Doanh nghiệp nhỏ và vừa khởi nghiệp sáng tạo là gì? Quỹ đầu tư khởi nghiệp sáng tạo là gì? Thủ tục thành lập, góp vốn, mua cổ phần, mua phần vốn vào doanh nghiệp nhỏ và vừa khởi nghiệp sáng tạo, quỹ đầu tư khởi nghiệp sáng tạo được quy định như thế nào?
Luật sư cho tôi hỏi: Tôi được giới thiệu tham gia một quỹ đầu tư khởi nghiệp sáng tạo và quỹ này đang có dự định góp vốn vào một doanh nghiệp nhỏ và vừa khởi nghiệp sáng tạo ở địa phương. Tuy nhiên, tôi vẫn chưa biết các khía cạnh pháp lý liên quan đến vấn đề này là gì. Vì vậy, tôi muốn Luật sư giải đáp giúp tôi một số câu hỏi sau: Doanh nghiệp nhỏ và vừa khởi nghiệp sáng tạo là gì? Quỹ đầu tư khởi nghiệp sáng tạo là gì? Thủ tục thành lập, góp vốn, mua cổ phần, mua phần vốn vào doanh nghiệp nhỏ và vừa khởi nghiệp sáng tạo, quỹ đầu tư khởi nghiệp sáng tạo được quy định như thế nào theo quy định của pháp luật hiện hành? Xin cảm ơn Luật sư đã giải đáp giúp tôi.
MỤC LỤC
1. Doanh nghiệp nhỏ và vừa khởi nghiệp sáng tạo là gì?
2. Quỹ đầu tư khởi nghiệp sáng tạo là gì?
Trả lời:
1. Doanh nghiệp nhỏ và vừa khởi nghiệp sáng tạo là gì?
Định nghĩa doanh nghiệp nhỏ và vừa khởi nghiệp sáng tạo được định nghĩa tại khoản 2 Điều 3 Luật Hỗ trợ doanh nghiệp nhỏ và vừa 2017 như sau:
“Điều 3. Giải thích từ ngữ
Trong Luật này, các từ ngữ dưới đây được hiểu như sau:
…
2. Doanh nghiệp nhỏ và vừa khởi nghiệp sáng tạo là doanh nghiệp nhỏ và vừa được thành lập để thực hiện ý tưởng trên cơ sở khai thác tài sản trí tuệ, công nghệ, mô hình kinh doanh mới và có khả năng tăng trưởng nhanh.
…”
Trong đó, tiêu chí xác định doanh nghiệp nhỏ và vừa được quy định tại Điều 4Luật Hỗ trợ doanh nghiệp nhỏ và vừa 2017:
“Điều 4. Tiêu chí xác định doanh nghiệp nhỏ và vừa
1. Doanh nghiệp nhỏ và vừa bao gồm doanh nghiệp siêu nhỏ, doanh nghiệp nhỏ và doanh nghiệp vừa, có số lao động tham gia bảo hiểm xã hội bình quân năm không quá 200 người và đáp ứng một trong hai tiêu chí sau đây:
a) Tổng nguồn vốn không quá 100 tỷ đồng;
b) Tổng doanh thu của năm trước liền kề không quá 300 tỷ đồng.
2. Doanh nghiệp siêu nhỏ, doanh nghiệp nhỏ và doanh nghiệp vừa được xác định theo lĩnh vực nông nghiệp, lâm nghiệp, thủy sản; công nghiệp và xây dựng; thương mại và dịch vụ.
3. Chính phủ quy định chi tiết Điều này.”
Như vậy, doanh nghiệp nhỏ và vừa khởi nghiệp sáng tạo trước tiên phải là các doanh nghiệp đáp ứng các tiêu chí xác định doanh nghiệp nhỏ và vừa. Đồng thời, được thành lập để thực hiện ý tưởng trên cơ sở khai thác tài sản trí tuệ (sáng chế, kiểu dáng công nghiệp, kiểu dáng công nghiệp, thiết kế bố trí mạch tích hợp bán dẫn, phần mềm máy tính,…), công nghệ (vật liệu mới, quy trình mới, Blockchain,…) hoặc mô hình kinh doanh có tính mới. Thêm vào đó, yếu tố có khả năng tăng trưởng nhanh theo một yêu cầu nhất định của pháp luật là đặc điểm mang tính đặc thù của loại doanh nghiệp này so với các doanh nghiệp nhỏ và vừa thông thường.
Các đặc điểm trên cho thấy doanh nghiệp nhỏ và vừa khởi nghiệp sáng tạo có đặc tính chấp nhận rủi ro cao do thực hiện các mô hình, phương pháp mới, chưa từng có trên thị trường nhưng cũng tỏ rõ tính tiềm năng thông qua kết quả tăng trưởng nhanh, mạnh và khả năng tiến tới chiếm lĩnh thị trường. Do đó, các doanh nghiệp kiểu mẫu này đang nhận được sự quan tâm, hỗ trợ và tạo điều kiện lớn từ Nhà nước với vai trò làm động lực thúc đẩy đổi mới sáng tạo quốc gia, chuyển đổi cơ cấu kinh tế sang nền kinh tế số, kinh tế tri thức.
2. Quỹ đầu tư khởi nghiệp sáng tạo là gì?
Quỹ đầu tư khởi nghiệp sáng tạo được định nghĩa tại khoản 2 Điều 2 Nghị định số 38/2018/NĐ-CP ngày 11/3/2018 của Chính phủ về việc quy định chi tiết về đầu tư cho doanh nghiệp nhỏ và vừa khởi nghiệp sáng tạo như sau:
“Điều 2. Giải thích từ ngữ
Trong Nghị định này, các từ ngữ dưới đây được hiểu như sau:
…
2. Quỹ đầu tư khởi nghiệp sáng tạo là quỹ được hình thành từ vốn góp của các nhà đầu tư tư nhân để thực hiện đầu tư khởi nghiệp sáng tạo.
…”
Theo đó, quỹ đầu tư khởi nghiệp sáng tạo là một loại hình quỹ được hình thành dựa trên vốn góp của các nhà đầu tư tư nhân (bao gồm cá nhân, tổ chức) mà không phải do Nhà nước thành lập hoặc cấp vốn một phần hay toàn bộ. Mục tiêu duy nhất là nhằm thực hiện đầu tư khởi nghiệp sáng tạo, tức có thể là các hoạt động như: đầu tư, mua cổ phần vào doanh nghiệp nhỏ và vừa khởi nghiệp sáng tạo, đầu tư các công cụ tài chính nhằm cấp vốn thông qua hợp đồng cho các doanh nghiệp nhỏ và vừa khởi nghiệp sáng tạo. Từ đó, cho thấy quỹ đầu tư khởi nghiệp sáng tạo có vai trò rất lớn trong tiên phong đầu tư, cung cấp nguồn lực tài chính, vốn cho các doanh nghiệp mục tiêu của mình. Đồng thời, thúc đẩy đổi mới sáng tạo, hình thành hệ sinh thái khởi nghiệp làm động lực tăng trưởng cho nền kinh tế quốc gia.
3. Thủ tục thành lập, góp vốn, mua cổ phần, mua phần vốn vào doanh nghiệp nhỏ và vừa khởi nghiệp sáng tạo, quỹ đầu tư khởi nghiệp sáng tạo được quy định như thế nào?
Thủ tục thành lập, góp vốn, mua cổ phần, mua phần vốn vào doanh nghiệp nhỏ và vừa khởi nghiệp sáng tạo, quỹ đầu tư khởi nghiệp sáng tạo được quy định tại Điều 67 Nghị định số 31/2021/NĐ-CP ngày 26/3/2021 của Chính phủ về việc quy định chi tiết và hướng dẫn thi hành một số Điều của Luật Đầu tư như sau:
“Điều 67. Thủ tục thành lập, góp vốn, mua cổ phần, mua phần vốn vào doanh nghiệp nhỏ và vừa khởi nghiệp sáng tạo, quỹ đầu tư khởi nghiệp sáng tạo
1. Trường hợp thành lập doanh nghiệp nhỏ và vừa khởi nghiệp sáng tạo để thực hiện dự án đầu tư quy định tại khoản 8 Điều 19 Nghị định này hoặc góp vốn, mua cổ phần, mua phần vốn góp trong doanh nghiệp nhỏ và vừa khởi nghiệp sáng tạo thực hiện dự án đầu tư quy định tại khoản 8 Điều 19 của Nghị định này, nhà đầu tư nước ngoài thực hiện thủ tục như quy định đối với nhà đầu tư trong nước theo quy định của Luật Doanh nghiệp mà không phải thực hiện thủ tục tương ứng quy định tại các Điều 22 và 26 của Luật Đầu tư và các Điều 63, 64, 65 và 66 của Nghị định này.
2. Khi thành lập doanh nghiệp chỉ nhằm mục đích quản lý quỹ đầu tư khởi nghiệp sáng tạo tại Việt Nam theo quy định của pháp luật về hỗ trợ doanh nghiệp nhỏ và vừa hoặc góp vốn vào quỹ này, nhà đầu tư nước ngoài thực hiện thủ tục theo quy định tương ứng của Luật Hỗ trợ doanh nghiệp nhỏ và vừa mà không phải thực hiện thủ tục quy định tại các Điều 22 và 26 của Luật Đầu tư và các Điều 63, 64, 65 và 66 của Nghị định này.”
Dẫn chiếu tới khoản 8 Điều 19 Nghị định số 31/2021/NĐ-CP ngày 26/3/2021 của Chính phủ về việc quy định chi tiết và hướng dẫn thi hành một số Điều của Luật Đầu tư liên quan đến dự án được xác định là dự án đầu tư khởi nghiệp sáng tạo:
“Điều 19. Đối tượng được hưởng ưu đãi đầu tư
…
8. Dự án đầu tư khởi nghiệp sáng tạo theo quy định tại điểm c khoản 6 Điều này là một trong các dự án sau:
a) Sản xuất sản phẩm hình thành từ sáng chế, giải pháp hữu ích, kiểu dáng công nghiệp, thiết kế bố trí mạch tích hợp bán dẫn, phần mềm máy tính, ứng dụng trên điện thoại di động, điện toán đám mây; sản xuất dòng, giống vật nuôi mới, giống cây trồng mới, giống thủy sản mới, giống cây lâm nghiệp mới; tiến bộ kỹ thuật đã được cấp văn bằng bảo hộ theo quy định của pháp luật về sở hữu trí tuệ, quyền tác giả hoặc được công nhận đăng ký quốc tế theo quy định của điều ước quốc tế mà Việt Nam là thành viên hoặc đã được cơ quan nhà nước có thẩm quyền công nhận;
b) Sản xuất sản phẩm được tạo ra từ các dự án sản xuất thử nghiệm, sản phẩm mẫu và hoàn thiện công nghệ; sản xuất sản phẩm đạt giải tại các cuộc thi khởi nghiệp, khởi nghiệp đổi mới sáng tạo quốc gia, các giải thưởng về khoa học và công nghệ theo quy định của pháp luật về giải thưởng khoa học và công nghệ;
c) Dự án của các doanh nghiệp hoạt động tại các trung tâm đổi mới sáng tạo, trung tâm nghiên cứu và phát triển;
d) Sản xuất sản phẩm công nghiệp văn hóa hình thành từ quyền tác giả, quyền liên quan đến quyền tác giả đã được cấp văn bằng bảo hộ theo quy định của pháp luật về sở hữu trí tuệ hoặc được công nhận đăng ký quốc tế theo quy định của điều ước quốc tế mà Việt Nam là thành viên.
…”
Như vậy, thủ tục thành lập, mua cổ phần, mua phần vốn góp trong doanh nghiệp nhỏ và vừa khởi nghiệp sáng tạo thực hiện dự án đầu tư khởi nghiệp sáng tạo của nhà đầu tư nước ngoài sẽ giống với nhà đầu tư trong nước mà không bị ràng buộc bởi các chính sách về tiếp cận thị trường đối với nhà đầu tư nước ngoài, các giới hạn bảo vệ quốc phòng – an ninh, sử dụng đất,… Điều này cho phép nhà đầu tư nước ngoài dễ dàng, nhanh chóng hơn trong tiếp cận thị trường khởi nghiệp sáng tạo ở Việt Nam, cũng như tạo cơ chế mở rộng khả năng được hỗ trợ tài chính, nguồn lực cho các doanh nghiệp nhỏ và vừa ở nước ta.
Từ đó, nhà đầu tư nước ngoài nói riêng và nhà đầu tư tham gia đầu tư vào doanh nghiệp nhỏ và vừa khởi nghiệp sáng tạo nói chung cần căn cứ vào quy định của pháp luật, mà chủ yếu là Luật Doanh nghiệp để thực hiện các thủ tục tương ứng phù hợp cho hình thức đầu tư của mình.
Bên cạnh đó, đối với thủ tục thành lập doanh nghiệp chỉ nhằm mục đích quản lý quỹ đầu tư khởi nghiệp sáng tạo hoặc góp vốn vào quỹ khởi nghiệp sáng tạo đang hoạt động của nhà đầu tư nước ngoài sẽ thực hiện theo quy định củaLuật Hỗ trợ doanh nghiệp nhỏ và vừa mà không chịu sự điều chỉnh của pháp luật đầu tư. Đây được xem là một cơ chế đặc thù nhằm tạo điều kiện quản lý các quỹ khởi nghiệp sáng tạo một cách tập trung, thống nhất.
Trân trọng./.
