vũ khí, hoặc các cơ quan đầu não của nhà nước.
• Phương tiện: Các phương tiện giao thông, vận tải có vai trò quan trọng như tàu chiến, máy bay quân sự, hoặc các phương tiện vận chuyển đặc biệt phục vụ cho an ninh quốc gia.

Hậu quả của hành vi phá hủy công trình, cơ sở, phương tiện quan trọng về an ninh quốc gia là nghiêm trọng, ảnh hưởng đến nhiều khía cạnh khác nhau:

• Thiệt hại về vật chất: Các công trình, cơ sở, hoặc phương tiện bị phá hủy hoặc hư hỏng nghiêm trọng có thể không còn khả năng sử dụng, gây ra tổn thất lớn về mặt tài chính cho nhà nước.
• Ảnh hưởng đến an ninh quốc gia: Việc phá hủy các đối tượng này có thể làm suy yếu khả năng phòng thủ, bảo vệ đất nước, ảnh hưởng đến an ninh chính trị và trật tự xã hội. Ví dụ, phá hủy một cơ sở quân sự quan trọng có thể làm suy yếu khả năng phòng thủ trước một cuộc tấn công quân sự.
• Gây hoang mang, lo sợ trong xã hội: Hành vi phá hủy này có thể tạo ra tâm lý hoang mang, sợ hãi trong cộng đồng, ảnh hưởng đến tinh thần và lòng tin của người dân đối với nhà nước.

Mối quan hệ nhân quả giữa hành vi phá hủy và hậu quả nghiêm trọng là rõ ràng. Hành vi phá hủy trực tiếp dẫn đến những thiệt hại nặng nề về tài sản và ảnh hưởng lớn đến an ninh quốc gia. Người phạm tội có thể thấy trước được những hậu quả này và mong muốn hoặc chấp nhận chúng như một phần của hành vi phạm tội.

3.3. Mặt chủ quan của tội phạm

Mặt chủ quan của tội phạm này được thực hiện với lỗi cố ý. Người phạm tội nhận thức rõ về tính chất nguy hiểm của hành vi phá hủy công trình, cơ sở, phương tiện quan trọng về an ninh quốc gia, cũng như hậu quả nghiêm trọng mà hành vi này có thể gây ra, nhưng vẫn cố tình thực hiện.

Mục đích của hành vi phá hủy thường là nhằm gây thiệt hại cho quốc gia, làm suy yếu khả năng bảo vệ của đất nước, hoặc để phục vụ cho các mục tiêu chính trị, quân sự của người phạm tội. Trong một số trường hợp, hành vi này có thể mang động cơ trả thù, gây rối, hoặc chống đối chính quyền.

3.4. Chủ thể của tội phạm

Tội phạm được thực hiện bồi những người có đủ năng lực trách nhiệm hình sự và đạt độ tuổi theo luật định.

Người từ đủ 14 tuổi trở lên phải chịu trách nhiệm hình sự nếu tội phạm do họ thực hiện thuộc khoản 1 hoặc khoản 2 Điều 303 Bộ luật hình sự năm 2015.

Trân trọng./.